IV kadencja

Odpowiedź ministra edukacji narodowej i sportu

na interpelację nr 6968

w sprawie Dnia Edukacji Narodowej

   W związku z interpelacją Pana Posła Jana Rokity z dnia 23 marca 2004 r. w sprawie Dnia Edukacji Narodowej (Nr SPS-0202-6968/04) pozwolę sobie wyrazić następującą opinię:

   Zgodnie z art. 74 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112 z późn. zm.) w dniu rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, 14 października każdego roku, obchodzony jest Dzień Edukacji Narodowej. Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty i jest wolny od zajęć lekcyjnych.

   Obchody Dnia Edukacji Narodowej mają szczególne znaczenie społeczne. Pozwalają nawiązać do tradycji, dokonać bilansu osiągnięć edukacyjnych, jak również sformułować wnioski co do przyszłości polskiej oświaty. Traktując natomiast Dzień Edukacji Narodowej jako święto wszystkich pracowników oświaty, podkreśla się ich wkład pracy, nie zawsze powszechnie dostrzegany, lecz niezbędny do prawidłowego funkcjonowania szkół i placówek. Dzień Edukacji Narodowej, jako dzień szczególny, powinien być więc dniem, w którym w każdej szkole odbywają się stosowne uroczystości. W związku z tym nie przewiduje się organizacji zajęć lekcyjnych. Niemniej jednak w tym dniu szkoła nie przestaje pełnić innych integralnych funkcji, zwłaszcza tych związanych z opieką i wychowaniem.

   Odnosząc się do pytań postawionych przez Pana Posła Jana Rokitę, dotyczących możliwości potraktowania Dnia Edukacji Narodowej jako dnia wolnego od pracy w związku ze zwolnieniem nauczycieli od wykonywania w tym dniu zajęć lekcyjnych, wyrażam następujące stanowisko:

   Ad 1. Przepisy działu szóstego Kodeksu pracy przesądzają, iż czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu przeznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 Kodeksu pracy).

   Ustawa - Karta Nauczyciela, stanowiąc lex specialis, określa w art. 42 ust. 1, iż czas pracy nauczyciela nie może przekroczyć 40 godzin tygodniowo. Ponadto ustawa rozstrzyga, że w ramach czasu pracy nauczyciel realizuje nie tylko zajęcia dydaktyczne. W myśl art. 42 ust. 2 pkt 2 i 3 Karty Nauczyciela jest on zobowiązany również do realizacji m.in. czynności i zajęć wynikających z zadań statutowych szkoły, z uwzględnieniem zajęć edukacyjnych, opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów.

   Należy zatem podkreślić, iż w dniu 14 października nauczyciel, na mocy art. 74 Karty Nauczyciela, jest zwolniony wyłącznie od prowadzenia zajęć lekcyjnych. W konsekwencji fakt, iż Dzień Edukacji Narodowej jest świętem pracowników oświaty, pozostaje bez związku z czasem pracy.

   Ad 2. W myśl art. 1519 § 1 Kodeksu pracy dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy. Przepisy te zawiera ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 28 z późn. zm.). W art. 1 tej ustawy nie wymienia się dnia 14 października, a zatem nie jest to dzień wolny od pracy w rozumieniu Kodeksu pracy.

   Ad 3. Art. 134 § 1 pkt 2, a od 1 stycznia 2004 r. - art. 1511 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, rozstrzygający, iż za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, a także w godzinach nadliczbowych przypadających w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, nie ma zastosowania do nauczycieli w dniu 14 października ani w żadnych innych okolicznościach.

   Należy podkreślić, że art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela odsyła do Kodeksu pracy wyłącznie w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie. Czas pracy jest szczegółowo określony w przepisach Karty Nauczyciela, a więc przepisy Kodeksu pracy nie mają w tym zakresie zastosowania.

   Ze względu zatem na art. 42 ust. 1 Karty Nauczyciela, który przewiduje, iż czas pracy nauczyciela nie przekracza 40 godzin tygodniowo, nauczyciele nie realizują godzin nadliczbowych.

   Ad 4 i 5. Stosownie do art. 100 § 1 Kodeksu pracy pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

   Odwołując się do wyjaśnień zawartych w pkt 2, pragnę podkreślić, iż zgodne z ustawą - Karta Nauczyciela i art. 100 § 1 Kodeksu pracy jest wykonywanie przez nauczycieli na polecenie dyrektorów szkół, w dniu 14 października, czynności i zajęć wynikających z zadań statutowych szkoły, z uwzględnieniem zajęć edukacyjnych, opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów. Nie sposób uznać, iż są to zajęcia i czynności przekraczające zakres obowiązków nauczyciela.

   Przedkładając powyższe wyjaśnienia, uprzejmie proszę Pana Marszałka o ich przyjęcie.

   Minister

   Krystyna Łybacka

   Warszawa, dnia 31 marca 2004 r.