V kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 2278

w sprawie planowanego utworzenia rezerwatu ptaków w Małopolsce w ramach programu Natura 2000

   W odpowiedzi na zapytanie posłanki Moniki Ryniak (pismo z dnia 7 lutego 2007 r.) w sprawie objęcia siecią Natura 2000 terenów Małopolski w dolinie rzeki Skawy przedkładam następujące stanowisko.

   W swym piśmie posłanka Monika Ryniak zwraca uwagę, iż zaproponowany obszar ochrony ptaków Natura 2000 ˝Dolina Dolnej Skawy˝ jest nową formą ochrony w stosunku do obowiązujących na tych terenach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Stąd propozycja obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 budzi sprzeciw samorządowców i mieszkańców reprezentujących gminy: Tomice, Wadowice, Zator i Wieprz, gdyż obawiają się oni o możliwość realizacji przewidzianych w planie inwestycji. Z drugiej strony jest to obszar występowania wielu cennych gatunków dziko żyjących ptaków (m.in. ślepowrona, rybitwy białowąsej). Ponadto o objęcie tego terenu ochroną rezerwatową od wielu lat stara się stowarzyszenie ˝Czaplon˝.

   Pragnę podkreślić, że obszar Natura 2000 nie jest formą ograniczającą rozwój lokalny gmin. Obszaru Natura 2000 nie należy utożsamiać z rezerwatem przyrody, gdzie zakazy są dużo bardziej restrykcyjne, a działalność człowieka mocno ograniczona. Sieć obszarów Natura 2000 jest formą ochrony opierającą się na zasadzie zrównoważonego rozwoju, co oznacza, iż na tych terenach należy dążyć do uzyskania harmonii pomiędzy potrzebą rozwoju społeczno-gospodarczego człowieka a zachowaniem we właściwym stanie dziedzictwa przyrodniczego. W obszarach Natura 2000 człowiek jest bardzo ważnym ogniwem w procesie ochrony bioróżnorodności, a pewne formy jego ekstensywnej działalności determinują możliwości ochrony niektórych cennych gatunków.

   W związku z pytaniem posłanki Moniki Ryniak dotyczącym ograniczeń inwestowania na obszarze Natura 2000 pragnę poinformować, że zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody dla obszarów Natura 2000 nie ustanawia się zakazów takich jak dla innych form ochrony przyrody. Zgodnie z art. 33 i art. 34 ustawy o ochronie przyrody na obszarach Natura 2000 zabronione jest jedynie podejmowanie działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób negatywnie wpłynąć na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000. Ponadto jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi interesu publicznego i wobec braku rozwiązań alternatywnych, zgoda na realizację planu lub przedsięwzięcia, które mogą mieć negatywny wpływ na siedliska i gatunki zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar, może być również wydana, przy zapewnieniu wykonania kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000.

   W przypadku planowanych przedsięwzięć, które mogą w znaczący sposób oddziaływać na środowisko i/lub w znaczący sposób wpłynąć na przedmiot ochrony w obszarze Natura 2000 konieczne jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, wydawanej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska. W przypadku inwestycji realizowanych na obszarach Natura 2000 procedura uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nakłada obowiązek wykonania raportu oddziaływania inwestycji na środowisko dla tych przedsięwzięć, które mogą w znaczący sposób wpłynąć na obszary Natura 2000. Od rzetelności raportu oddziaływania na środowisko zależy ocena wpływu inwestycji na obszary Natura 2000 i uzyskanie takich ustaleń w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które pozwoliłyby zrealizować inwestycję bez znaczącego wpływu na przedmiot ochrony obszaru Natura 2000. Ustalenia uzyskane w drodze procedury przewidzianej w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska będą miały na celu przeprowadzenie inwestycji w sposób zapewniający spełnienie potrzeb mieszkańców i poszanowanie dziedzictwa przyrodniczego w sieci Natura 2000.

   Nie należy zatem postrzegać obszarów Natura 2000 jako terenów ˝zamkniętych˝ dla jakichkolwiek inwestycji. Wszelkie inwestycje niepowodujące znaczącego wpływu na obszary Natura 2000 mogą być realizowane. Przygotowanie i realizacja inwestycji zgodnie z procedurą określoną w ustawie Prawo ochrony środowiska ma na celu uzyskanie takiego wariantu inwestycji i/lub zastosowanie tego typu środków, by jej realizacja spełniała potrzeby mieszkańców gmin, a zarazem nie powodowała znaczących negatywnych skutków dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego. Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 de facto nie jest przeszkodą dla zrównoważonego rozwoju gmin, a tworzone regulacje prawne umożliwiają mieszkańcom gmin objętych siecią dostęp do funduszy Unii Europejskiej, uzyskanie rekompensat z tytułu ograniczeń wynikających z ochrony w ramach sieci Natura 2000 oraz uzyskanie środków na realizację strategii rozwoju prywatnych przedsiębiorstw (gospodarstwa rolne, prywatne, usługowe) związanych z ochroną, promocją, edukacją i udostępnieniem turystycznym walorów przyrodniczych na obszarach sieci Natura 2000.

   W chwili obecnej obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 ˝Dolina Dolnej Skawy˝ nie znajduje się na oficjalnej liście obszarów specjalnej ochrony ptaków wystosowanej przez Rząd RP i przekazanej do Komisji Europejskiej w dniu 31 stycznia 2007 r. Za podstawę zgłoszenia obszaru do Komisji Europejskiej wzięto propozycje eksperckie obszarów specjalnej ochrony ptaków będące w dyspozycji Ministerstwa Środowiska, które posiadają opracowane przez tych ekspertów Standardowe Formularze Danych (SDF) z szacunkowymi danymi. Każdy z tych obszarów został zweryfikowany z użyciem wyników inwentaryzacji przyrodniczej przeprowadzonej w roku 2006 przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Inwentaryzację tę przeprowadzono na terenie lasów będących własnością Skarbu Państwa dla 6 ważnych gatunków ptaków: bociana czarnego, bielika, orlika krzykliwego, puchacza, żurawia i cietrzewia. Do Komisji Europejskiej zostały przesłane te obszary, w których stwierdzono równomierne występowanie ww. gatunków. W roku 2007 planowana jest dalsza inwentaryzacja. Obszar ˝Dolina Dolnej Skawy˝ w wyniku przeprowadzonej analizy danych szacunkowych wymienionych w SDF oraz danych inwentaryzacyjnych 6 ważnych gatunków ptaków nie uzyskał kwalifikacji i został w chwili obecnej przekazany do dalszej oceny pod względem spełnienia wymaganych kryteriów przyrodniczych.

   Reasumując, należy stwierdzić, że włączenie obszaru ˝Dolina Dolnej Skawy˝ do sieci Natura 2000 nie jest obecnie przesądzone. Jednakże należy pamiętać, że ewentualne wyznaczenie w przyszłości obszaru ochrony ptaków Natura 2000 nie wprowadzi zakazów inwestowania na tym terenie. Przeciwnie, sieć obszarów Natura 2000 sprzyja rozwojowi lokalnemu zgodnie z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju.

   Podsekretarz stanu

   Andrzej Szweda-Lewandowski

   Warszawa, dnia 16 marca 2007 r.