V kadencja
Odpowiedź ministra zdrowia
na interpelację nr 3973
w sprawie działań zapobiegających epidemii ptasiej grypy w czasie jesiennej migracji ptaków
Szanowny Panie Marszałku! W związku z nadesłaną, przy piśmie z dnia 3 sierpnia 2006 r. Nr SPS-023-3973/06, interpelacją Pani Poseł Haliny Molki oraz Pana Posła Jana Bestry, w sprawie działań zapobiegających epidemii ptasiej grypy w czasie jesiennej migracji ptaków, uprzejmie informuję, co następuje.
Zgodnie z najnowszymi doniesieniami zarówno z Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), jak i Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zagrożenie grypą ptaków, wywołaną wirusem H5N1, dla społeczeństwa Unii Europejskiej, w tym także Polski, pozostaje na niskim poziomie. Nadal obowiązuje 3 faza pandemii, podczas której - wg ocen ekspertów - wirus H5N1 nie ma jeszcze możliwości łatwego przenoszenia się z człowieka na człowieka.
Jednocześnie doniesienia napływające przede wszystkim z Azji, pokazują jak niezmiernie ważne jest postępowanie zgodnie z opracowanymi procedurami, które pozwalają na lokalizację wirusa grypy ptaków w ognisku wystąpienia choroby. Przy prawidłowym postępowaniu możliwe jest ograniczenie pojawienia się patogenu jedynie na pojedynczych fermach i niedopuszczenie do jego rozprzestrzenienia, co można było dostrzec m.in. wiosną bieżącego roku, gdy na terenie Polski pojawiły się pierwsze przypadki grypy ptaków u ptactwa dzikiego. Doświadczenia zdobyte podczas sprawnych działań podejmowanych w ogniskach tej choroby na terenie naszego kraju, zostały przeanalizowane zarówno przez służby weterynaryjne, jak i sanitarne i zostaną wykorzystane w przyszłych działaniach.
Zagadnienia dotyczące ochrony zdrowia osób, które mogą zostać narażone na kontakt z wirusem grypy ptaków H5N1, mimo mniejszej uwagi mediów, skierowanej na tą tematykę, nadal stanowią jeden z priorytetów działań pracowników resortu zdrowia. Jednakże podkreślić należy, iż współpraca w zakresie przeciwdziałania skutkom pojawienia się na terenie Polski wśród ptactwa wirusa H5N1 obejmuje wiele resortów, służb i inspekcji. Wiodącymi są Inspekcja Weterynaryjna, Ministerstwo Zdrowia i Państwowa Inspekcja Sanitarna.
Jednocześnie pragnę zapewnić, iż zarówno sytuacja epidemiologiczna jak i epizootyczna jest analizowana na bieżąco, a w analizach uwzględnia się najnowsze doniesienia dotyczące nie tylko charakterystyki samego wirusa, ale również najnowszych osiągnięć dotyczących leków, szczepionek i innych środków mogących mieć znaczenie w walce z grypą ptaków. Wszystkie te zagadnienia na bieżąco są omawiane przez przedstawicieli resortów zaangażowanych w działania przygotowawcze, podczas posiedzeń Krajowego Komitetu ds. Pandemii Grypy. Na ich podstawie podejmowane są decyzje o dalszych krokach. Ponadto eksperci polscy pozostają w stałym kontakcie z ekspertami z innych krajów i organizacji międzynarodowych, stale wymieniając się informacjami dotyczącymi zarówno aktualnego stanu przygotowań, jak i podjętych działań.
M.in. na podstawie tych kontaktów oraz pozytywnych opinii ekspertów Komisji Europejskiej, WHO oraz ECDC, oceniających przygotowania Polski do walki z grypą ptaków, należy stwierdzić, że Polska wprowadza wszystkie procedury opracowywane zarówno przez krajowych, jak i zagranicznych ekspertów, a także podejmuje działania rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i Komisję Europejską. Pragnę podkreślić, że większość materiałów związanych z omawianym zagrożeniem umieszczona została na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia, Głównego Inspektoratu Sanitarnego oraz Inspekcji Weterynaryjnej. Stanowi to jedno z najważniejszych źródeł informowania społeczeństwa o sposobie postępowania w wypadku pojawienia się zagrożenia.
Obecnie w celu przypomnienia o istniejącym zagrożeniu, szczególnie osobom z grup ryzyka, uaktualniane są i rozpowszechniane materiały, dotyczące grypy ptaków oraz procedury, których należy przestrzegać w celu uniknięcia zagrożenia. Systematycznie zwiększa się również liczba organizacji, w tym również organizacji pozarządowych, współpracujących w tym zakresie z przedstawicielami resortu zdrowia. Cały czas trwają również wieloresortowe prace nad nowymi załącznikami do Krajowego Planu Działań dla Polski na wypadek wystąpienia kolejnej pandemii grypy. W najbliższym czasie, na stronach internetowych Głównego Inspektoratu Sanitarnego dostępny będzie kurs internetowy, skierowany do całego społeczeństwa, dotyczący zagrożeń związanych z grypą ptaków, grypą sezonową i pandemią grypy.
