IV kadencja

Odpowiedź ministra rolnictwa i rozwoju wsi - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 5876

w sprawie sprowadzenia z Niemiec na polski obszar celny stada chorych krów

   W związku z interpelacją Pana Posła Witolda Tomczyka skierowaną do Prezesa Rady Ministrów w sprawie sprowadzania z Niemiec na polski obszar celny stada chorych krów (nr 5876/03) pozwalam sobie przekazać następującą informację.

   Dnia 10 grudnia 2003 r. przekazałem na ręce Przewodniczącego Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Sejmu RP szczegółową informację o zagrożeniach epidemiologicznych w związku z importem zwierząt z krajów Unii Europejskiej.

   Z danych tam zawartych między innymi wynika, że w województwie wielkopolskim zanotowano następujące reklamacje przesyłek zwierząt pochodzących z importu:

   - wśród 95 jałówek cielnych przywiezionych z Niemiec u jednej sztuki podczas kwarantanny stwierdzono reakcję dodatnią w kierunku IBR/IPV. Wynik ten potwierdzono następnie w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach. W związku z powyższym wydano decyzję o zabiciu i utylizacji ww. sztuki.

   - wśród 120 jałówek cielnych przywiezionych z Niemiec u około 61 sztuk stwierdzono podczas kwarantanny reakcje dodatnie w kierunku IBR/IPV, a u 3 reakcje wątpliwe. W związku z powyższym przedłużono kwarantannę zwierząt importowanych. Wyniki potwierdzono w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach. Wydano decyzję odmawiającą dopuszczenia do obrotu oraz nakazującą wywóz powrotny do kraju pochodzenia lub ubój sanitarny zwierząt z pozytywnym wynikiem. Weterynaryjne służby niemieckie nie przyjęły ww. zwierząt, w związku z powyższym są one wraz z potomstwem w trakcie likwidacji (ubój sanitarny).

   Wspomniane powyżej stado 120 sztuk bydła zostało wprowadzone na terytorium Polski przez firmę PPHU ˝ALMA BIS˝, ul. Berlinga 19, 63-000 Środa Wlkp., z przeznaczeniem do Gospodarstwa Rolnego Płaczki, gmina Zaniemyśl, na podstawie zezwoleń Głównego Lekarza Weterynarii: (1) z dnia 4 lipca 2003 r. nr GIWz.III.410/iz -351/2003 oraz (2) z dnia 12 sierpnia 2003 r. GIWz.III.410/iz-395/2003.

   Jednym z warunków weterynaryjnych importu, zawartych w ww. zezwoleniach, było zbadanie zwierząt przed wysyłką, tj. w państwie pochodzenia, w kierunku zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy/otrętu bydła (IBR/IPV). Przywiezione zwierzęta były zaopatrzone w świadectwa zdrowia wystawione przez urzędowego lekarza niemieckiego, które w pkt 7 poświadczają, iż w okresie ostatnich 30 dni przed wysyłką zwierzęta zostały poddane badaniom diagnostycznym z ujemnymi wynikami w kierunku IBR/IPV. Należy podkreślić, iż nie ma podstaw do podważania wiarygodności tych dokumentów.

   Po przywiezieniu zwierząt do Polski, zgodnie z zezwoleniami Głównego Lekarza Weterynarii, właściwy powiatowy lekarz weterynarii miał obowiązek przeprowadzenia w okresie kwarantanny, przed dopuszczeniem do obrotu w kraju, kontrolnych badań w kierunku IBR/IPV. W wyniku przeprowadzonych badań serologicznych w trakcie kwarantanny stwierdzono wynik pozytywny u 61 sztuk bydła, a wynik wątpliwy u 3 sztuk. Badania jałówek zostały przeprowadzone przez Zakład Higieny Weterynaryjnej w Poznaniu (wynik badania z dnia 29 sierpnia 2003 r. nr 02010/1698-1753/B/WL/2003 [56 jałówek] i z dnia 5 września 2003 r. nr 02279/1760-1823/B/WL/2002 [64 jałówki]), a następnie potwierdzone przez Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach w badaniach z dnia 16 września 2003 r. nr 10906 (1-55)/03/ZW/1043/27 i z dnia 18 września 2003 r. nr 11030(1-64)/03/ZW/1052/27.

