IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy

na interpelację nr 7946

w sprawie zakazu legalizacji taksometrów

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo z dnia 30 lipca 2004 r. znak: SPS-0202-7946/04, dotyczące interpelacji Pana Posła Marka Kotlinowskiego poniżej pragnę przedstawić stanowisko do zagadnień poruszanych przez autora tego pisma.

   Ad 1.

   Legalizacja taksometrów elektronicznych odbywa się na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać taksometry elektroniczne (Dz. U. Nr 108, poz. 1014), zwanego dalej ˝rozporządzeniem MGPiPS˝. Zgodnie z § 5 rozporządzenia MGPiPS taksometr powinien współpracować z kasą rejestrującą, która może być w niego wbudowana lub podłączona, w sposób niezakłócający jego działania, jeżeli obowiązek taki wynika z przepisów odrębnych. Przepisami odrębnymi, o których mowa w § 5 rozporządzenia są:

   1) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108, poz. 948, zm. z 2003 r. Nr 152, poz. 1481), wydane na podstawie art. 29 ust 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.),

   2) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. Nr 234, poz. 1971, zm. z 2003 r. Nr 35, poz. 293 i Nr 152, poz. 1480), wydane na podstawie art. 29 ust 3 pkt 1 i 2 ww. ustawy.

   Zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2002 r., zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących przysługiwało podmiotom świadczącym usługi przewozu osób i ładunków taksówkami osobowymi i bagażowymi do dnia 31 grudnia 2003 r. Od dnia 1 stycznia 2004 r. ww. podmioty, o ile nie uzyskały prolongaty Urzędu Skarbowego, ewidencjonują obrót przy użyciu kas rejestrujących.

   Wobec obowiązku stosowania taksometru wraz z kasą rejestrującą administracja miar, aby dokonać legalizacji taksometru, musi otrzymać do badań zestaw składający się z taksometru oraz kasy rejestrującej, która będzie wraz z nim użytkowana. Wykonywane są m. in. czynności polegające na sprawdzeniu, czy obowiązkowe urządzenie dodatkowe nie zakłóca pracy taksometru. Administracja miar przeprowadza również badania na zgodność z dodatkowymi wymaganiami, o których mowa w § 42 rozporządzenia MGPiPS w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać taksometry elektroniczne.

   Reasumując, z powyższych przepisów wynika, że nie wykonuje się czynności legalizacyjnych w stosunku do taksometrów niepodłączonych do kasy rejestrującej. Natomiast do chwili obecnej zalegalizowano 48 329 taksometrów współpracujących z kasami rejestrującymi po zainstalowaniu w taksówkach. Ogółem zalegalizowano 71,5 tys. taksometrów (legalizacja pierwotna), co oznacza, że na rynku znajduje się ponad 23 tys. taksometrów przeznaczonych do zainstalowania w taksówkach.

   Ad 2.

   Zagadnienia związane z obowiązkiem stosowania kas rejestrujących przez podatników, a w szczególności wprowadzenie obowiązku ewidencjonowania usług przewozu osób i ładunków taksówkami, były omawiane korespondencyjnie, jak również w czasie bezpośrednich kontaktów z organizacjami samorządowymi i związkami taksówkarzy. Wychodząc naprzeciw postulatom taksówkarzy, termin wprowadzający obowiązek stosowania kas rejestrujących i taksometrów współpracujących z kasami rejestrującymi był kilkakrotnie zmieniany rozporządzeniami Ministra Finansów. Pierwotnie wyznaczony termin na dzień 1.10.2002 r. został zmieniony na dzień 1.03.2003 r. a następnie na dzień 1.01.2004 r. Ponadto Okręgowe Urzędy Miar zostały zobowiązane przez Prezesa Głównego Urzędu Miar do podjęcia działań organizacyjno-legistycznych ułatwiających legalizację nowych taksometrów.

   Dodatkowo uprzejmie informuję, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 marca 2003 r. w sprawie limitów odliczeń kwot wydatkowanych na zakup kas o zastosowaniu specjalnym (Dz.U. Nr 50, poz. 425) zapewniona została możliwość odliczeń od podatku należnego w wysokości 61% ceny zakupu kasy zintegrowanej z taksometrem w jednej obudowie i 79% kasy o konstrukcji rozłącznej dla taksówkarzy, którzy dotrzymali terminu obowiązku stosowania kas rejestrujących.

