IV kadencja

Odpowiedź ministra rolnictwa i rozwoju wsi

na interpelację nr 10546

w sprawie zapewnienia zbytu i godziwej ceny na produkty rolne polskiej wsi

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z wystąpieniem Pana Marszałka pismem nr SPS-0202-10546/05 z dnia 28 lipca br., przekazującym interpelację Pana Posła Zygmunta Jerzego Szymańskiego w sprawie zapewnienia zbytu i godziwej ceny na produkty rolne polskiej wsi, uprzejmie przekazuję poniższe wyjaśnienia.

   Z dniem uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej Polska została objęta mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej. Jednym z tych mechanizmów jest skup interwencyjny zbóż. Działania interwencyjne na rynku zbóż Agencja Rynku Rolnego może prowadzić w okresie wynikającym z Rozporządzenia Rady Nr 1784/2003 z dnia 29 września 2003 r., tj. w okresie od 1 listopada do 31 maja następnego roku. Do 1 listopada obrót zbożem w krajach UE odbywa się na zasadach wolnego rynku. Podmioty funkcjonujące na rynku prowadzą skup zbóż na własny użytek lub do dalszego obrotu. Założenia Wspólnej Polityki Rolnej nie przewidują innych form ingerencji na rynku niż skup interwencyjny.

   W sytuacji występowania strukturalnej nadwyżki zbóż na rynku UE kluczowym elementem trwałej poprawy sytuacji na rynku zbóż w Polsce jest zwiększenie płynności tego rynku. Z tego też względu podejmowane są wszelkie możliwe działania mające na celu zwiększenie eksportu zbóż z Polski.

   Eksport zbóż z Polski odbywa się głównie poza unijnymi instrumentami wsparcia. Wg dostępnych danych handlowych w okresie lipiec 2004 r. - maj 2005 r. eksport zbóż kształtował się na poziomie 419 tys. ton i był wyższy o 21% od średniego poziomu eksportu z ostatnich 10 lat. Import w tym okresie był nieco niższy od eksportu i wyniósł około 414 tys. ton zbóż.

   W celu wsparcia eksportu zbóż z Polski Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wielokrotnie występowało do Komisji Europejskiej o uruchomienie instrumentów pozwalających na usunięcie nadwyżki rynkowej oraz zwolnienie części powierzchni przechowalniczej z magazynów interwencyjnych.

   W roku gospodarczym 2004/2005 w ramach otwartego przetargu na sprzedaż pszenicy z polskich magazynów interwencyjnych z przeznaczeniem na eksport sprzedane zostało 75,7 tys. ton pszenicy.

   W nowym roku gospodarczym, tj. 2005/2006, na wniosek Polski i innych krajów UE, Komisja Europejska otworzyła przetargi sprzedaży na eksport z magazynów interwencyjnych Wspólnoty 1,2 mln ton pszenicy, 0,4 mln ton jęczmienia i 0,5 mln ton żyta. Otworzone zostały także przetargi na eksport z wolnego rynku 2 mln ton pszenicy i 1 mln ton jęczmienia. Ponadto Komisja zdecydowała się na sprzedaż na rynek wewnętrzny Wspólnoty 776 tys. ton kukurydzy i transfer 500 tys. ton kukurydzy z magazynów interwencyjnych do Hiszpanii z uwagi na suszę panującą w tym kraju.

   Dla Polski został otwarty przetarg na sprzedaż z magazynów interwencyjnych z przeznaczeniem na eksport 250 tys. ton pszenicy oraz 99 tys. ton kukurydzy na rynek wewnętrzny. Realizacja sprzedaży pszenicy na eksport będzie prowadzona w okresie od 14 lipca br. do 22 czerwca 2006 r., natomiast sprzedaż kukurydzy na rynek wewnętrzny UE od 28 lipca do 27 października br.

   W rozstrzygniętych trzech przetargach częściowych na sprzedaż pszenicy z polskich magazynów interwencyjnych Komisja Europejska odrzuciła wszystkie oferty, argumentując swoją decyzję zbyt niskim poziomem oferowanych cen.

   W przypadku sprzedaży kukurydzy z polskich magazynów interwencyjnych na rynek wewnętrzny UE w dwóch rozstrzygniętych przetargach częściowych Komisja Europejska zaakceptowała oferty sprzedaży 27 995 ton kukurydzy po minimalnej cenie 104,54 euro/t.

   Ministerstwo wielokrotnie występowało do Komisji Europejskiej o uwzględnienie podczas rozstrzygania przetargów faktu, iż zboże z Polski musi pokonać większy dystans drogą morską do rynków zbytu (regiony Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu) i w związku z tym oferenci muszą wkalkulować w oferowaną cenę dodatkowe koszty transportu.

   W związku z trudną sytuacją na rynku zbóż w Polsce uprzejmie informuję, iż na podstawie art. 7 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1784/2003 z dnia 29 września 2003 r. w dniu 26 lipca br. wystąpiono do Komisji Europejskiej z wnioskiem o podjęcie wyjątkowych środków interwencyjnych na terytorium Polski w celu poprawy istniejącej sytuacji, a w szczególności:

   - obniżenia minimalnej partii zbóż, jaka może być zaoferowana do skupu interwencyjnego, z 80 ton do 40 ton zbóż;

   - przesunięcia dla Polski terminu realizacji skupu interwencyjnego z 1 listopada na 1 września;

   - zróżnicowania wysokości refundacji eksportowych w przetargach z wolnego rynku wynikających z dodatkowych kosztów transportu drogą morską;

   - uwzględnienia dodatkowych kosztów transportu drogą morską przy rozstrzyganiu przetargów na sprzedaż zbóż z polskich magazynów interwencyjnych.

