IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 342

w sprawie opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej z tytułu oprocentowania nadpłaty w podatku i nadpłaty składek na ubezpieczenie społeczne

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na przekazane przy piśmie z dnia 28 lutego 2002 r. nr SPS-0203-342/02 zapytanie pana posła Jana Kubika w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych, uprzejmie informuję, iż dostrzegając wątpliwości w stosowaniu przepisów prawa podatkowego w zakresie poruszonym przez pana posła w zapytaniu, minister finansów działając w porozumieniu z ministrem pracy i polityki społecxznej wydał na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU nr 137, poz. 926, z późn. zm.) urzędową interpretację przepisów (pismo z dnia 20 lutego 2002 r. Nr PB5/IMD-033-52-260/02), którą pozwalam sobie przekazać w załączeniu.

   Załącznik do odpowiedzi

   Mając na celu zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, działając na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU nr 137, poz. 926 ze zm.), a w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne - w porozumieniu z ministrem pracy i polityki społecznej, uprzejmie informuję.

   Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176, ze zm.) przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

   Stosownie do postanowień art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU 137, poz. 887, ze zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansują z własnych środków w równych częściach ubezpieczeni pracownicy i płatnicy składek (art. 16 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Jak wynika z powołanych przepisów, składka finansowana przez pracownika pochodzi z wynagrodzenia oraz innych świadczeń wypłacanych pracownikowi z tytułu stosunku pracy, tj. pochodzi ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

   Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zawiadamiając płatników składek o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przekazuje równocześnie informację, że przy zwrocie ubezpieczonemu nienależnie potrąconej części wynagrodzenia, stanowiącej różnicę między zawyżoną częścią składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansowaną ze środków ubezpieczonego a zaniżoną częścią składki na ubezpieczenie zdrowotne (wynikającą ze skorygowanego imiennego raportu miesięcznego), płatnicy powinno obliczyć podatek dochodowy. Ponadto od zwracanej ubezpieczonemu nienależnie potrąconej części wynagrodzenia płatnicy powinni potrącić należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne, o którą powinni pomniejszyć należną zaliczkę na podatek.

   Zatem kwota nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe sfinansowana przez pracownika, następnie zwrócona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem pracodawcy (płatnika składek) - stanowi de facto zwrot uprzednio nienależnie pomniejszonego przychodu ze stosunku pracy. Tym samym w miesiącu, w którym kwota zwróconych składek została wypłacona pracownikowi (postawiona do jego dyspozycji), pracodawca dolicza ją do pozostałych przychodów uzyskanych przez pracownika w tym miesiącu i pobiera zaliczkę na podatek dochodowy, stosownie do postanowień art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

   W zakresie obowiązku ubezpieczeń społecznych należy uznać, iż kwota zwrotu nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby obowiązek opłacania składek od kwot zwróconych, nienależnie wcześniej pobranych składek.

   Stosownie do postanowień art. 21 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (DzU nr 28, poz. 153, ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - z pewnymi jednak wyjątkami. I tak w tym przypadku nie stosuje się rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne (art. 21 ust. 2b ww. ustawy). Oznacza to, że w razie osiągnięcia kwoty granicznej i zaprzestania opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe o kwotę odpowiadającą tym składkom zwiększa się przychód ubezpieczonego, stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

   W konsekwencji zwrócona ubezpieczonemu kwota nadpłaconych składek stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

   W świetle art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio m.in. art. 77 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (DzU nr 137, poz. 926, ze zm.). Na podstawie tego przepisu nadpłaty składek podlegają oprocentowaniu w wysokości równej wysokości odsetek ze zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych.

   Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1. Jak wykazano na wstępie, kwota zwróconych, sfinansowanych przez pracownika składek stanowi przychód ze stosunku pracy. Zatem odsetki należne od tych przychodów mieszczą się w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy od podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Irena Ożóg

   Warszawa, dnia 8 marca 2002 r.