   Przedstawiając powyższe, uważam, że ze strony administracji państwowej podjęte zostały wystarczające działania, mające na celu ułatwienie taksówkarzom przystosowania się do obowiązujących przepisów i wykonywanie zawodu zgodnie z prawem. Odnoszę wrażenie, że wystąpienia taksówkarzy w powyższej sprawie stanowią próbę wymuszenia na administracji państwowej zniesienia wobec taksówkarzy obowiązku ewidencjonowania obrotów przy zastosowaniu kas rejestrujących.

   Ad 3.

   Obowiązek ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących został wprowadzony przepisem art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.), a więc jest obowiązkiem wprost z tej ustawy wynikającym. Obowiązek ten dotyczy podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz osób fizycznych prowadzących działalność w formie indywidualnych gospodarstw rolnych - niezależnie od tego, czy działalność ta jest opodatkowana, czy też zwolniona od podatku. Decyzję taką podjął Sejm RP jeszcze w 1993 r. uchwalając ww. ustawę i określając w niej zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a w tym i zasady dokumentowania transakcji podlegających opodatkowaniu. Ustawowy obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących dotyczy całej działalności usługowej, a nie tylko podatników świadczących usługi przewozu osób i ładunków taksówkami.

   Odnosząc się do podniesionego problemu stosowania sankcji z tytułu uchylania się od obowiązku prowadzenia ewidencji kasowej, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) podatnicy naruszający ww. obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas, do czasu rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji, tracą prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. W przypadku niezainstalowania kasy w terminie, stosownie do art. 111 ust. 4 i 5 ustawy, podatnik traci również prawo do zwrotu lub dokonania odliczenia od podatku należnego kwoty wydatkowanej na zakup kas rejestrujących. Brak wpłat lub zaniżenie zobowiązania podatkowego, które może być wynikiem nieprowadzenia w sposób należyty ewidencji, powoduje także zastosowanie art. 109 ust. 4 ustawy, w myśl którego naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej powinien określić wysokość zobowiązania w prawidłowej wysokości oraz ustalić dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty zaniżenia tego zobowiązania.

   Należy również poinformować, iż nieprowadzenie ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących jest karalne z art. 60 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (nieprowadzenie księgi) lub art. 61 § 1 Kodeksu karnego skarbowego (prowadzenie jej nierzetelnie). Ponadto zgodnie z przepisem art. 62 § 4 Kodeksu karnego skarbowego dokonanie sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo niewydanie dokumentu z kasy rejestrującej stwierdzającego dokonanie sprzedaży podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych. W tzw. przypadku mniejszej wagi sprawca powyższego czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

   W odniesieniu do poruszonego w interpelacji związku podejmowanych przez organy podatkowe decyzji z faktem złożenia wniosku do Sądu lub Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności obowiązujących przepisów z Konstytucją RP należy stwierdzić, że organy podatkowe zgodnie z art. 120 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) muszą działać na podstawie przepisów prawa i wystąpienie tego typu nie stanowi bezpośredniej przesłanki do wstrzymania lub zawieszenia postępowania. Należy przy tym zaznaczyć, iż procedury rozliczenia VAT oparte są na zasadzie samoobliczania, co oznacza, że jeżeli ustawa o podatku od towarów i usług w art. 111 ust. 2 stanowi o utracie przez podatników prawa do obniżenia kwoty podatku naliczonego o kwotę stanowiącą 30 % kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, to z mocy ustawy podatnik sam (bez decyzji organu podatkowego) powinien ten fakt uwzględnić w deklaracji podatkowej.

   Przepisy Kodeksu karnego skarbowego penalizują naruszenie przepisów podatkowych i dlatego też w przypadku naruszeń przez podatnika podatku od towarów i usług obowiązków wynikających z przepisów ustawy stwierdzonych w prowadzonym postępowaniu podatkowym nie istnieje możliwość, tak jak postuluje Pan Poseł, wstrzymania się z wymierzeniem kar przez organy skarbowe dla taksówkarzy, którzy nie zamontowali kas. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zgodnie z art. 190 Konstytucji mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne z chwilą ich ogłoszenia. Dlatego też zaskarżenie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego, czy też oczekiwanie na wyjaśnienie sprawy w Sądzie Administracyjnym nie może stanowić podstawy do zawieszenia postępowań karnych skarbowych w przedmiotowych sprawach.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Jacek Piechota

   Warszawa, dnia 24 sierpnia 2004 r.