IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 6252

w sprawie procedury wydawania wiz amerykańskich oraz sposobu traktowania polskich obywateli

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację Pana Posła Mariana Curyły (pismo nr SPS-0202-6252/04 z dnia 23 stycznia 2004 r.) w sprawie ˝procedury wydawania wiz amerykańskich oraz sposobu traktowania polskich obywateli˝, uprzejmie informuję, że zniesienie obowiązku wizowego dotyczącego obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w podróżach do Stanów Zjednoczonych Ameryki stanowi przedmiot intensywnych zabiegów polskiej dyplomacji oraz przedstawicieli wszystkich najwyższych organów władzy w Polsce. Jest to obecnie jeden z ważnych priorytetów w stosunkach z naszym amerykańskim sojusznikiem.

   Wielokrotnie informowałem o tych działaniach Wysoką Izbę osobiście. Stosowne informacje przekazywali także wiceministrowie spraw zagranicznych Komisji Łączności z Polakami za Granicą oraz Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP (ostatnio 20.01.2004 r.). Ponieważ informacje te są dostępne w stenogramach z posiedzeń komisji, ograniczę się do przedstawienia działań podejmowanych w roku bieżącym.

   Polityka wizowa USA wobec obywateli polskich była przedmiotem rozmów Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w Waszyngtonie w dniu 26 stycznia br., w trakcie których ustalono powołanie Grupy Roboczej Wysokiego Szczebla, która przygotuje zmiany w amerykańskiej polityce wizowej wobec Polaków i stosowanych procedurach dotyczących ruchu osobowego.

   Trzeciego lutego br. odbyła się w Warszawie III runda konsultacji konsularnych poświęcona przede wszystkim problemom ruchu osobowego między Polską a USA.

   12 i 13 lutego br. odbyły się w Waszyngtonie rozmowy podsekretarza stanu w MSZ Pana Jakuba T. Wolskiego z przedstawicielami Departamentu Stanu i Departamentu Bezpieczeństwa Krajowego USA, dotyczące możliwości zmian zasad ruchu osobowego pomiędzy Polską a USA. Rozmowy Ministra J. T. Wolskiego zainaugurowały pracę nad mandatem, agendą i kalendarzem prac polsko-amerykańskiej Grupy Roboczej Wysokiego Szczebla.

   Kontynuując wcześniejsze starania, zamierzamy doprowadzić nie tylko do złagodzenia procedury przyznawania wiz Polakom, lecz do zniesienia obowiązku wizowego przy podróżach do USA oraz zmiany postrzegania i sposobu traktowania naszych obywateli przez amerykańskie służby imigracyjne. Uznajemy bowiem, że polityka władz polskich wobec USA, oparta na przyjaźni i sojuszu w realizowaniu wspólnych celów, powinna znaleźć również wyraz na bardzo praktycznym poziomie kontaktów międzyludzkich.

   Zauważalne są już zmiany w sposobie traktowania polskich obywateli. W ostatnich miesiącach złożono tylko jedną skargę na postępowanie amerykańskich funkcjonariuszy imigracyjnych.

   Ważnym elementem naszych starań jest wprowadzenie odpraw imigracyjnych na polskich lotniskach przed odlotem do USA. Zapobiegłyby one przykrościom, na jakie są narażeni Polacy, którym odmówiono prawa wjazdu już po wylądowaniu w USA. Jeszcze większe znaczenie będzie to miało po postulowanym przez nas, ostatecznym zniesieniu obowiązku wizowego. Należy bowiem pamiętać, że np. w Wielkiej Brytanii czy Izraelu liczba obywateli polskich, którym odmówiono prawa wjazdu po zniesieniu obowiązku wizowego, była znacznie wyższa niż w czasie jego obowiązywania. Na marginesie warto zauważyć, że w 2003 r. odmówiono prawa wjazdu do USA większej ilości obywateli niemieckich, francuskich czy brytyjskich aniżeli polskich, pomimo że wszystkie te państwa są objęte ruchem bezwizowym.

   Polskie działania na rzecz zniesienia przez USA obowiązku wizowego zyskują poparcie m.in. wśród członków Kongresu. Potwierdzają to podejmowane przez kongresmenów zabiegi o objęcie Polski programem Visa Waiver (m.in. wystąpienie kongresmena Partii Demokratycznej z oficjalnym apelem do Sekretarza Stanu Colina L. Powella o objęcie Polski tym programem ze względu na szczególną pozycję Polski jako sojusznika USA w Iraku).

   Jesteśmy przeświadczeni, że nasze starania dotyczące liberalizacji polityki wizowej wobec Polaków podróżujących do USA doprowadzą w końcu do założonego celu. Oceniając jednak sytuację realistycznie, nie oczekujemy, że stanie się to natychmiast.

   Ustosunkowując się do pozostałych szczegółowych pytań postawionych przez Pana Posła, uprzejmie informuję:

   Ad. 2 i 3. Nie istnieje ogólnie przyjęta i przestrzegana na całym świecie zasada dotycząca oceny zamiarów cudzoziemca wybierającego się do danego państwa. Amerykańskie prawo zakłada, że każdy przyjeżdżający cudzoziemiec ma zamiar imigrować do USA i to on ma obowiązek przekonać władze amerykańskie o nieimigracyjnym celu przyjazdu.

   Ad. 5, 6, 8, 9. Regulacje dotyczące procedur wizowych oraz praktyki ich stosowania są suwerennym prawem każdego państwa. Jednak wszędzie tam, gdzie uważamy, że naruszają one prawa lub godność obywateli polskich domagamy się ich zmiany.

   Ad. 7. Opłaty za czynności konsularne związane z wydaniem wiz są pobierane od aplikującego o wizę z góry i nie podlegają zwrotowi również w wypadku odmowy wydania wizy. Mają one bowiem pokryć koszty poniesione nie tylko na zapewnienie sprawnej obsługi petentów, ale przede wszystkim na konsultacje (w każdym konkretnym przypadku) z organami krajowymi opiniującymi wydanie wizy. Jest to procedura stosowana zarówno przez Polskę, jak i USA i zgodna z normami Unii Europejskiej.

   Ad. 10. W trakcie konsultacji konsularnych 3 lutego br. delegacja amerykańska poinformowała o podjęciu pilnych działań zmierzających do radykalnej poprawy obsługi obywateli polskich w urzędach konsularnych USA. Zapowiedziane zmiany mają nastąpić w bieżącym roku i obejmą przebudowę konsulatów oraz wzmocnienie kadrowe i wymianę sprzętu.

   Suwerenna decyzja polskich władz o jednostronnym zniesieniu w 1991 r. obowiązku wizowego dla obywateli USA była podejmowana w zupełnie innej rzeczywistości politycznej. Uważamy, że przyjęte wówczas rozwiązania nie przystają do dzisiejszego poziomu stosunków dwustronnych Polski z USA i dlatego konsekwentnie zabiegamy o zmianę istniejącego stanu.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Adam Daniel Rotfeld

   Warszawa, dnia 23 lutego 2004 r.