V kadencja

Odpowiedź ministra obrony narodowej

na interpelację nr 6785

w sprawie stanu sanitarnego jednostek wojskowych

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Wojciecha Wilka w sprawie stanu sanitarnego jednostek wojskowych (SPS-023-6785/07), uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

   Pragnę podziękować za zainteresowanie się niezwykle istotną kwestią, jaką jest stan sanitarnohigieniczny jednostek wojskowych. Problematyka ta jest obszarem szczególnej troski Ministerstwa Obrony Narodowej, ponieważ jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie żołnierzy, a tym samym sprawność stanów osobowych do odpowiedniego wykonywania zadań służbowych oraz ich zdolność bojową. Stąd m.in. w ˝Wytycznych ministra obrony narodowej do planowania budżetowego na 2007 r.˝ wskazano w planowaniu zadań bezwzględne ukierunkowanie na poprawienie warunków zakwaterowania żołnierzy.

   Podstawowe zasady utrzymywania właściwych warunków sanitarno-higienicznych w jednostkach wojskowych regulują przepisy Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w pkt. 172-179, wprowadzonego decyzją nr 306/MON ministra obrony narodowej z dnia 12 listopada 2003 r. w sprawie wprowadzenia do użytku Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz Zestawienia wzorów dokumentów do Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. MON Nr 17, poz. 191, ze zm.). Zgodnie z treścią przywoływanych powyżej przepisów za stan higieny osobistej i umundurowania odpowiada indywidualnie każdy żołnierz, natomiast za stworzenie odpowiednich warunków do utrzymania higieny odpowiadają właściwi przełożeni żołnierza. Za stan sanitarno-higieniczny, porządek w rejonie zakwaterowania pododdziału oraz za stan zdrowotny żołnierzy odpowiada jego dowódca. Nadzór nad stanem sanitarnohigienicznym i zdrowotnym w jednostce wojskowej sprawuje lekarz właściwy dla tej jednostki. Natomiast za stan sanitarnohigieniczny, porządek w warsztatach, magazynach oraz obiektach użyteczności ogólnej, a także za przestrzeganie w nich zasad bezpieczeństwa i higieny pracy odpowiadają komendanci (kierownicy) tych obiektów.

   Mając na uwadze powyższe uregulowania, pragnę stwierdzić, że istnieją przepisy zapewniające warunki utrzymywania odpowiedniego stanu sanitarnohigienicznego żołnierzy. Zostały one opracowane w uzgodnieniu z wojskową służbą zdrowia. Ponadto obowiązujące w tym zakresie zasady zostały dodatkowo zaostrzone decyzją nr 365/MON ministra obrony narodowej z dnia 26 października 2005 r. w sprawie wprowadzenia zmian w Regulaminie Ogólnym Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz Zestawieniu wzorów dokumentów do Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. MON Nr 17, poz. 191, ze zm.), która weszła w życie 14 grudnia 2005 r. W wyniku wprowadzenia tych zmian w miejscach zakwaterowania żołnierzy systematycznie montowane są natryski, szczególnie tam, gdzie prowadzone są remonty i nowe inwestycje. Umożliwia to żołnierzom codzienną kąpiel indywidualną, oprócz tzw. kąpieli zbiorowych w łaźni, które zapewnia się żołnierzom niezawodowym.

   Wydana została także decyzja nr 233/MON ministra obrony narodowej z dnia 22 sierpnia 2003 r. w sprawie wyposażenia jednostek wojskowych w sprzęt i środki piorące do użytku żołnierzy niezawodowych (Dz. Urz. MON nr 13, poz. 145) oraz rozkaz nr 936/Log./P4 szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 10 grudnia 2003 r. wprowadzający wytyczne szefa Sztabu Generalnego Zarządu Logistyki Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 19 września 2003 r. w sprawie zasad wprowadzenia na wyposażenie i zakresu wykorzystania sprzętu piorącego do użytku żołnierzy niezawodowych. Przepisy te umożliwiły żołnierzom niezawodowym bezpośredni dostęp do pralek automatycznych. Ich wprowadzenie nie zmieniło systemu prania umundurowania, bielizny i pościeli, które nadal realizują wyspecjalizowane pralnie.

