V kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 3707

w sprawie umożliwienia wypłaty tzw. becikowego niepełnoletnim rodzicom

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację poseł Haliny Molki w sprawie umożliwienia wypłaty tzw. becikowego niepełnoletnim rodzicom, przesłaną przez Pana Marszałka pismem z dnia 11 lipca 2006 r. (SPS-023-3707/06), uprzejmie wyjaśniam:

   Brak pełnoletności u matki nie stanowi przesłanki wykluczającej możliwość przyznania na jej dziecko świadczeń rodzinnych, w tym jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, o której mowa w art. 15b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz. 2255, z późn. zm.). W takim przypadku możliwe są dwie drogi uzyskania ww. świadczeń.

   Po pierwsze, jeżeli nieletnia matka ukończyła 13 lat, to zgodnie z art. 15 Kodeksu cywilnego ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. W takim przypadku, za zgodą przedstawiciela ustawowego może złożyć osobiście wniosek o odpowiednie świadczenia rodzinne (art. 17 Kc). Dodać należy, że w tej sytuacji, zgodnie z art. 7 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, rodzinie na nieletnią córkę nie przysługuje prawo do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami, ponieważ nieletnia matka jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko, z którym tworzy odrębną rodzinę. Jeśli nieletnia matka nie spełnia ustawowych warunków do przyznania zasiłku rodzinnego, to nie można jej uznać za osobę uprawnioną do zasiłku rodzinnego na własne dziecko, a tym samym jej rodzicom na nią zasiłek rodzinny przysługuje.

   Po drugie, drogą do otrzymania świadczeń rodzinnych na dziecko nieletniej matki jest ustanowienie dla dziecka opiekuna prawnego. Osoba małoletnia nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, więc zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie będzie miała wobec swojego dziecka władzy rodzicielskiej. Przepisy kodeksu wyraźnie stanowią w art. 94 § 4, że jeżeli rodzic nie ma władzy rodzicielskiej, to dla dziecka powinien być ustalony opiekun prawny. Opiekun prawny jest uprawniony do pobierania świadczeń rodzinnych na dziecko znajdujące się pod jego opieką. Przy wyborze tego rozwiązania należy dodać, że do członków rodziny opiekuna prawnego nie zalicza się dziecka pozostającego pod jego opieką. Na to dziecko opiekun prawny wypełnia odrębny wniosek o zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, w składzie rodziny wymieniając tylko to dziecko, a w dochodzie rodziny wyłącznie ewentualny dochód dziecka. Jeżeli osoba pełniąca funkcję opiekuna prawnego występuje z wnioskiem o zasiłek rodzinny na swoje biologiczne dzieci, to w składzie rodziny podaje wyłącznie siebie, swojego małżonka oraz biologiczne dzieci. Natomiast nie wlicza dziecka znajdującego się pod opieką prawną. To rozwiązanie nie wyklucza więc pobierania zasiłku rodzinnego na nieletnią matkę przez jej rodzica, gdyż z chwilą ustanowienia opiekuna prawnego nieletnia matka nie jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko. Instytucja opiekuna prawnego wygasa z chwilą uzyskania przez matkę pełnoletności. Jako osoba pełnoletnia powinna wtedy samodzielnie ubiegać się o zasiłek rodzinny na swoje dziecko.

   Mając na uwadze powyższe niepełnoletniej matce przysługuje prawo do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, jednakże wypłata samego świadczenia następuje do rąk przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego. W przypadkach marnotrawienia przez przedstawiciela osoby uprawnionej wypłacanych jej świadczeń rodzinnych lub wydatkowania ich niezgodnie z przeznaczeniem, organ właściwy wierzyciela może przekazywać należne osobie świadczenia rodzinne w całości lub w części w formie rzeczowej. Podstawę prawną stanowi art. 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Przepis ten dotyczy także wypłaty zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, która może być przekazana w formie rzeczowej, jeżeli organ właściwy ma podstawy sądzić, że świadczenie wypłacane w formie pieniężnej może zostać zmarnowane.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Joanna Kluzik-Rostkowska

   Warszawa, dnia 31 lipca 2006 r.