   Ponadto, w celu poprawy warunków funkcjonowania przedsiębiorstw zajmujących się skupem, przechowalnictwem i przetwórstwem m.in. zbóż w Polsce, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęło prace nad opracowaniem branżowego programu wsparcia skupu ze środków krajowych. Program ten opiera się na dofinansowaniu odsetek od kredytów zaciąganych przez przedsiębiorstwa na skup od producentów i przechowywanie lub przetwórstwo wybranych produktów rolnych, w tym zbóż.

   Przedsiębiorcy prowadzący skup zbóż za środki uzyskane w ramach kredytów będą zobowiązani do stosowania wymagań podobnych, jakie obowiązują w skupie interwencyjnym. Realizacja powyższego instrumentu będzie zależeć od decyzji Komisji Europejskiej w tej sprawie. Rada Ministrów w dniu 19 lipca br. przyjęła na wniosek Ministra Rolnictwa stosowne rozporządzenie w tym zakresie, po czym Minister Rolnictwa wystąpił o notyfikację tego instrumentu do Komisji Europejskiej.

   Odnośnie do podjęcia działań osłonowych dla rolników uprzejmie informuję, że na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz.U. Nr 16, poz. 82 z późn. zm.) uruchamiane są przez Agencję, za zgodą Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na wnioski wojewodów, procedury w zakresie preferencyjnych kredytów na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej poszkodowanych w wyniku klęski suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, osuwisk ziemi, wymarznięcia, powodzi, huraganu, pożaru lub plagi gryzoni. Warunkiem uruchomienia powyższej procedury jest dokonanie oszacowania strat przez komisję powołaną przez wojewodę w ciągu 30 dni od zaistnienia klęski. Kredyty te są szczególną formą pomocy państwa i mają na celu zapewnienie tanich środków finansowych na uruchomienie produkcji rolnej bezpośrednio po klęsce i są one przeznaczone na zakup m.in. nawozów, kwalifikowanego materiału siewnego i sadzeniakowego, paliwa, środków ochrony roślin itp. W przypadku ww. kredytów mają zastosowanie uproszczone procedury, a także producent rolny może sfinansować środkami z kredytu klęskowego zakup materiałów i środków trwałych dokonany w okresie od zaistnienia klęski, a przed uzyskaniem kredytu. Kredyty udzielane są (obrotowe na okres do 24 miesięcy, a inwestycyjne od 5 do 8 lat) ze środków bankowych i są oprocentowane dla kredytobiorcy w wysokości 0,25 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych do redyskonta przez Narodowy Bank Polski, tj. obecnie 1,313 w skali roku.

   Ponadto, w przypadku trudności poszkodowanych gospodarstw rolnych ze spłatą preferencyjnych kredytów inwestycyjnych, istnieje możliwość ubiegania się przez kredytobiorców o prolongowanie spłaty rat kredytu w ramach okresu kredytowania określonego dla danej linii kredytowej. Kredytobiorca powinien ze stosownym wnioskiem zwrócić się do banku kredytującego.

   W przyszłości trudną sytuację rolników dotkniętych klęskami żywiołowymi złagodzą uregulowania zawarte w uchwalonej 7 lipca przez Sejm ustawie o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150 z 2005 r., poz. 1294). Ustawa ta stwarza podstawę prawną do stosowania dopłat ze środków budżetu państwa do składek z tytułu zawieranych przez producentów rolnych z zakładami ubezpieczeń umów ubezpieczenia od ryzyka wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń losowych powodujących straty w produkcji roślinnej i zwierzęcej.

   W kwestii wprowadzenia interwencyjnego skupu buraków uprzejmie informuję, że przepisy regulujące wspólnotowy rynek cukru nie przewidują stosowania takiego mechanizmu. Skup interwencyjny dotyczy natomiast cukru białego i surowego. W roku gospodarczym 2004/2005 do interwencji w UE-25 do dnia 15 lipca 2005 r. zgłoszono łącznie ok. 640 tys. ton cukru w tym w Polsce ok. 80 tys. ton.

   Odnośnie do działań pomocowych dotyczących planowanej likwidacji Cukrowni Opole w Opolu Lubelskim, pragnę wyjaśnić, że kwestie dotyczące nadzoru nad Krajową Spółką Cukrową S.A., w skład której wchodzi cukrownia Opole w Opolu Lubelskim, leżą w gestii Ministra Skarbu Państwa. Program restrukturyzacji KSC S.A. zatwierdzany jest przez Radę Nadzorczą tej Spółki.

   Odnosząc się do kwestii wyłączenia z produkcji Oddziału Cukrownia Opole Lubelskie, Zarząd KSC S.A. poinformował, iż wyłączenie w żadnym razie nie oznacza zamknięcia oddziału. Oddziały wyłączone z kampanii w dużej części uczestniczą nadal w szeroko rozumianym procesie produkcyjnym. Oddziały prowadzą kontraktację i skup buraka cukrowego, wspomagają inne oddziały w procesach magazynowania i konfekcjonowania cukru.

   Ponadto Zarząd KSC S.A. poszukuje alternatywnych rozwiązań, które mogłyby być zrealizowane na bazie majątku produkcyjnego cukrowni wyłączanych z produkcji i przy wykorzystaniu kwalifikacji oraz doświadczenia zatrudnionych w nich pracowników.

   Z wyrazami szacunku

   Minister

   Józef Jerzy Pilarczyk

   Warszawa, dnia 17 sierpnia 2005 r.