V kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 7017

w sprawie ustawy Prawo bankowe

   W odpowiedzi na interpelację posła na Sejm RP, Pana Waldemara Szadnego w sprawie ustawy Prawo bankowe w zakresie przepisów dotyczących przeprowadzania transakcji sekurytyzacyjnych, przesłaną przy piśmie SPS-023-7017/07 z dnia 7 marca 2007 r., przekazuję uprzejmie poniższe wyjaśnienia.

   Instytucja sekurytyzacyjnego tytułu egzekucyjnego przewidziana była w projekcie ustawy o funduszach inwestycyjnych skierowanym do Sejmu w dniu 15 lipca 2003 r. Przyznanie funduszom sekurytyzacyjnym uprawnienia do wystawiania sekurytyzacyjnych tytułów egzekucyjnych, zgodnie z przyjętymi wówczas założeniami, miało służyć bardziej skutecznemu dochodzeniu należności z tytułu nabytych wierzytelności przez fundusz.

   Konstrukcja sekurytyzacyjnego tytułu egzekucyjnego oparta była na rozwiązaniach analogicznych do bankowego tytułu egzekucyjnego, określonych w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (art. 96-98 ustawy). W myśl przepisów projektu ustawy o funduszach inwestycyjnych, sekurytyzacyjny tytuł egzekucyjny mógł być wystawiony na podstawie ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego i innych dokumentów związanych z nabyciem przez fundusz od banku krajowego wierzytelności albo puli wierzytelności wynikających z czynności bankowej. Po nadaniu przez sąd tytułowi klauzuli wykonalności mógł stanowić on podstawę prowadzenia egzekucji przeciwko osobie będącej dłużnikiem sekurytyzowanej wierzytelności albo dłużnikiem z tytułu zabezpieczenia sekurytyzowanej wierzytelności, jeżeli wyraziła ona zgodę na przelew wierzytelności przez bank krajowy i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji na rzecz banku krajowego, a roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z sekurytyzowanej wierzytelności lub jej zabezpieczenia. Równolegle z projektowanymi rozwiązaniami odnoszącymi się do warunków wystawiania przez fundusz sekurtyzacyjnych tytułów egzekucyjnych dokonano zmian przepisów ustawy Prawo bankowe, wprowadzając w przepisach art. 92 c zasadę, iż przelew wierzytelności banku na towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzące fundusz sekurytyzacyjny albo na fundusz sekurytyzacyjny wymaga uzyskania przez bank zgody dłużnika banku, będącego stroną czynności dokonanej z bankiem, jak również zgody dłużnika z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z dokonanej czynności oraz złożenia przez dłużnika oświadczenia o poddaniu się egzekucji na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, który nabędzie wierzytelność. Zarówno dla zgody dłużnika, jak i oświadczenia o poddaniu się egzekucji zastrzeżono formę pisemną pod rygorem nieważności. Jednocześnie, jako wyjątek od ogólnej zasady obowiązku uzyskiwania zgody dłużnika banku na przelew wierzytelności, wprowadzony został przepis art. 326 projektu ustawy o funduszach inwestycyjnych, zawierający szczególne regulacje dotyczące zasad przelewu wierzytelności banku z tytułu umów kredytu zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy o funduszach inwestycyjnych, tj. przed dniem 1 lipca 2004 r. Zgodnie z ww. artykułem bank nie jest związany wymogiem uzyskania zgody na przelew wierzytelności na fundusz sekurytyzacyjny w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu. W przepisach art. 326 określone zostały dodatkowe warunki, jakie muszą być spełnione, aby bank mógł przenieść wierzytelność na fundusz sekurytyzacyjny bez zgody dłużnika. Przykładowo przepis ust. 4 ww. artykułu nakłada na bank obowiązek poinformowania dłużnika o uprawnieniu funduszu sekurytyzacyjnego do wystawienia sekurytyzacyjnego tytułu egzekucyjnego i prowadzeniu egzekucji na jego podstawie, po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności, w razie nieuregulowania przez dłużnika należności wobec banku, określonych w wezwaniu do zapłaty. Intencją wprowadzenia regulacji zawartych w art. 326 było umożliwienie uwalniania z aktywów banku wierzytelności nieregularnie spłacanych.

