V kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 9436

w sprawie kar nakładanych na naturystów oraz osoby opalające się topless

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację Pana Posła Huberta Costy z dnia 11 września 2007 r. (nr SPS-023-9436/07) dotyczącą kar nakładanych na naturystów oraz osoby opalające się topless uprzejmie przedstawiam, co następuje.

   Odpowiedzialności za wykroczenie określone w art. 140 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756, z późn. zm.) podlega ten, kto dopuszcza się nieobyczajnego wybryku. Wprawdzie autor interpelacji skupia się na postępowaniu mandatowym, jednakże należy mieć na uwadze, że zgodnie z obowiązującym stanem prawnym osoba, która dopuszcza się czynu określonego w art. 140 K.w., podlega karze aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 1500 zł albo karze nagany.

   Uważa się, że pojęcie obyczajności, w rozumieniu rozdziału XXIII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) - ˝Przestępstwa przeciwko obyczajności˝ - oznacza obyczajność w dziedzinie płciowej. W ten sam sposób należy rozumieć to pojęcie na gruncie Kodeksu wykroczeń.

   Podnosi się również argumenty przeciwstawiające się takiej interpretacji z uwagi na to, że przez obyczajność należy rozumieć każdy sposób zachowania się w grupie społecznej, który wymagany jest przez tę grupę i którego naruszenie jest negatywnie przez nią oceniane.

   W teorii przez zachowanie nieobyczajne rozumie się czyn, który narusza zasady współżycia społecznego w zakresie dobrych obyczajów i jest zdolny do wywołania zgorszenia mającego wymowę negatywnej, potępiającej reakcji otoczenia u przeciętnego obywatela (por. D. Egierska-Miloszowska, Nieobyczajny wybryk - art. 140 K.w. w teorii i praktyce, ZW 1979, nr 4-5). Sam skutek nie jest zaś konieczny dla zaistnienia wykroczenia z art. 140 K.w., albowiem należy ono do grupy wykroczeń formalnych.

   Dopuszczenie się nieobyczajnego wybryku pociąga za sobą odpowiedzialność z art. 140 K.w. tylko wtedy, gdy popełniony on był publicznie, a więc w sytuacji, w której działanie może być dostrzeżone przez nieokreśloną liczbę nieoznaczonych z góry osób, przy czym warunek ˝publiczności˝ spełnia już sama możliwość dostrzeżenia tego zachowania przez przypadkowego przechodnia.

   Wykroczenie z art. 140 K.w. można popełnić jedynie umyślnie.

   Penalizowanie wykroczenia określonego w art. 140 K.w. wynika z zakwalifikowania pewnych zachowań do zachowań odbiegających od przyjętych zasad współżycia społecznego. Do zachowań tych należą takie, których wśród konkretnych okoliczności czasu, miejsca i otoczenia, ze względu na przyjęte zwyczajowo normy ludzkiego współżycia, nie należy się spodziewać, które wywołują powszechne negatywne oceny społeczne i uczucia odrazy, gniewu czy oburzenia.

   Penalizacja tego rodzaju zachowań, przy spełnieniu kryteriów wystąpienia znamion wykroczenia, ma na celu ochronę nieokreślonej liczby odbiorców przed uczuciem zawstydzenia łączącym się z postrzeganiem zachowań innych osób, które mogą być przyjmowane i rozumiane oraz mieścić się w pojęciu intymnych - jako należących do intymnej sfery życia człowieka. Brak penalizacji przedmiotowych zachowań mógłby być odbierany jako lekceważenie przyjętych powszechnie w Polsce norm zachowania się.

   Oceny zasadności karania naturysty lub osoby topless dokonuje niezawisły sąd, rozstrzygając, czy działanie osoby wykonującej określone czynności wyczerpuje dyspozycję art. 140 Kodeksu wykroczeń.

   W Polsce istnieją wydzielone plaże dla naturystów. Są one odpowiednio oznakowane, co gwarantuje ochronę praw nie tylko osób uprawiających naturyzm i opalających się topless, ale i osób, które nie preferują tego rodzaju form wypoczynku.

   Wypada wspomnieć, że aktualnie w Sejmie złożony został rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1597), który przewiduje, że sprawca czynu określonego w art. 140 K.w. podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

   Odnosząc się do pozostałych pytań zawartych w interpelacji, należy wskazać, że minister sprawiedliwości nie jest właściwy do udzielenia na nie odpowiedzi. O ile istnieją w Polsce plaże przeznaczone dla naturystów, to kwestie te regulują przepisy stanowione przez samorządy terytorialne dla konkretnych miejscowości, w których takie plaże istnieją i na których ewentualnie mogą na takich samych zasadach jak obywatele polscy uprawiać naturyzm lub opalać się topless obywatele Unii Europejskiej.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Beata Kempa

   Warszawa, dnia 5 października 2007 r.