V kadencja

Odpowiedź ministra zdrowia

na interpelację nr 1115

w sprawie odbywania praktyk przez studentów farmacji

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z przekazaną przez Pana Marszałka interpelacją Pana Pawła Poncyljusza Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (SPS-023-1115/06) w sprawie odbywania praktyk przez studentów na kierunku farmacja, uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia.

   Model kształcenia farmaceutów, podobnie jak lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek i położnych zmienił się z dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej. Dostosowanie polskich regulacji prawnych dotyczących systemu kształcenia w ww. zawodach do dyrektyw Rady Wspólnot Europejskich stanowiło warunek konieczny do realizacji jednej z fundamentalnych swobód w UE - swobodnego przepływu osób. Dyrektywy prawa wspólnotowego inaczej określały warunki wzajemnego uznawania dyplomów, a co za tym idzie, sposób harmonizacji kształcenia w tych zawodach w odniesieniu do każdego z ww. zawodów. W stosunku do zawodu farmaceuty warunkiem niezbędnym do harmonizacji tego kształcenia było włączenie do kształcenia na kierunku farmacja 6 miesięcznego stażu w aptece. Przed 1 maja 2004 r. kształcenie na kierunku farmacja nie było zgodne z dyrektywami prawa wspólnotowego, bowiem studia obejmowały tylko 5-letnie kształcenie teoretyczne i praktyczne (2 miesiące praktyk), a nie zawierały obligatoryjnego 6-miesięcznego stażu w aptece. Pomimo iż absolwenci studiów na kierunku farmacji odbywali, zgodnie z ówczesnymi przepisami, roczną praktykę w aptece - to kwalifikacji tych nie uznano za równorzędne z kwalifikacjami określonymi w dyrektywie. W związku z powyższym włączono do kształcenia w ramach studiów tę praktykę w aptece w wymiarze zgodnym z przepisami prawa wspólnotowego. Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 3 dyrektywy 85/432/EWG z dnia 16 września 1985 r. o wzajemnym uznawaniu dyplomów, świadectw i innych dowodów formalnych kwalifikacji w dziedzinie farmacji, dyplom potwierdzający posiadanie formalnych kwalifikacji w zawodzie farmaceuty powinien poświadczać, iż kształcenie trwało co najmniej 5 lat i obejmowało co najmniej cztery lata nauczania teoretycznego i praktycznego oraz co najmniej 6 miesięcy stażu w aptece.

   W świetle powyższych wyjaśnień zarzut studentów farmacji, iż ˝praktyka ta jest formą wymuszenia darmowej pracy na rzecz właścicieli prywatnych aptek w sytuacji, gdy studenci medycyny i stomatologii otrzymują wynagrodzenie za staż˝, uznać należy za chybiony. Zgodnie bowiem z ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty oraz ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej na staż podyplomowy kierowany jest nie student, a absolwent studiów na kierunku: pielęgniarstwo, położnictwo, kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, legitymujący się dyplomem ukończenia tych studiów. Staże to odpowiednik dawnej rocznej praktyki dla absolwentów studiów na kierunku farmacja. Natomiast odpowiednikiem obecnych praktyk studentów na kierunku farmacja (1 miesiąc po III roku, 1 miesiąc po IV roku i 6 miesięcy po V roku) są następujące praktyki studentów na ww. kierunkach:

   - studia licencjackie na kierunku pielęgniarstwo - 28 tygodni = 1120 godzin,

   - studia licencjackie na kierunku położnictwo - 30 tygodni = 1200 godzin,

   - studia na kierunku lekarskim - 20 tygodni = 700 godzin,

   - studia na kierunku lekarsko-dentystycznym - 16 tygodni = 640 godzin.

   Studenci odbywający te praktyki nie otrzymują wynagrodzenia, pomimo aktywnego włączania się w proces udzielania świadczeń zdrowotnych. Praktyki zawodowe odbywają się w publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej i obejmują kształcenie i doskonalenie umiejętności niezbędnych do uzyskania kwalifikacji zawodowych, np.: studentka studiów licencjackich na kierunku położnictwo musi w ramach praktyk przeprowadzić co najmniej 100 badań prenatalnych, przyjąć 40 porodów, a w przypadku gdy liczba rodzących jest mniejsza - co najmniej 30 porodów pod warunkiem aktywnego udziału w 20 innych porodach, sprawować nadzór i opiekę włącznie z przeprowadzeniem badań nad 100 położnicami i zdrowymi noworodkami. Pomimo tak dużej liczby godzin praktyk w ramach studiów, absolwenci studiów na kierunku: położnictwo, pielęgniarstwo, kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym zobligowani są ponadto do odbycia rocznego stażu podyplomowego, którego nie muszą już odbywać absolwenci studiów na kierunku farmacja. Z powyższej analizy wynika, iż dostęp do uzyskania tytułu i możliwości wykonywania zawodu farmaceuty jest znacznie łagodniejszy niż do wykonywania pozostałych ww. zawodów medycznych.

   Przechodząc do szczegółowych pytań zawartych w interpelacji Pana Posła Pawła Poncyljusza, pragnę wyjaśnić, iż studenci wszystkich kierunków medycznych odbywają praktyki w oparciu o te same przepisy prawne i na tych samych zasadach. Studenci nie odbywają praktyk w ramach stosunku pracy i nie otrzymują wynagrodzenia za praktyki. Wszystkie czynności realizowane w ramach praktyk wykonują pod nadzorem oraz nie ponoszą odpowiedzialności zawodowej za wykonywane świadczenia.

   Studenci realizujący praktyki w ramach studiów na kierunku farmacja mają prawo do określonych odrębnymi przepisami form pomocy finansowej: stypendia socjalne, stypendia za wyniki w nauce. Nie ma uzasadnienia merytorycznego do nakładania na Skarb Państwa obowiązku wypłaty wynagrodzenia studentom za doskonalenie umiejętności niezbędnych do uzyskania kwalifikacji zawodowych farmaceuty w ramach praktyk studenckich.

   Przechodząc do kwestii ujednolicenia długości staży przez studentów wszystkich wydziałów uczelni medycznych w Polsce, pragnę podkreślić, iż specyfika kształcenia na poszczególnych kierunkach uniemożliwia ujednolicenie wymiaru praktyk realizowanych w ramach studiów. Nie ma także uzasadnienia merytorycznego, aby na absolwentów studiów na kierunku farmacja nałożyć obowiązek odbywania rocznego stażu podyplomowego - tak jak w przypadku absolwentów studiów na kierunku lekarskim, lekarsko-dentystycznym, pielęgniarstwo i położnictwo.

   Z poważaniem

   Minister

   Zbigniew Religa

   Warszawa, dnia 9 marca 2006 r.