V kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 2677

w sprawie wykonywania Europejskiego Nakazu Aresztowania

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie Pana Karola Karskiego Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 maja 2007 r. w sprawie wykonywania Europejskiego Nakazu Aresztowania, przesłane przy piśmie Pana Jarosława Kalinowskiego Wicemarszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 maja 2007 r. nr SPS-024-2677/07 uprzejmie przedstawiam odpowiedź na przedstawione zapytanie.

   Implementacja przez Rzeczpospolitą Polską Decyzji Ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (2002/584/WSiSW) (Dz.U.UE L z dnia 18 lipca 2002 r.) spowodowała wprowadzenie ENA do polskiego systemu prawnego.

   Stosowne uregulowania wprowadzone zostały do ustawy Kodeks postępowania karnego, w którym dodano rozdział 65a ˝Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania˝(art.607a-art.607j kpk) i rozdział 65b ˝Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania˝ (art.607k -art.607zc kpk).

   W trakcie stosowania powyższych przepisów przez sądy powszechne powstały wątpliwości co do konstytucyjności rozwiązania przyjętego w art. 607t kpk.

   Trybunał Konstytucyjny po rozpatrzeniu pytania prawnego Sejmu, Prokuratora Generalnego i Sądu Okręgowego w Gdańsku potwierdził te wątpliwości i wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2005 r. w sprawie sygn. akt P1/05 orzekł, iż art.607t § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U.1997 Nr 89 poz.55 z późn.zm.) w zakresie, w jakim zezwala na przekazanie obywatela polskiego do państwa członkowskiego Unii Europejskiej na podstawie ENA, jest niezgodny z art. 55 ust.1 Konstytucji RP, przy czym przepis ten miał utracić moc z upływem 18 miesięcy od daty ogłoszenia.

   W dniu 8 września 2006 r. został znowelizowany przepis art. 55 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. z dnia 7 listopada 2006 Nr 200 poz.1471), a następnie w dniu 27 października 2006 r. zostały znowelizowane przepisy art. 607p, art. 607t, art. 607w Kodeksu postępowania karnego (Dz.U. Nr 226 poz.1647).

   Obecne brzmienie przepisów pozwala na pełne korzystanie z instytucji europejskiego nakazu aresztowania.

   W tym miejscu należy podkreślić, że problematyka związana ze współpracą sądów okręgowych z Ministerstwem Sprawiedliwości w zakresie ewidencjonowania europejskich nakazów aresztowania została uregulowana w rozdziale 65a ˝Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania˝ oraz w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. 2007 Nr.38 poz.24).

   Zgodnie z przepisem art. 607d § 1 kpk jeżeli miejsce pobytu osoby ściganej jest znane, sąd okręgowy, który wydał nakaz przekazuje go bezpośrednio organowi sądowemu państwa wykonania nakazu, a odpis nakazu Ministrowi Sprawiedliwości.

   Przepis § 2 tegoż artykułu stanowi, iż przepis § 1 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy państwo wykonania nakazu zwróciło się o przedstawienie dodatkowych informacji lub dokumentów.

   Szczegółowy tryb postępowania sądów okręgowych wydających europejski nakaz aresztowania i wykonujących europejskie nakazy aresztowania wydane przez [aństwa członkowskie uregulowano natomiast w § 325-§ 328 rozdziału 4 ˝Postępowanie w sprawach europejskiego nakazu aresztowania˝ Regulaminu urzędowania sądów powszechnych.

   W wypadku gdy miejsce pobytu osoby ściganej jest znane, sąd okręgowy, który wydał nakaz przekazuje go bezpośrednio właściwemu organowi sądowemu państwa wykonania nakazu, zaś odpis nakazu wraz z odpisem postanowienia o wydaniu nakazu lub wyciągiem z protokołu posiedzenia w przedmiocie wykonania nakazu oraz informacją do jakiego państwa nakaz został przesłany do wykonania, przesyła Ministrowi Sprawiedliwości (§ 326 ust.3).

   W wypadku gdy miejsce pobytu osoby ściganej nie jest znane, sąd okręgowy, który wydał nakaz, przesyła jego odpis do komórki organizacyjnej Komendy Głównej Policji właściwej do spraw współpracy z Międzynarodową Organizacją Policji Kryminalnych Interpol wraz z wnioskiem o wszczęcie poszukiwań międzynarodowych.

   Dopiero po ustaleniu miejsca pobytu osoby ściganej sąd okręgowy, który wydał nakaz, przekazuje go właściwemu organowi sądowemu państwa wykonania nakaz, a odpis wraz z dokumentami wymienionymi w § 326 ust.3 przesyła Ministrowi Sprawiedliwości.

