IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 1665

w sprawie zmiany klasyfikacji pieców i suszarni w cegielniach polowych z budowli na urządzenia oraz zmian ustawy o podatkach lokalnych

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację pana posła Mariana Stępnia w sprawie opodatkowania podatkiem od nieruchomości suszarni wyrobów ceramicznych oraz pieców do wypalania cegieł, a także w sprawie zmiany przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w tym zakresie, przesłaną przy piśmie pana marszałka z dnia 5 lipca 2002 r., znak: SPS-0202-1665/02, uprzejmie wyjaśniam.

   Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2002 r. nr 9, poz. 84) opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza lub leśna. Podstawowe zatem znaczenie ma ustalenie, czy dany obiekt budowlany spełnia przesłanki niezbędne do uznania go za budynek albo budowlę.

   Za budynek w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w myśl przepisu art. 3 ust. 4, uważa się obiekt budowlany umocowany w ziemi lub na ziemi, posiadający ściany lub słupy albo filary oraz pokrycie dachowe.

   Powyższa ustawa nie definiuje pojęcia ˝budowla˝. Definicję budowli zawiera natomiast art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (DzU z 2000 r. nr 106, poz. 1126 ze zm.), zgodnie z którym budowlą jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury. W przepisie wymienione są przykładowo m.in. wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

   Zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (DzU nr 112, poz. 1317 ze zm.) suszarnie oraz piece przemysłowe zostały zaliczone do grupy 4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania. Jednakże powyższe rozporządzenie, jako służące celom statystycznym, nie może być podstawą do klasyfikowania określonych obiektów jako budowli w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z art. 217 konstytucji akt prawny niższej rangi niż ustawa nie może stanowić podstawy do interpretacji przepisów innych ustaw, zwłaszcza w zakresie istnienia obowiązku podatkowego. Zbliżony pogląd został wyrażony przez NSA w uchwale z 18 grudnia 1997 r., sygn. akt FPK 24/97, zgodnie z którym Klasyfikacja Rodzajowa Środków Trwałych nie jest aktem, na podstawie którego można ustalać znaczenie pojęcia ˝budowla˝, użytego w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych.

   Biorąc powyższe pod uwagę, jeżeli dany piec służący do wypalania cegieł lub suszarnia wyrobów ceramicznych spełniają przesłanki określone w art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (definicja budynku), czyli jest obiektem budowlanym umocowanym w ziemi lub na ziemi, posiadającym ściany lub słupy albo filary oraz pokrycie dachowe, to stanowią one zgodnie z przepisami powołanej ustawy budynek.

   Natomiast jeżeli dany piec służący do wypalania cegieł lub suszarnia wyrobów ceramicznych z uwagi na swoją konstrukcję nie jest budynkiem w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, należy sprawdzić, czy spełnia przesłanki definicji budowli. Prawo budowlane, jak podano wyżej, jako przykład budowli wymienia wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, a także części budowlane urządzeń technicznych oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. W związku z powyższym jeżeli dany piec lub suszarnia uznane zostaną za budowlę, powinny podlegać opodatkowaniu zgodnie z zasadami przewidzianymi dla budowli.

   Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 122 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU nr 137, poz. 926 ze zm.) w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy. Jeżeli organ podatkowy ma wątpliwości co do zakwalifikowania obiektu budowlanego (czy jest to budynek, urządzenie czy budowla), może na podstawie art. 198 § 1 powołanej wyżej ustawy przeprowadzić oględziny, a jeżeli w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, to zgodnie z art. 197 § 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy może powołać biegłego lub biegłych w celu wydania opinii. Organy podatkowe przy wydawaniu decyzji rozpatrują bowiem indywidualne cechy konstrukcji danego obiektu.

   Jednocześnie pragnę poinformować, że w Ministerstwie Finansów przygotowano projekt nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie dotyczącym m.in. podatku od nieruchomości. W projekcie zaproponowano przyjęcie rozwiązań prawnych mających na celu usunięcie rozbieżności w zakresie definicji pojęć ustawowych przez odniesienie przy definiowaniu pojęć ˝budynek˝ i ˝budowla˝ do przepisów Prawa budowlanego. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych ustaw jest obecnie przedmiotem prac Rady Ministrów.

   W odniesieniu do odpowiedzi na pytanie nr 3, dotyczące kwestii ewentualnej utraty subwencji przez gminę, która zwalnia z podatku od nieruchomości właściciela cegielni ze względu na pogorszenie sytuacji finansowej, informuję, że począwszy od 1999 r. dochody gmin normuje ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 (DzU nr 150, poz. 983 ze zm.).

   Kwota wyrównawcza, wchodząca w skład części podstawowej subwencji ogólnej, naliczana jest według zobiektywizowanych kryteriów, a nie według zgłaszanych przez gminy potrzeb. Wysokość kwoty wyrównawczej uzależniona jest od wielkości podstawowych dochodów podatkowych możliwych do uzyskania przez gminę w I półroczu roku bazowego, tj. roku poprzedzającego rok, na który wyliczana jest subwencja.

   Podstawę ustalania subwencji na dany rok oraz kwoty wypłaty przeznaczonej na zwiększenie tej subwencji stanowią dane o podstawowych należnych dochodach podatkowych, wykazane przez gminę w sprawozdaniu z wykonania jej budżetu za dwa kwartały roku bazowego oraz liczba mieszkańców faktycznie zamieszkałych w gminie według stanu na 30 czerwca roku bazowego, ustalana przez Główny Urząd Statystyczny.

   Wskaźnik podstawowych należnych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca gminy jest wyliczany na podstawie dochodów, z których gmina faktycznie korzystała w I półroczu roku bazowego (tj. z dochodów, które wpłynęły na rachunek gminy w tym okresie, niezależnie od tego, czy dotyczyły wyłącznie I półrocza roku bazowego, czy też miały charakter jednorazowy), powiększonych o skutki decyzji o udzieleniu ulg, odroczeń, umorzeń oraz zaniechań poboru dochodów gminy, a także skutki uchwał rad gmin o stosowaniu stawek podatkowych niższych od stawek maksymalnych (decyzje te nie stanowią bowiem podstawy do zwiększenia subwencji).

   W związku z powyższym, ponieważ podstawę do wyliczania subwencji ogólnej stanowi potencjał dochodowy gmin, na który składają się kwoty:

   - wykonania podstawowych dochodów podatkowych,

   - skutków uchwał rad gmin o stosowaniu stawek podatkowych niższych od stawek maksymalnych,

   - skutków decyzji o udzielaniu ulg, odroczeń, umorzeń oraz zaniechań poboru dochodów gminy,

   zwolnienie z podatku od nieruchomości właściciela cegielni ze względu na pogorszenie sytuacji finansowej nie będzie miało wpływu na wielkość podstawowych dochodów podatkowych gminy. Kwota omawianego zwolnienia podatnika zostanie wykazana przez gminę jako skutek decyzji o udzieleniu ulg, odroczeń, umorzeń oraz zaniechań poboru dochodów gminy, a nie jako wykonany dochód z tytułu podatku od nieruchomości (zaliczany do podstawowych dochodów podatkowych).

   Zwolnienie to zatem nie będzie miało wpływu na wielkość wskaźnika podstawowych dochodów podatkowych na jednego mieszkańca gminy, a więc nie spowoduje zmniejszenia ani też zwiększenia subwencji ogólnej uzależnionej od wielkości tego wskaźnika.

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Irena Ożóg

   Warszawa, dnia 25 lipca 2002 r.