   Regulamin Ogólny Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej normuje także ramowe zasady ustalania codziennego toku służby w jednostce, a w tym również czasu przeznaczonego na toaletę osobistą żołnierzy. Zgodnie z nim tok służby i życia w jednostce wojskowej jest ustalany przez jej dowódcę. Określając porządek dnia, kieruje się on zadaniami stojącymi przed jednostką, warunkami zakwaterowania, możliwościami bazy szkoleniowo-rekreacyjnej, zasadami sprawnego działania, jak również ustaleniami zawartymi w obowiązujących programach szkolenia. W porządku dnia uwzględnia się ośmiogodzinny czas snu, czas służbowy i wolny. Czas służbowy przeznacza się na zasadniczą działalność jednostki wojskowej, natomiast czas wolny pozostawia się do dyspozycji żołnierza. Wzór porządku dnia został określony w Zestawieniu wzorów dokumentów do Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, w którym przewiduje się czas na poranną i wieczorną toaletę osobistą żołnierzy.

   Aktualnie obowiązujące przepisy zawierają zatem stosowne regulacje, dotyczące zachowania właściwych standardów sanitarnohigienicznych oraz nakazujące zagwarantowanie żołnierzom odpowiednich warunków i czasu do utrzymywania higieny osobistej. Ich konstrukcja zapewnia możliwość dostosowania i dopasowania szczegółowych rozwiązań do lokalnych warunków w jednostkach wojskowych. Dlatego też w przedmiotowym zakresie nie dostrzega się konieczności dokonywania w najbliższym czasie zmiany przepisów.

   Zgodnie z przepisami pkt 153 i 156 Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej za właściwe użytkowanie nieruchomości wojskowych jest odpowiedzialny dowódca jednostki wojskowej. Natomiast utrzymywanie obiektów, rejonów zakwaterowania i pomieszczeń w czystości należy do obowiązków ich użytkowników. Wykonywanie tych czynności jest regulowane przez dowódcę w dokumentach wewnętrznych jednostki.

   Odnosząc się do szczegółowych kwestii podniesionych w interpelacji, informuję, że środki finansowe, jakie w 2007 r. Ministerstwo Obrony Narodowej mogło wydzielić w ramach budżetu resortu na remonty infrastruktury wojskowej, pozwoliły zaspokoić potrzeby zaledwie w 27%. Wysokie zużycie techniczne budynków przeznaczonych na zakwaterowanie, żywienie i ochronę zdrowia oraz fakt, że znaczna ich liczba nie spełnia podwyższonych standardów wynikających z minimalnych wymagań użytkowych, powoduje, iż rozwiązanie tego problemu może nastąpić wyłącznie drogą inwestycyjną.

   W ˝Centralnym Planie Inwestycji na 2007 r.˝ na zadania związane z poprawą zakwaterowania zaplanowano środki w wysokości 99,6 mln zł, które stanowią blisko jedną czwartą część wszystkich środków kierowanych na inwestycje infrastrukturalne. Efekty z realizacji tych zamierzeń będą widoczne w 2008 r. i w latach następnych.

   W ramach działań doraźnych wyposażono pododdziały w sprzęt i środki piorące, przystosowano odpowiednie pomieszczenia przeznaczone do użytku w zależności od bieżących potrzeb, ponadto wyposażono pomieszczenia umywalni w urządzenia natryskowe umożliwiające codzienną kąpiel oraz wzmożono nadzór nad procesem zaopatrzenia w sprzęt gospodarczy i materiały do utrzymywania czystości pomieszczeń i dezynfekcji. Zobowiązano również szefów rejonowych (stołecznego, wojskowego) zarządów infrastruktury do przeprowadzenia obowiązkowych kontroli stanu technicznego budynków koszarowych, żywienia oraz izb chorych w celu określenia właściwej gradacji zamierzeń wpływających na poprawę warunków socjalno-bytowych w tych obiektach w latach następnych.

