IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 9300

w sprawie uniemożliwienia odliczenia wartości oddanej krwi od podatku dochodowego od osób fizycznych jako darowizny na rzecz ochrony zdrowia

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z przekazanym przez Pana Jacka Kluczkowskiego, Podsekretarza Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, przy piśmie z dnia 16 lutego 2005 r. Nr DPS-4401-1478/05 upoważnieniem do udzielenia odpowiedzi, w porozumieniu z Ministrem Zdrowia, na interpelację Pani Poseł Genowefy Wiśniowskiej z dnia 8 lutego 2005 r. skierowaną do Prezesa Rady Ministrów w sprawie pozbawienia uprawnień honorowych dawców krwi do odliczenia przez nich od dochodu darowizny w kwocie wartości krwi, którą bezpłatnie oddali na rzecz służby zdrowia, uprzejmie informuję.

   Stosownie do postanowień art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2004 r., odliczeniu od dochodu podlegają darowizny przekazane na cele:

   a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie, realizującym te cele,

   b) kultu religijnego

   - w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż 350 zł (a od 1 stycznia 2005 r. - kwoty stanowiącej 6% dochodu).

   W powyższym przepisie ustawodawca zawarł szereg warunków, których łączne spełnienie umożliwia skorzystanie z tego odliczenia.

   Począwszy od 1 stycznia 2004 r., ulgą objęte są wyłącznie darowizny przekazane organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego, zdefiniowanym w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.). I tak w myśl art. 3 ust. 2 tej ustawy za organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego uważa się organizacje pozarządowe, którymi są niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia (...).

   Jednakże, na podstawie art. 3 ust. 3 tej ustawy, działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

   1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;

   2) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

   Natomiast cele premiowane omawianą ulgą określa art. 4 ww. ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, wymieniając m.in. zadania z zakresu ochrony i promocji zdrowia. Niewątpliwie zaś dar krwi mieści się w pojęciu ochrony zdrowia.

   W świetle powyższego odliczenie od dochodu darowizn jest przede wszystkim uzależnione od spełnienia warunków dotyczących celów, na jakie jest przekazana, jak i adresata darowizny, przy czym powołane przepisy wskazują, iż obdarowanym nie musi być organizacja posiadająca status organizacji pożytku publicznego, ale jedynie organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, o której wspomniano wyżej.

   Należy zauważyć, iż do pobierania krwi i oddzielania jej składników dopuszczone są wyłącznie posiadające akredytację w zakresie pobierania krwi w celu wytwarzania produktów krwiopochodnych oraz zezwolenie Głównego Inspektora Farmaceutycznego jednostki organizacyjne publicznej służby krwi, w tym m.in. regionalne centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt. 2-4 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. Nr 106, poz. 691 z późn. zm.). Jednostki organizacyjne publicznej służby krwi są jednostkami budżetowymi, czyli jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. W związku z tym jednostki organizacyjne publicznej służby krwi nie mogą być uznane za organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 874 z późn. zm.). W konsekwencji darowizny poczynione na ich rzecz, także w formie krwi, nie mogą być odliczone od dochodu darczyńcy.

   Warto wspomnieć, iż zmiana treści art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzona od 1 stycznia 2004 r., była bezpośrednio związana z wejściem w życie przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

   Niezależnie od powyższego warto zauważyć, że rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, przekazany do Sejmu w dniu 11 sierpnia 2003 r. (druk sejmowy nr 1853), przewidywał, że odliczeniu od dochodu z tytułu darowizn będą podlegały ˝darowizny na rzecz organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego - w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż 350 zł rocznie˝.

   Zatem zaproponowane przez rząd brzmienie omawianej regulacji uprawniającej do odliczenia darowizny nie ograniczało kręgu potencjalnych obdarowanych wyłącznie do organizacji pozarządowych, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Obowiązujące od 1 stycznia 2004 r. brzmienie art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy podatkowej, zawierające zarówno ograniczenia dotyczące adresatów darowizny, jak i rozszerzenie o kult religijny celów darowizny, zostało nadane podczas prac parlamentarnych nad projektem nowelizacji ustawy podatkowej.

   Należy podkreślić, iż postulowane przywrócenie odliczanej od dochodu ulgi z tytułu przekazanej darowizny w postaci krwi jest możliwe jedynie w drodze nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Inicjatywę ustawodawczą w tym zakresie podjął Senat Rzeczypospolitej Polskiej, informując o podjętych działaniach Prezesa Rady Ministrów. Obecnie natomiast trwają prace nad Stanowiskiem Rządu dotyczącym tej kwestii.

   Jednocześnie, odpowiadając na drugie z pytań Pani Poseł, uprzejmie informuję, iż z wyjaśnień przekazanych przez Ministra Zdrowia (pismo z dnia 7 marca 2005 r. Nr MZ-BF-P-070-921-2/IŻ/05) wynika, że zgodnie z powołaną wyżej ustawą o publicznej służbie krwi honorowym dawcom krwi przysługują określone przywileje.

   Osobie, która oddała bezpłatnie krew i została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, przysługuje tytuł ˝Honorowy Dawca Krwi˝.

   Honorowemu dawcy krwi:

   1) kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników,

   2) mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników

   przysługuje tytuł ˝Zasłużony Honorowy Dawca Krwi˝ i odznaka honorowa ˝Zasłużony Honorowy Dawca Krwi˝.

   Tytuł ˝Zasłużony Honorowy Dawca Krwi˝ i odznakę ˝Zasłużony Honorowy Dawca Krwi˝ nadaje Polski Czerwony Krzyż, a wydatki z tym związane pokrywane są z budżetu państwa. Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje:

   - zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi,

   - zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,

   - zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju. Koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi,

   - posiłek regeneracyjny.

   Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi przysługują uprawnienia do korzystania poza kolejnością z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w ramach ubezpieczenia zdrowotnego i usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.

   W niektórych miastach dawcy krwi mają prawo do bezpłatnego korzystania z miejskiej komunikacji (decyzja w tej sprawie należy do Prezydenta Miasta lub innych władz samorządowych).

   Ponadto zgodnie z art. 43 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135), która weszła w życie 1 października 2004 r., świadczeniobiorcy, który posiada tytuł ˝Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi˝ i przedstawi legitymację ˝Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi˝, przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami leków podstawowych i uzupełniających do wysokości limitu ceny, o którym mowa w art. 38 ust. 1 ww. ustawy.

   Dawcy honorowi stanowią w Polsce ponad 99,8% ogółu dawców krwi. Ilość pobieranej obecnie krwi zapewnia dostateczne zaopatrzenie placówek służby zdrowia w osocze i komórkowe preparaty krwi, tj. krwinki czerwone i płytkowe.

   Dzięki pracy Regionalnych Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa oraz stosownych organizacji pozarządowych pozyskujących coraz nowe rzesze honorowych krwiodawców, a także przywilejom, jakie dotychczas posiadali honorowi dawcy krwi, został w Polsce osiągnięty stan samowystarczalności tzn., że zapotrzebowanie szpitali na krew i jej składniki jest obecnie pokrywane w 100%.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Jarosław Neneman

   Warszawa, dnia 8 marca 2005 r.