   W związku z powyższym Powiatowy Lekarz Weterynarii w Środzie Wlkp. w dniu 30 września 2003 r. wydał decyzję nr 4/I/2003 odmawiającą dopuszczenia do obrotu w kraju zakażonych jałówek oraz ich potomstwa, a także nakazującą wywóz zaimportowanego bydła wraz z potomstwem do kraju ich pochodzenia lub ubój sanitarny zwierząt w wyznaczonej przez powiatowego lekarza weterynarii rzeźni. O wystąpieniu choroby Powiatowy Lekarz Weterynarii w Środzie Wlkp. powiadomił Głównego Lekarza Weterynarii pismem z dnia 2 października 2003 r.

   Z informacji uzyskanych od importera - firmy PPHU ˝ALMA BIS˝ wynika, iż eksporter niemiecki wyraził zgodę na odebranie jałówek, jednak niemieckie władze weterynaryjne odmówiły wydania zezwolenia na zwrotne przyjęcie przesyłki zwierząt. W związku z powyższym, na prośbę Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii w Poznaniu i importera zakażonych jałówek, Główny Lekarz Weterynarii zwrócił się w piśmie z dnia 7 października 2003r. do Ambasady Republiki Federalnej Niemiec z prośbą o interwencję u władz weterynaryjnych RFN w sprawie wyrażenia zgody na powrotne przyjęcie zwierząt. Do dnia dzisiejszego nie otrzymano odpowiedzi na powyższe pismo.

   W omawianym przypadku koszty związane z ubojem sanitarnym zwierząt muszą zostać pokryte przez importera. Wprawdzie art. 25 ust. 1 ustawy weterynaryjnej przewiduje, iż za bydło skierowane do uboju sanitarnego przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa, jednakże ust. 4 pkt 3 lit. b zastrzega, iż odszkodowanie nie przysługuje w przypadku zwierząt sprowadzonych z zagranicy z naruszeniem art. 10 i 11 oraz 14-16 ustawy weterynaryjnej. Należy zauważyć, iż w omawianym przypadku zwierzęta zostały przywiezione z naruszeniem warunków określonych w zezwoleniu Głównego Lekarza Weterynarii wydanym na podstawie art. 11 ust. 4 ustawy weterynaryjnej.

   Ponadto należy podkreślić, iż otręt bydła został zaliczony przez ustawodawcę do chorób podlegających rejestracji wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy weterynaryjnej. Podział, którego dokonał ustawodawca w art. 3 ustawy weterynaryjnej, miał na celu rozgraniczenie postępowań z chorobami wymienionymi w załącznikach nr 1 i 2 do ustawy. Art. 19 ust. 4 ww. ustawy, w związku z art. 19 ust. 1, odsyłając do art. 22 wyznacza kompetencje powiatowego lekarza weterynarii w przypadku wystąpienia chorób wymienionych w załączniku nr 1, tj. chorób podlegających obowiązkowi zgłaszania i zwalczania z urzędu. Tym samym nie ma możliwości wypłacenia odszkodowania na podstawie art. 25 ust. 1 ustawy weterynaryjnej.

   Zasady zapobiegania przenoszeniu z zagranicy na terytorium Polski chorób zakaźnych zwierząt zostały ustalone w rozdziale 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 1999r. Nr 66, poz. 752 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą weterynaryjną. Zgodnie z art. 11 ust. 1 tej ustawy zwierzęta mogą być przywożone do Polski, jeżeli:

   1) są zaopatrzone w oryginał świadectwa zdrowia sporządzony w co najmniej dwóch językach - w języku polskim i w języku kraju ich pochodzenia lub w języku polskim i angielskim, wydany przez właściwy organ państwa, z którego pochodzą, oraz w inne dokumenty towarzyszące przesyłce,

   2) w dniu wystawienia świadectwa zdrowia państwa, z których pochodzą lub ich części, są wpisane do rejestru prowadzonego przez Głównego Lekarza Weterynarii,

   3) są oznakowane w sposób umożliwiający ich identyfikację,

   4) osoba zainteresowana ładunkiem poinformuje, z wyprzedzeniem przynajmniej jednego dnia roboczego, w formie pisemnej lub za pomocą elektronicznych nośników informacji, granicznego lekarza weterynarii z właściwego przejścia granicznego, przez które zwierzęta będą przewożone, o przewidywanym czasie przywozu zwierząt, ich gatunku i liczbie,

   5) importer uzyska decyzję właściwego powiatowego lekarza weterynarii w sprawie ustalenia miejsca kwarantanny lub uboju zwierząt.