   W odniesieniu do pytań dotyczących kontroli stanu sanitarnego informuję, że zgodnie z zakresem działania Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia, stanowiącego załącznik do decyzji nr 32/MON ministra obrony narodowej z dnia 23 stycznia 2007 r. w sprawie zakresu działania Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia (Dz. Urz. MON nr 2, poz. 25) wojskowi inspektorzy sanitarni i weterynaryjni każdego roku przeprowadzają kontrole we wszystkich jednostkach wojskowych Sił Zbrojnych RP.

   Według aktualnie posiadanych danych w 2005 r. przeprowadzono łącznie 445 kontroli i 35 rekontroli. Ich średnia ocena wyniosła 3,73. Wyniki kontroli, w miarę możliwości, były obiektywizowane przez wykonywanie badań instrumentalnych na miejscu w jednostkach i badań laboratoryjnych materiału pobranego i dostarczonego z jednostek wojskowych do laboratoriów wojskowych ośrodków medycyny prewencyjnej. Dla przeciwdziałania stwierdzanym uchybieniom w stanie sanitarnohigienicznym każdorazowo podejmowano niezbędne działania edukacyjne i dyscyplinujące. W stosunku do 17 obiektów i urządzeń podjęto decyzje administracyjne o ich czasowym - do chwili usunięcia usterek albo zaniedbań - zamknięciu bądź wyłączeniu. Dowódcom kontrolowanych jednostek wojskowi inspektorzy sanitarni zgłosili ogółem 2151 wniosków, zaleceń i propozycji zmierzających do poprawy stanu sanitarnohigienicznego.

   Województwo lubelskie terytorialnie leży w obszarze odpowiedzialności Wojskowego Ośrodka Medycyny Prewencyjnej w Krakowie. Ośrodek ten w 2005 r. wykonał 130 kontroli jednostek wojskowych, z tego 27 na terenie woj. lubelskiego. Średnia ocena z kontroli stanu sanitarnohigienicznego wyniosła 3,84 i była nieznacznie wyższa od średniej wszystkich jednostek w Siłach Zbrojnych RP.

   Odnosząc się do informacji przedstawionych w artykule ˝Dziennik˝ pt. ˝Grzybica atakuje żołnierzy˝, należy mieć na uwadze, iż zostały one wyjęte z kontekstu szerokiego materiału pt. ˝Ocena stanu sanitarnohigienicznego oraz sytuacji epidemiologicznej w Siłach Zbrojnych RP w 2005 r.˝ opracowanego przez Wojskową Inspekcję Sanitarną. Jest to zbiorczy materiał analityczno-wnioskowy, przygotowany po przeprowadzonych w 2005 r. i wynikających z zakresu zadań kontrolach w jednostkach wojskowych Sił Zbrojnych RP. Materiał ten był przedstawiany i omawiany w czasie posiedzenia kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej w dniu 12 czerwca 2006 r. Wiele z tych wniosków zostało już wdrożonych do realizacji.

   W Siłach Zbrojnych RP istnieje sprawdzony system nadzoru i kontroli stanu sanitarnohigienicznego i epidemiologicznego zarówno w kraju, jak i w polskich kontyngentach wojskowych. Dotychczas z rejonu misji nie została ˝przywieziona˝ żadna z chorób szczególnie niebezpiecznych dla życia i zdrowia. System ten wymaga jedynie dofinansowania w celu dodatkowego zakupu nowoczesnego sprzętu.

   Dziękując za wykazane zainteresowanie, pozostaję w przekonaniu o naszej wspólnej trosce o bezpieczeństwo państwa i żołnierzy. Pragnę jeszcze raz zapewnić o mojej trosce w zakresie stanu sanitarnohigienicznego jednostek wojskowych.

   Z wyrazami szacunku i poważania

   Minister

   Aleksander Szczygło

   Warszawa, dnia 15 marca 2007 r.