V kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 1331

w sprawie aktualizacji map wysokościowych na terenach eksploatacji górniczej w gminie Brzeszcze

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z zapytaniem posła Stanisława Rydzonia z dnia 13 czerwca 2006 r. (przesłanym przy piśmie znak: SPS-024-1331/06) dotyczącym aktualizacji map wysokościowych na terenach eksploatacji górniczej w gminie Brzeszcze uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Z uwagi na fakt, iż sprawa wykracza poza zakres kompetencji Ministra Środowiska, zostało przeprowadzone postępowanie, w wyniku którego Ministerstwo Środowiska zwróciło się o zajęcie stanowiska do Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach oraz Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii w Warszawie.

   Stan wiedzy w Ministerstwie Środowiska pozwala w następujący sposób udzielić odpowiedzi:

   1. Kopalnia Węgla Kamiennego ,,Brzeszcze-Silesia˝, należąca do Kompanii Węglowej S.A., prowadzi działalność polegającą na wydobywaniu węgla kamiennego na podstawie dwóch koncesji:

   - koncesji nr 12/2004, udzielonej w dniu 23 września 2004 r. przez Ministra Środowiska na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża ,,Brzeszcze˝,

   - koncesji nr 162/94, udzielonej w dniu 26 sierpnia 1994 r. przez Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża ,,Silesia˝.

   2. Z posiadanych przez organ koncesyjny informacji wynika, że w rejonie wspomnianej w przedmiotowej interpelacji nieruchomości pana Babicza KWK ˝Brzeszcze-Silesia˝ zakończyła eksploatację górniczą w 1999 r., ustała zatem bezpośrednia przyczyna negatywnego wpływu na powierzchnię terenu. Zgodnie z obowiązującym projektem zagospodarowania złoża węgla kamiennego ˝Brzeszcze˝, do końca roku 2040 nie planuje się w tym rejonie eksploatacji górniczej. Po zakończeniu eksploatacji w 1999 r. kopalnia wykonała aktualizację map sytuacyjno-wysokościowych powierzchni terenu górniczego.

   Wykonane dla celów aktualizacji map sytuacyjno-wysokościowych pomiary i analizy wraz z oznaczeniem możliwych wpływów działalności górniczej, do których zalicza się obniżenia terenu, stanowiły załączniki do szczegółowego planu ruchu kopalni na lata 1999-2001. W planie ruchu przewidywano jedynie eksploatację w filarze rzeki Soły, który wraz z załącznikami mapowymi został uzgodniony, między innymi z: Okręgową Dyrekcją Gospodarki Wodnej (ODGW) w Krakowie, Wojewódzkim Zarządem Inwestycji Rolnych (WZIR) w Katowicach Oddział w Pszczynie oraz Burmistrzem Miasta Brzeszcze. W uzgodnieniach zobowiązano kopalnię do wykonywania kontrolnych pomiarów geodezyjnych w okresie osiadań i - w przypadku stwierdzenia zagrożenia powodziowego oraz w razie ˝wystąpienia odkształceń wału, mających wpływ nawet na minimalne zagrożenie powodziowe˝ - do informowania WZIR w Katowicach. Zgodnie z tymi zaleceniami, kopalnia wykonywała systematycznie pomiary rzędnych wysokościowych tzw. wysokiego brzegu rzeki i obwałowań w miejscowości Skidzin. W wyniku tych pomiarów nie stwierdzono przekroczenia wielkości wpływów eksploatacji, przewidzianych w planie ruchu kopalni oraz w dodatkowo wykonanym opracowaniu pt. ˝Ekspertyza dotycząca wpływów eksploatacji pokładu 405/1 w filarze ochronnym rzeki Soły na środowisko˝ z lutego 1995 r., która była podstawą do uzgodnienia eksploatacji przez ODGW w Krakowie i WZIR w Katowicach.

   3. Zgodnie z art. 7c pkt 2 oraz 7d pkt 4 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027) organami właściwymi w sprawach sporządzania, aktualizacji i udostępniania map zasadniczych (zawierających informacje o rozmieszczeniu obiektów, elementy ewidencji gruntów i rzeźbę terenu) i od nich pochodnych map topograficznych są: marszałek województwa, działający przy pomocy geodety województwa (dla sporządzania i aktualizacji map topograficznych obszarów właściwych województw), oraz starosta, działający przy pomocy geodety powiatowego (dla zakładania i aktualizacji mapy zasadniczej). Najbardziej wiarygodne dane odnoszące się zarówno do sytuacji terenowej, jak i współrzędnych wysokościowych są przedstawione na mapie zasadniczej prowadzonej w oparciu o napływające do Powiatowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej wyniki prac geodezyjnych i realizowanej na zlecenie starosty w miarę posiadanych przez niego środków finansowych. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy mapy zasadnicze sporządza się dla obszaru całego kraju i stanowią one podstawę do wykonania innych rodzajów map, między innymi map sytuacyjno-wysokościowych, sporządzanych przez kopalnię, oraz map topograficznych, dostępnych w państwowych zasobach geodezyjno-kartograficznych.