Ponadto podjęto szereg innych działań mających na celu zminimalizowanie ryzyka zakażenia osób najbardziej narażonych. Wszystkie działania prowadzone są, jak wspomniano wyżej, w oparciu o rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i odpowiednich agend Komisji Europejskiej. W odniesieniu do osób zaliczonych do grup ryzyka - określonych w Krajowym Planie działania na wypadek wystąpienia kolejnej pandemii grypy - działania te podzielono na cztery podstawowe sektory:
1. Opracowanie odpowiednich procedur bezpiecznego postępowania, zarówno w ognisku pojawienia się wirusa ptasiej grypy, jak również podczas prowadzenia działań diagnostyczno-leczniczych i przekazanie ich osobom zainteresowanym, a także zamieszczenie na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego;
2. Zabezpieczenie środków ochrony indywidualnej i sprzętu pozwalającego na bezpieczny transport i hospitalizację osób podejrzanych o zakażenie wirusem H5N1;
3. Zabezpieczenie rezerwy leku antywirusowego;
4. Zabezpieczenie środków na zakup tzw. szczepionki pandemicznej tzn. preparatu, który po wybuchu pandemii będzie wyprodukowany z użyciem wyizolowanego szczepu pandemicznego.
Na przygotowania kraju do zwalczania skutków spowodowanych pojawieniem się na terenie Polski wirusa ptasiej grypy lub ewentualnego wybuchu pandemii grypy przeznaczono dotychczas z budżetu ponad 400 mln zł. Między innymi zgromadzono dzięki temu w rezerwach państwowych kilkadziesiąt tysięcy kompletów środków ochrony indywidualnej (kombinezon, maska, gogle, rękawiczki i osłony na buty). Kolejne dostawy przewidziane są w kolejnych kwartałach br. Dzięki nim będziemy dysponować kilkuset tysiącami kompletów wymienionych wyżej środków. Zakupiony zostanie także sprzęt do bezpiecznego transportu osób podejrzanych lub chorych na niebezpieczne choroby zakaźne, izolatoria podciśnieniowe, urządzenia do dekontaminacji oraz odpowiednie środki dezynfekcyjne. W przypadku wystąpienia zagrożenia, zgodnie z decyzją Ministra Gospodarki, przekazanie rezerw nastąpi nieodpłatnie - na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego lub Przewodniczącego Krajowego Komitetu ds. Pandemii Grypy - na potrzeby służb i podmiotów uczestniczących w przedsięwzięciach związanych z przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu się wirusa grypy ptaków lub pandemii. Przedwczesne przekazanie posiadanych zapasów na potrzeby poszczególnych województw spowodowałoby rozproszenie zgromadzonego w rezerwach sprzętu. Aby zapewnić skuteczność działania w przypadku rzeczywistego wystąpienia poważnego ogniska zakaźnego wskazane jest utrzymywanie zapasu ˝centralnego˝ i elastyczne reagowanie w zależności od pojawiających się zagrożeń.
Odnośnie zaopatrzenia w lek przeciwwirusowy, w chwili obecnej Minister Zdrowia dysponuje określoną, wystarczającą na obecnym poziomie zagrożenia, jego ilością. W razie pojawienia się takiej konieczności, lek ten dostarczony zostanie natychmiast do odpowiednich placówek leczniczych. Dodatkowo, zgodnie z decyzją Rady Ministrów z października 2005 r. podpisano z koncernem farmaceutycznym umowę na zakup 2 mln kuracji. Dostawy przewidziane są w III - IV kwartale br. Umowa przewiduje także, w razie takiej potrzeby, zakup kolejnych 6 mln kuracji. Decyzję w tej sprawie podejmie Rada Ministrów.
W budżecie zabezpieczono dodatkowo 35 mln zł na zakup szczepionki pandemicznej dla osób z grup wysokiego ryzyka epidemiologicznego. Szczepionka ta będzie wyprodukowana po ewentualnym wybuchu pandemii i wyizolowaniu szczepu ją wywołującego, tzw. szczepu pandemicznego.
Reasumując należy podkreślić, że dzięki podejmowanym działaniom Polska jest dobrze przygotowana do zwalczania skutków związanych z pojawieniem się wirusa H5N1, a także ewentualnego wybuchu pandemii grypy. Przedstawiciele WHO, Komisji Europejskiej i Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób, którym w czasie dwukrotnych wizytacji w naszym kraju, przedstawiciele Głównego Inspektoratu Sanitarnego przedstawili wyniki podejmowanych działań, wyrazili pozytywną opinię dotyczącą wysiłków mających na celu realizację tych przygotowań. Polska wypadła także bardzo dobrze w zorganizowanym przez Komisję Europejską w listopadzie 2005 r. ćwiczeniu COMMON GROUND, którego podstawowym celem było sprawdzenie przygotowań krajów Unii Europejskiej do pandemii i możliwości współpracy międzynarodowej po jej wybuchu. Ćwiczenie to zorganizowane zostały w kraju przez przedstawicieli Głównego Inspektoratu Sanitarnego oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, a udział wzięło w nim ok. 100 osób z poszczególnych resortów. Ponadto w maju 2006 r., podczas Warsztatów organizowanych przez WHO, ECDC i Komisję Europejską, w których udział wzięli przedstawiciele wszystkich europejskich państw, przedstawiciel Polski przedstawił prezentacje dotyczącą zarówno działań podjętych w zakresie walki z grypą ptaków i przygotowań do pandemii, jak i planów działań w tym zakresie, na najbliższe miesiące. Prezentacja spotkała się z uznaniem zarówno organizatorów, jak i uczestników spotkania.
Sądzę, że powyższe informacje stanowią wyczerpującą odpowiedź na pytania postawione przez Panią Poseł Halinę Molkę oraz Pana Posła Jana Bestrę. W razie jakichkolwiek wątpliwości służymy kolejnymi wyjaśnieniami.
Z poważaniem
Minister
Zbigniew Religa
Warszawa, dnia 24 sierpnia 2006 r.