V kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 7447

w sprawie nauczania etyki w polskich szkołach

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację Pana Posła Piotra Gadzinowskiego w sprawie nauczania etyki w polskich szkołach, przekazaną pismem SPS-023-7447/07 z dnia 4 kwietnia 2007 r., uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień:

   Od 1992 r. obowiązują przepisy, które uczniom szkół publicznych dają prawo wyboru uczestniczenia w zajęciach z religii (różnych wyznań) lub etyki. Na mocy § 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz.U. Nr 36, poz. 155, z późn. zm.) uczniom, których rodzice wyrażą takie życzenie, szkoła jest zobowiązana zorganizować lekcje etyki.

   Zajęcia z etyki, w zależności od liczby zgłoszonych uczniów, mogą być organizowane w oddziałach lub klasach, grupach miedzyoddziałowych lub grupach międzyklasowych. Gdy liczba tych uczniów jest zbyt mała, aby utworzyć grupę międzyklasową, organ prowadzący szkoły jest zobowiązany zorganizować grupę międzyszkolną. Grupa taka jest tworzona już wtedy, gdy w danej miejscowości lub gminie zgłosi się trzech uczniów zainteresowanych udziałem w zajęciach z etyki.

   Należy zatem stwierdzić, że przepisy prawa oświatowego zapewniają rodzicom możliwość wyboru zajęć zgodnych z ich oczekiwaniami religijnymi lub światopoglądowymi.

   Praktyka szkolna wskazuje jednak, że możliwości zagwarantowane prawem nie są w pełni wykorzystywane. Świadczy o tym fakt, że w roku szkolnym 2005/06 tylko 20% nauczycieli mających przygotowanie do nauczania etyki zostało zatrudnionych w szkołach do prowadzenia zajęć tego przedmiotu. Zajęcia z etyki odbywają się tylko w tych szkołach (grupach międzyszkolnych), w których dyrektorzy szkół zostali zobowiązani do ich zorganizowania na mocy życzenia wyrażonego przez rodziców. Brak tych zajęć w innych szkołach wynika nie z braku możliwości wyboru, ale z innych powodów, z których głównym jest małe zainteresowanie tymi zajęciami ze strony rodziców i uczniów.

   Zgodnie z § 3 ust. 3 przywołanego wyżej rozporządzenia szkoła jest zobowiązana zapewnić w czasie trwania lekcji religii lub etyki opiekę lub zajęcia wychowawcze uczniom, którzy nie korzystają z nauki religii lub etyki w szkole. Brak zapewnienia opieki świadczy o niewywiązywaniu się szkoły z jej funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Nie wszystkie przypadki mogą być dostrzeżone w ramach sprawowania przez kuratoria nadzoru pedagogicznego nad szkołami, natomiast jeśli rodzice, wiedząc o takich przypadkach, nie wykazują żadnej reakcji, ponoszą współodpowiedzialność za zaniedbywanie przez szkołę jej ustawowych obowiązków.

   Możliwość umieszczania w szkole publicznej symboli religijnych jest kwestią, do której mają odniesienie przepisy art. 53 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zapewniają one wolność religii, obejmującą m.in. wolność uzewnętrzniania swych przekonań religijnych indywidualnie lub grupowo, publicznie lub prywatnie. Konstytucja przewiduje możliwość ograniczenia uzewnętrzniania religii, ale tylko w drodze ustawy i wyłącznie z ważnych powodów, do których zalicza konieczność ochrony bezpieczeństwa państwa, ochrony porządku publicznego, ochrony zdrowia i moralności oraz wolności i praw innych osób. Umieszczenie symboli religijnych w szkole, będącej instytucją publiczną służącą społeczeństwu (a nie, jak stwierdza Pan Poseł - instytucją państwową służącą jedynie państwu), powinno być podjęte jako wyraz woli społeczności lokalnej, wyrażonej z uwzględnieniem poszanowania praw i uczuć ludzi wierzących, niezależnie od ich religii lub wyznania, jak też ludzi niewierzących.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Sławomir Kłosowski

   Warszawa, dnia 17 kwietnia 2007 r.