   4. Zgodnie z obowiązującym obecnie standardem mapy topograficzne w skali 1:10 000 lub 1:5 000, o których wspomniano w zapytaniu poselskim, podlegają okresowej aktualizacji co 5-10 lat na obszarach aglomeracji miejskich i ośrodków przemysłowych oraz co 15 lat na pozostałych obszarach. Mapa topograficzna w skali 1:10 000 obejmująca miejscowość Skidzin została wydana w 2001 roku, przy czym materiały źródłowe pochodziły z 2000 r. Oznacza to, że dane dotyczące wysokości terenu na wyżej wymienionej mapie odnoszą się do stanu sprzed roku 2000. Według informacji uzyskanych z Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii aktualne mapy topograficzne w skali 1:10 000 obejmujące miejscowość Skidzin dostępne w Starostwie Powiatowym w Oświęcimiu, spełniają wymagania określone prawem, albowiem ich czas aktualizacji nie przekroczył okresu 10 lat.

   5. Według ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 czerwca 2002 r. w sprawie dokumentacji mierniczo-geologicznej (Dz. U. Nr 92, poz. 819), przedsiębiorca prowadzący działalność górniczą na podstawie posiadanej koncesji zobowiązany jest posiadać mapę sytuacyjno-wysokościową powierzchni w granicach terenu górniczego. Na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek aktualizacji map sytuacyjno-wysokościowych, w okresach nie dłuższych aniżeli trzyletnie, dotyczącej części terenu górniczego, która objęta będzie przewidywanymi wpływami eksploatacji górniczej. Pozyskiwane z państwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego mapy kopalnia uzupełnia o część wpływu eksploatacji w terenie górniczym. Są one sporządzane na potrzeby zakładów górniczych dla realizacji obowiązków nałożonych przez przepisy Prawa geologicznego i górniczego. Obowiązujące przepisy nie nakładają na kopalnię obowiązku każdorazowego przesyłania aktualizacji zasobu do Powiatowego Ośrodka Geodezji i Kartografii. Przedsiębiorca natomiast ma obowiązek nieodpłatnie udostępniać organom administracji geologicznej oraz organom nadzoru górniczego posiadaną dokumentację mierniczo-geologiczną, niezbędną do wykonywania ich zadań.

   6. Rozbieżności w rzędnych terenu pomiędzy mapami przechowywanymi w zakładzie górniczym a państwowym zasobem geodezyjno-kartograficznym mogą wynikać z różnic zakresu aktualizacji, terminów aktualizacji oraz skal tych map, sporządzonych dla potrzeb zakładów górniczych i potrzeb Państwowej Służby Geodezyjno-Kartograficznej. Okręgowe Urzędy Górnicze (OUG) i przedsiębiorcy prowadzący działalność górniczą, w tym KWK ˝Brzeszcze-Silesia˝, nie pełnią funkcji ośrodków kartograficznych, lecz dla wypełnienia zadań i obowiązków wynikających z przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze posługują się mapami pozyskanymi z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Nadzór i kontrolę nad sporządzaniem i aktualizacją map zasadniczych i topograficznych sprawują organy Państwowej Służby Geodezyjno-Kartograficznej, co regulują przepisy ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

   7. Warto również zauważyć, iż w związku z pisemnymi monitami pana Aleksandra Babicza w sprawie zagrożenia powodziowego w miejscowości Skidzin w gminie Brzeszcze Okręgowy Urząd Górniczy w Tychach przeprowadził w dniu 21.11.2005 r. kontrolę w KWK ˝Brzeszcze-Silesia˝. W wyniku tej kontroli Dyrektor OUG w Tychach wydał decyzję nakazującą przedsiębiorcy, tj. Kompanii Węglowej S.A. w Katowicach, dokonanie aktualizacji mapy sytuacyjno-wysokościowej w granicach terenu górniczego KWK ˝Brzeszcze-Silesia˝ Ruch I w Brzeszczach w zakresie treści wysokościowej rzeźby terenu. Na mapie sytuacyjno-wysokościowej opisano rzędną przywołaną w interpelacji +242,2 m n.p.m. tzw. wysokiego brzegu Soły w Skidziniu. Po przeprowadzonych pomiarach przez pracowników działu mierniczo-geologicznego górniczego KWK ˝Brzeszcze-Silesia˝, w ramach realizacji decyzji Dyrektora OUG w Tychach, stwierdzono, że rzeczywista rzędna tzw. wysokiego brzegu rzeki Soły wynosi w tym miejscu +247,2 m n.p.m.

   Przedmiotową sprawą aktualizacji map wysokościowych na terenach eksploatacji górniczej zajął się także Departament Geodezji, Kartografii i Systemów Informacji Geograficznej Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, który zlecił Wojewódzkiemu Inspektorowi Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa Małopolskiego zbadanie sprawy i udzielenie odpowiedzi panu A. Babiczowi.

   Reasumując, należy stwierdzić, że dokonywane aktualizacje map topograficznych, które dostępne są w Starostwie Powiatowym w Oświęcimiu, oraz map sytuacyjno-wysokościowych kopalni KWK ˝Brzeszcze-Silesia˝ dla miejscowości Skidzin są prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującego prawa. Każdorazowe wykonanie bieżących aktualizacji map topograficznych niestety nie jest możliwe zarówno z przyczyn technicznych, jak i ekonomicznych. Najbardziej wiarygodne dane odnoszące się zarówno do sytuacji terenowej, jak i współrzędnych wysokościowych są przedstawione na mapach zasadniczych, dostępnych w Powiatowym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Mapy te przedstawiają zgeneralizowany obraz terenu i powinny służyć między innymi do: prowadzenia ogólnych studiów terenu, dokładnej analizy i prowadzenia prac projektowych oraz opracowywania szczegółowych planów.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Mariusz-Orion Jędrysek

   Warszawa, dnia 7 sierpnia 2006 r.