V kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów

na interpelację nr 1009

w sprawie niewłaściwego funkcjonowania banków komercyjnych na przykładzie działalności GE Money Bank

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację Posła na Sejm RP Mirosława Krajewskiego w sprawie niewłaściwego funkcjonowania banków komercyjnych na przykładzie działalności GE Money Bank, przesłaną przy piśmie Nr SPS-023-1009/06 z dnia 14 lutego 2006 r., uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia.

   W związku z przypadkiem opisanym przez Pana Posła dotyczącym Pana Alfonsa Gerca zamieszkałego w Toruniu, będącego klientem GE Money Banku, pragnę poinformować, że Ministerstwo Finansów zwróciło się do Banku z prośbą o wyjaśnienia. Z informacji Banku przysłanych do Ministerstwa wynika, że Pan Alfons Gerc zawarł z GE Money Bankiem umowę o kartę płatniczą NonStop, na podstawie której Bank zobowiązał się do udostępniania Klientowi limitu kredytu odnawialnego w określonej wysokości. Jednocześnie Bank wyjaśnił, że ww. kredyt nie ma charakteru kredytu ratalnego ze ściśle określonym celem przeznaczenia kredytu, kwotą kredytu, okresem kredytowania i równą wysokością rat. Przedmiotem powyższej umowy jest bowiem limit kredytu odnawialnego, a korzystanie z niego odbywa się za pomocą karty płatniczej. Jedną z oferowanych przez Bank kredytobiorcom możliwości skorzystania z limitu jest dokonywanie transakcji bezgotówkowej, przy czym zadłużenie z tego tytułu zmniejsza dostępny limit kredytu, a jego spłata może następować na zasadzie spłaty ˝stałych spłat˝. Odnosząc się do zarzutów Klienta, Bank wskazał, że powiększenie minimalnych wymaganych kwot spłaty o opłatę, naliczoną zgodnie z Taryfą opłat i prowizji, wynikało z opóźnień w spłacie zadłużenia. Zgodnie z informacją Banku przy spłacie zadłużenia z tytułu kredytu odnawialnego klienci są zobowiązani do kierowania się informacjami zawartymi w przesyłanych przez Bank zestawieniach transakcji. Jednocześnie Bank podkreślił, że zgodność wyliczeń Banku z treścią umowy o kredyt odnawialny oraz Regulaminem kredytu odnawialnego z wykorzystaniem karty NonStop mogą potwierdzić zestawienia transakcji przesłane do Klienta. W opinii Banku w przypadku Pana Alfonsa Gerca - Klienta GE Money Banku, zaistniałe nieporozumienie i jego konsekwencje wynikają z niezrozumienia przez Klienta zasad funkcjonowania kredytu odnawialnego.

   Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, pragnę zaznaczyć, że Minister Finansów nie ma uprawnień do ingerowania w stosunki umowne banków z ich klientami i rozstrzygania powstałych w związku z tymi stosunkami sporów. Jednocześnie pragnę poinformować, że od 1 marca 2002 r. prowadzi działalność Arbiter bankowy, który rozstrzyga spory pomiędzy bankami a klientami niezadowolonymi z usług świadczonych przez banki, którzy do tej pory mogli dochodzić swoich praw jedynie na drodze sądowej. Wszczęcie postępowania przed Arbitrem bankowym następuje na wniosek konsumenta, który powinien zawierać m.in. dokładne określenie żądania, jego zwięzłe uzasadnienie i ewentualne wskazanie środków dowodowych w postaci dokumentów załączonych do wniosku. Zanim jednak konsument wystąpi z wnioskiem do Arbitra bankowego, powinien złożyć reklamację w banku. Zakończenie postępowania reklamacyjnego lub brak odpowiedzi ze strony banku na skargę w terminie 30 dni stanowią podstawę do wystąpienia z ww. wnioskiem, do którego należy załączyć dokument potwierdzający zakończenie postępowania reklamacyjnego.

   Jednocześnie pragnę poinformować, że podstawowe kwestie związane z udzielaniem kredytów przez banki uregulowane są w przepisach art. 69 -79c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.) w rozdziale: Kredyty i pożyczki pieniężne oraz zasady koncentracji zaangażowań. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ww. ustawy przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zawarta umowa kredytu powinna określać m.in. zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy. W świetle przepisów ustawy Prawo bankowe przesłanką udzielenia kredytu przez bank jest posiadanie zdolności kredytowej. Przez zdolność kredytową ustawa rozumie zdolność spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.

   Zgodnie z art. 110 ustawy Prawo bankowe bank może pobierać przewidziane w umowie prowizje i opłaty z tytułu wykonywanych czynności bankowych oraz opłaty za wykonywanie innych czynności. Na podstawie art. 111 ww. ustawy bank obowiązany jest ogłosić w miejscu wykonywania czynności w sposób ogólnie dostępny m.in. informacje dotyczące stosowanych stawek oprocentowania środków na rachunkach bankowych, kredytów i pożyczek, stosowanych stawek prowizji i wysokości pobieranych opłat, terminów kapitalizacji odsetek, stosowanych kursów walutowych.

   Należy wskazać, że organem uprawnionym do podejmowania czynności polegających na badaniu zgodności udzielanych kredytów i pożyczek pieniężnych z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa jest Komisja Nadzoru Bankowego.

   Kwestie związane z treścią umów zawieranych przez banki z konsumentami zostały uregulowane w ustawie z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 100, poz. 1081, z późn. zm.), wprowadzającej obowiązek zawarcia w umowie danych istotnych z punktu widzenia konsumentów (art. 4 ust. 2 ustawy), jak również określającej inne uprawnienia i obowiązki stron umowy o kredyt konsumencki. Zgodnie z ww. ustawą katalog obligatoryjnych elementów umowy kredytu konsumenckiego obejmuje m.in. informacje dotyczące całkowitego kosztu kredytu i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, o których mowa w art. 7 ustawy, informację o łącznej kwocie wszystkich kosztów, opłat i prowizji, do których zapłaty zobowiązany jest konsument, rocznej stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego oraz warunki jej zmiany, a także informację o innych kosztach ponoszonych przez konsumenta w związku z niewykonaniem przez niego zobowiązań wynikających z umowy, w tym o kosztach upomnień lub wezwań do zapłaty, kosztach sądowych i postępowania egzekucyjnego.

   Zagadnienia dotyczące uprawnień konsumentów w zakresie zawierania umów kredytów czy pożyczek określonych w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim należą do właściwości Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W ramach ochrony uprawnień konsumentów Urząd podejmuje działania zmierzające do wyeliminowania z obrotu prawnego niedozwolonych klauzul umownych. Podstawowym narzędziem w tym zakresie są przeprowadzane przez UOKiK kontrole wzorców umownych stosowanych przez przedsiębiorców świadczących usługi finansowe. Postanowienia umowne uznane prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) za niedozwolone są wpisywane do Rejestru klauzul niedozwolonych. Od tego momentu ich stosowanie w obrocie z konsumentami staje się zakazane. Prawo składania pozwów do SOKiK przysługuje Prezesowi UOKiK, jak również miejskim i powiatowym rzecznikom konsumentów, a także organizacjom pozarządowym oraz konsumentom.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Cezary Mech

   Warszawa, dnia 8 marca 2006 r.