   W toku procesu legislacyjnego nad projektem ustawy o funduszach inwestycyjnych instrument w postaci sekurytyzacyjnego tytułu egzekucyjnego został z przepisów projektu ostatecznie wykreślony, pomimo dokonanych w trakcie prac parlamentarnych modyfikacji zasad jego działania mających na celu ograniczenie zakresu stosowania ww. instrumentu. W uchwalonej przez Sejm w dniu 27 maja 2004 r. ustawie o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546) pozostawione zostały jednak unormowania art. 92 c ustawy Prawo bankowe, jak również utrzymano przepis art. 326 ustawy o funduszach inwestycyjnych, będący przepisem przejściowym.

   Odnosząc się do zapytania postawionego w interpelacji pana posła, dotyczącego zamierzeń Ministerstwa Finansów w związku z obecnie obowiązującymi zasadami przeprowadzania transakcji sekurytyzacyjnych, należy stwierdzić, iż istniejące regulacje prawne nie sprzyjają zawieraniu umów z udziałem funduszu sekurytyzacyjnego albo towarzystwa funduszu inwestycyjnego tworzącego fundusz sekurytyzacyjny, stanowiąc niepotrzebne bariery dla rozwoju procesów sekurytyzacji w tym segmencie rynku finansowego.

   Pragnę poinformować, że w dniu 20 marca 2007 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, którego wnioskodawcą jest minister finansów. Przedmiotowy projekt ustawy zawiera zmiany dotychczasowych zasad dokonywania transakcji sekurtytzacyjnych, polegające na skreśleniu przepisów art. 92c w ustawie Prawo bankowe, znosząc tym samym obowiązek uzyskania zgody dłużnika na przelew wierzytelności banku na fundusz sekurytyzacyjny oraz wymóg złożenia oświadczenia o poddaniu się egzekucji na rzecz funduszu, który nabędzie wierzytelność. Jednocześnie, jako konsekwencja wprowadzenia ww. zmiany, w projektowanej ustawie proponuje się skreślenie przepisu art. 326 ustawy o funduszach inwestycyjnych, określającego przesłanki i zakres wyłączeń od stosowania wymogów z art. 92 c Prawa bankowego. Przewidziane do skreślenia przepisy, zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, bezpośrednio związane są z planowanym uregulowaniem w ustawie o funduszach inwestycyjnych sekurytyzacyjnego tytułu egzekucyjnego, który miał wzmocnić pozycję funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu egzekucyjnym i niezbędne było dodatkowe zabezpieczenie interesów dłużnika sekurytyzowanych wierzytelności. Pozostawienie przedmiotowych przepisów w obecnym stanie prawnym powoduje sytuację, w której przelew wierzytelności na fundusz sekurytyzacyjny, podlegający rozbudowanemu i rygorystycznemu nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, obłożony jest restrykcjami idącymi dalej niż przelew wierzytelności w celu sekurytyzacji na podmiot emisyjny, o którym mowa w art. 92a ust. 3 ustawy Prawo bankowe, będący spółką prawa handlowego niepodlegającą kontroli administracyjnej. Należy wskazać, że projektowane zmiany usuną również wątpliwości wynikające z rozbieżności wymogów dotyczących oświadczenia o poddaniu się egzekucji, o którym mowa w art. 92c ust. 1, z ogólnymi zasadami przewidzianymi w art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie formy tego oświadczenia (forma aktu notarialnego).

   Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, przygotowany w Ministerstwie Finansów, w niedługim czasie będzie skierowany pod obrady Sejmu. Wejście w życie uchwalonej ustawy, w tym zmian dotyczących zasad przeprowadzania transakcji sekurytyzacyjnych, usunie problem praktycznego stosowania dotychczasowych przepisów, które w obrocie nie spełniły funkcji zwiększenia poziomu ochrony dłużników banków - inicjatorów sekurytyzacji, wprowadzając nadmierne i nieuzasadnione utrudnienia w przenoszeniu sekurytyzowanych wierzytelności.

   Podsekretarz stanu

   Arkadiusz Huzarek

   Warszawa, dnia 28 marca 2007 r.