   W wypadku wykonywania nakazu wydanego przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej sąd okręgowy przesyła Ministrowi Sprawiedliwości odpis postanowienia w przedmiocie wydania nakazu wraz z informacją, w jakim terminie od daty zatrzymania osoby ściganej rozpoznano sprawę, odpis nakazu przetłumaczony na język polski, informację, w jakim terminie osoba ścigana została przekazana właściwemu organowi sądowemu państwa wydania nakazu, kopie pism przesłanych właściwemu organowi sądowemu państwa wydania nakazu, zawierających informacje o przyczynach niedotrzymania terminów rozpoznania sprawy i przekazania osoby ściganej.

   Zgodnie z § 18 ust.1 pkt. 3 i 4 obecnie obowiązującego Regulaminu Organizacyjnego Ministerstwa Sprawiedliwości, Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 lipca 2006 r. (Dz. Urz. MS 2006 Nr 6 poz.118 z późn. zm.) Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji zajmuje się m.in. ewidencjonowaniem odpisów europejskich nakazów aresztowania wydanych przez sądy powszechne oraz europejskich nakazów aresztowania wydanych przez inne państwa członkowskie Unii Europejskiej, przesyłanych w trybie przepisów art. 607d §1 kpk oraz § 326-328 regulaminu urzędowania sądów powszechnych cyt. powyżej.

   Z danych posiadanych przez Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji wynika, że w okresie od 7 listopada 2006 r. do dnia 23 maja 2007 r. polskie sądy powszechne wydały łącznie 501 Europejskich Nakazów Aresztowania, kierując je do Niemiec - 204, Wielkiej Brytanii - 70, Francji - 41, Hiszpanii - 34, Holandii - 27, Grecji - 18, Włoch - 21, Belgii - 14, Irlandii - 14, Austrii - 14, Szwecji - 10, Czech - 7, Danii - 5, Słowacji - 5, Łotwy - 2, Bułgarii - 1, Cypru - 1.

   W tym okresie organy sądowe państw członkowskich dwukrotnie nie wykonały ENA wydanych przez polskie sądy powszechne. W obu sprawach po przeprowadzeniu stosownych czynności sądowe organy niemieckie stwierdziły, iż miejsce pobytu sprawców poszukiwanych europejskimi nakazami aresztowania jest nieznane, co uniemożliwia wykonanie ENA, o czym poinformowały stronę polską na piśmie.

   Z danych posiadanych przez Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji wynika, że w okresie od 7 listopada 2006 r. do 23 maja 2007 r. państwa członkowskie przekazały do Rzeczpospolitej Polskiej łącznie 68 Europejskich Nakazów Aresztowania, w tym Niemcy - 42, Holandia - 5, Litwa - 4, Belgia - 4, Łotwa - 3, Francja - 2, Włochy - 1, Węgry - 1, Hiszpania - 1, Austria - 1, Czechy - 1, Wlk.Brytania - 1, Luksemburg - 1, Rumunia - 1.

   Sądy polskie odmówiły wykonania ENA łącznie w 7 przypadkach, w 6 przypadkach odmówiono wykonania ENA Niemcom, w 1 przypadku odmówiono wykonania ENA Rumunii.

   Wśród przyczyn wymienić należy uregulowania zawarte w przepisach: art. 607p § 2 kpk (czyny zarzucone sprawcy zostały w całości popełnione na terytorium RP), art. 607s § 1 kpk (sprawca jest obywatelem polskim i odmówił wyrażenia zgody na przekazanie, przy czym sąd zgodnie z art. 607 s§ 3 kpk postanowił orzec o wykonaniu kary orzeczonej przez organ sądowy państwa wydania nakazu europejskiego), art. 607r § 1 pkt.1 kpk (czyn zarzucony sprawcy na terytorium RP jest wykroczeniem), art. 607p § 2 kpk (sprawca został skazany prawomocnie na terytorium RP za ten sam czyn).

   W tym miejscu należy zauważyć, że w art. 3 i art. 4 Decyzji Ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi cyt. powyżej zawarte zostały katalogi okoliczności skutkujących obligatoryjną bądź fakultatywną odmową wykonania europejskiego nakazu aresztowania, które zostały implementowane do polskiego porządku prawnego.

   Wśród nich nie ma przesłanki odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania w postaci wzajemności.

   Z danych, jakimi dysponuje Ministerstwo Sprawiedliwości, wynika, że żadne państwo członkowskie Unii Europejskiej, zgodnie z postanowieniami Decyzji Ramowej cyt. powyżej, nie odmówiło wykonania ENA wydanego przez polski sąd, opierając się o kryterium wzajemności.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Beata Kempa

   Warszawa, dnia 6 czerwca 2007 r.