   W myśl art. 11 ust. 4 ustawy weterynaryjnej przywóz zwierząt pochodzących z państw lub ich części, które nie zostały wpisane do rejestru prowadzonego przez Głównego Lekarza Weterynarii, wymaga uzyskania zezwolenia Głównego Lekarza Weterynarii. Zezwolenie określa szczegółowe wymagania, jakim powinno odpowiadać świadectwo zdrowia, w które zwierzęta mają być zaopatrzone oraz inne warunki, po spełnieniu których zwierzęta mogą być przywiezione. W zezwoleniu weterynaryjnym Główny Lekarz Weterynarii określa przede wszystkim warunki zdrowotne, jakie muszą spełnić zwierzęta, w przypadku gdy mają być przedmiotem wysyłki do Polski. Są to m.in. warunki odnośnie niewystępowania w gospodarstwie, regionie i kraju pochodzenia zwierzęcia pewnych chorób zakaźnych zwierząt, na które przywożone zwierzęta są podatne. W przypadku przywozu do Polski bydła hodowlanego jest ono ponadto poddawane 30 dni przed wysyłką diagnostycznym badaniom sprawdzającym w kierunku chorób stanowiących zagrożenie dla populacji zwierząt w Polsce, tj. w kierunku brucelozy, gruźlicy, paratuberkulozy, białaczki, IBR/IPV, gorączki Q, leptospirozy (buhaje dodatkowo - BVD, trichomoniazy i kampylobakteriozy). Bydło może być przywiezione do Polski tylko w przypadku negatywnych wyników powyższych badań.

   Kontrolę weterynaryjną przywożonych i przewożonych towarów przeprowadza się w punktach kontroli granicznej określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 grudnia 2002 r. w sprawie przejść granicznych, na których dokonywana będzie weterynaryjna kontrola graniczna (Dz. U. z 2002 Nr 237, poz. 2016). Zgodnie z art. 14 ust. 4 pkt 1 ustawy weterynaryjnej weterynaryjna kontrola graniczna obejmuje sprawdzenie, czy nie zostały naruszone przepisy art. 10a tej ustawy, kontrolę dokumentów, kontrolę tożsamości, kontrolę fizyczną oraz sprawdzenie, czy nie zostały naruszone przepisy dotyczące ochrony zwierząt podczas transportu.

   Dodatkowym zabezpieczeniem przed wybuchem choroby zakaźnej w kraju jest obowiązek przeprowadzania kwarantanny dla zwierząt importowanych. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy weterynaryjnej każde zwierzę przywożone do Polski jest poddawane 26-dniowej kwarantannie w miejscu zatwierdzonym w drodze decyzji administracyjnej przez właściwego powiatowego lekarza weterynarii i pod jego nadzorem. Podczas kwarantanny zwierzęta importowane są odizolowane od innych zwierząt, poddawane regularnym badaniom klinicznym, a w przypadku zwierząt gospodarskich - badaniom laboratoryjnym w kierunku chorób wymienionych powyżej. Okres kwarantanny może zostać wydłużony, w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej w kraju pochodzenia zwierząt w czasie trwania kwarantanny. Po zakończeniu okresu kwarantanny, w przypadku uzyskania negatywnych wyników badań laboratoryjnych oraz braku objawów klinicznych jakiejkolwiek choroby zakaźnej zwierząt u importowanych sztuk, powiatowy lekarz weterynarii, w drodze decyzji, dopuszcza zwierzęta do obrotu na terenie Polski. Natomiast w przypadku otrzymania wyniku dodatniego w badaniu laboratoryjnym w kierunku którejkolwiek z ww. jednostek chorobowych badanie odwoławcze wykonuje laboratorium referencyjne - Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach. Potwierdzenie wyników dodatnich przez laboratorium referencyjne skutkuje uznaniem zwierzęcia lub stada za zakażone, co wiąże się z koniecznością podjęcia, na podstawie art. 15 ust. 3 ustawy weterynaryjnej, decyzji o odesłaniu zwierząt do kraju pochodzenia lub o skierowaniu zwierząt do uboju sanitarnego lub ich zabiciu i utylizacji.

   Należy zatem podkreślić, iż istniejąca w Polsce procedura weterynaryjnej kontroli granicznej w pełni zabezpiecza kraj przed wprowadzeniem chorych zwierząt. Wszystkie zwierzęta reagujące dodatnio w kierunku chorób stanowiących potencjalne zagrożenie dla sytuacji epizootycznej kraju są wychwytywane i likwidowane podczas okresu kwarantanny.

   Minister

   Wojciech Olejniczak

   Warszawa, dnia 7 stycznia 2004 r.