IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 7132

w sprawie podwójnego opodatkowania części emerytur, z których potrącane są należności na poczet alimentów

   Odpowiadając na przekazaną przy piśmie z dnia 14 kwietnia 2004 r. interpelację Pana Posła Andrzeja Aumillera z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych, uprzejmie wyjaśniam.

   Nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz. U. Nr 104, poz. 1104) został skreślony przepis art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowił, iż odliczeniu od dochodu podlegają kwoty ˝rent i innych trwałych ciężarów opartych na tytule prawnym, niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, oraz alimentów, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, w wysokości ustalonej w wyroku alimentacyjnym˝.

   W konsekwencji - poczynając od 1 stycznia 2001 r. - podatnikowi opłacającemu z własnych środków alimenty nie przysługuje prawo do ich odliczenia od dochodu. Bez znaczenia jest w tym przypadku, na rzecz kogo alimenty są wypłacane.

   Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, alimenty stanowią źródło przychodu. Wyjątkiem od tej zasady są alimenty na rzecz dzieci. Tak więc alimenty dla osoby je otrzymującej stanowią w całości przychód. Zatem osoby takie są obowiązane wykazać w zeznaniu podatkowym, łącznie z innymi przychodami, kwoty otrzymanych alimentów (z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci) i obliczyć należny podatek według skali podatkowej określonej w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1996 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

   Nie można jednak zgodzić się z tezą zawartą w wystąpieniu Pana Posła, jakoby brak możliwości odliczania alimentów od dochodu prowadził do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu.

   Podkreślić bowiem należy, iż podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem osobistym. Zatem alimenty opodatkowane są tylko raz, u osoby je otrzymującej. Tylko dla tej osoby alimenty stanowią źródło przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Osoba otrzymująca alimenty (z wyjątkiem tych na rzecz dzieci) obowiązana jest do wykazania w zeznaniu podatkowym przychodu, jaki uzyskała z tego tytułu. Natomiast dla osoby realizującej obowiązek alimentacyjny alimenty nie są źródłem przychodu. Dla tej osoby źródłem przychodu jest np. emerytura, z której to następuje wypłata alimentów. Także nie ma podstaw prawnych do odliczenia przez taką osobę kwoty świadczonych alimentów od uzyskanego dochodu.

   Jednocześnie zauważyć należy, iż Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał w swoim orzecznictwie, że ustawodawca jest uprawniony do stanowienia prawa odpowiadającego celom politycznym i gospodarczym (sygn. K.12/94, OTK 1995, cz. I, str. 27) oraz może - przestrzegając konstytucyjnej zasady stanowienia prawa - zarówno rozszerzać uprawnienia określone w art. 26 ustawy podatkowej oraz promować inne kierunki działania podatników, jak też te uprawnienia ograniczać bądź nawet likwidować (sygn. K.12/94, OTK 1995, cz. I, str. 29).

   Wspomnieć należy, iż ograniczenie katalogu ulg i zwolnień przedmiotowych było i jest jednym z założeń realizowanej reformy systemu podatkowego.

   W świetle powyższego, począwszy od 1 stycznia 2001 r., kwoty alimentów na rzecz byłego małżonka nie podlegają odliczeniu od dochodu osoby je świadczącej. Dlatego też z opodatkowania w całości tych dochodów nie powstaje nadpłata u osoby obowiązanej do świadczeń alimentacyjnych.

   Podsekretarz stanu

   Elżbieta Mucha

   Warszawa, dnia 12 maja 2004 r.