IV kadencja

Interpelacja nr 2274

do prezesa Rady Ministrów

w sprawie stosowania art. 90 ust. 1 Konstytucji RP w związku z ewentualnym traktatem akcesyjnym Polska - Unia Europejska

   Szanowny Panie Premierze! Art. 90 ust. 1 Konstytucji RP przewiduje możliwość uszczuplenia kompetencji Sejmu RP, Senatu, prezydenta, rządu RP, NBP i trybunałów sądowych wskutek przekazania niektórych spośród ich kompetencji organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu. A więc przewiduje możliwość ograniczenia formalnej suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej, czego nie wprowadzono nawet w okresie PRL, w którym naczelne władze ustawodawcze, wykonawcze i sądowe Polski nie były poddane formalnej, nadrzędnej kompetencji czynników zagranicznych, i które wywierały swój faktyczny wpływ na Polskę na innej płaszczyźnie. Ewentualne w przyszłości ograniczenie formalnej suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej byłoby więc sprzeczne z polskim umiłowaniem wolności, które było respektowane w ograniczonym zakresie nawet przez Związek Radziecki. Nie można byłoby takiego ograniczenia suwerenności usprawiedliwiać pragnieniem zagwarantowania krajowi bezpieczeństwa zewnętrznego, które obecnie Polsce zapewnia członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim. Jeżeli zatem stosowanie przepisu art. 90 ust. 1 Konstytucji RP mogło było mieć wcześniej uzasadnienie względem na bezpieczeństwo kraju, to po przystąpieniu Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego jego stosowanie w przyszłości wydaje się zbędne. Celowe natomiast wydaje się takie uregulowanie prawnego statusu państwa polskiego w traktacie akcesyjnym, które nie będzie wymagało zastosowania art. 90 ust. 1 Konstytucji RP. Jest to zagadnienie złożone i wymagające posługiwania się podczas negocjacji akcesyjnych skomplikowaną wiedzą z zakresu polskiego prawa konstytucyjnego, prawa międzynarodowego i unijnego oraz sztuki dyplomacji. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 192 ust. 2 regulaminu Sejmu RP proszę uprzejmie pana premiera o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

   1. Czy rząd RP rozważa możliwość przedstawienia stronie unijnej projektu polskiej części traktatu akcesyjnego, opracowywanego dla 10 państw kandydujących łącznie, w której zostaną zawarte przepisy ogólne regulujące kwestie nadrzędne w stosunku do szczegółowych zagadnień umieszczonych w poszczególnych rozdziałach polsko-unijnego stanowiska negocjacyjnego, a mianowicie:

   a) możliwość wypowiedzenia traktatu akcesyjnego przez obie strony po jego zawarciu, zgodnie z regułami konwencji wiedeńskiej ONZ o prawie traktatów,

   b) zasada nadrzędności Konstytucji RP nad prawem unijnym,

   c) możliwość wprowadzania w przyszłości zmian do traktatu akcesyjnego za obopólnym porozumieniem stron,

   d) zasada wyłącznej jurysdykcji sądów polskich na terytorium RP i dopuszczenie stosowania w RP zagranicznych tytułów sądowych na podstawie orzeczeń sądów polskich, uznających moc wiążącą tych tytułów sądowych na terytorium RP,

   e) zasada nadrzędnej kompetencji NBP w dziedzinie polityki pieniężnej realizowanej na terytorium RP,

   f) zasada fakultatywnego recypowania przez Sejm RP tych nowych elementów prawa unijnego, które zostaną w przyszłości uchwalone przez organy prawotwórcze UE wbrew woli reprezentantów RP zasiadających w tych organach,

   g) zawieszenie do 2030 r. możliwości osiedlania się w RP farmerów zagranicznych z powodu braku w RP ziemi rolniczej na potrzeby upełnorolnienia istniejących tutaj gospodarstw chłopskich,

   h) możliwość stanowienia prze Sejm RP ustaw zapobiegających zmianie na niekorzyść Polski istniejącej w momencie wejścia w życie traktatu akcesyjnego struktury własnościowej w dziedzinie nieruchomości oraz środków produkcji oraz struktury narodowej osadnictwa w miastach i wsiach ziem odzyskanych,

   i) możliwość prowadzenia przez rząd RP polityki gospodarczej wykorzystującej mechanizmy rynkowe w celu odzyskania przez Polskę kontroli kapitałowej w polskich bankach komercyjnych, w PZU i polskich spółkach przemysłowych i rolniczych, które w latach 1997-2001 zostały sprzedane przez ministrów skarbu państwa inwestorom zagranicznym,

   j) ogólna wysokość kwot pieniężnych, które mają być wpłacone przez RP do budżetu UE w pierwszych sześciu latach po wejściu w życie traktatu akcesyjnego,

   k) ogólna wysokość kwot pieniężnych, które mają być wpłacone przez UE do budżetu RP w pierwszych sześciu latach po wejściu w życie traktatu akcesyjnego?

   2. Czy doceniając kluczowe znaczenie ogólnych zasad regulujących w traktacie akcesyjnym status prawny suwerennego państwa polskiego w UE, rząd RP pod kierownictwem pana premiera, z pomocą właściwych ekspertów, przygotuje własny wariant części polskiej tego traktatu jako alternatywne rozwiązanie w stosunku do projektu przygotowywanego przez Komisję Europejską, czy odrzuci opinię o kluczowym znaczeniu ogólnych zasad regulujących status prawny RP w UE i ograniczy się do analizowania kilku tysięcy szczegółowych kwestii uzgodnionego polsko-unijnego stanowiska negocjacyjnego, których znaczenia nie można lekceważyć, i przyjmie część ogólną traktatu akcesyjnego zaproponowaną przez stronę unijną?

   3. Czy pan premier uznaje historyczną doniosłość problemu stosowania art. 90 ust. 1 Konstytucji RP w związku z treścią ewentualnego traktatu akcesyjnego RP-UE, na którą dotychczas małą zwracano uwagę w akcji informacyjnej rządu związanej ze stosunkami polsko-unijnymi?

   4. W imię jakich zasad i jakich interesów ma zostać przekazana część kompetencji polskich władz ustawodawczych, wykonawczych i sądowych czynnikom zagranicznym, tj. organom UE?

   5. W jakich sprawach rząd RP przewiduje przekazanie kompetencji władz ustawodawczych, wykonawczych i sądowych czynnikom zagranicznym, tj. organom UE?

   6. W jaki sposób lista kompetencji, o których mowa w pkt 5., zostanie udostępniona obywatelom, którzy mają wziąć udział w referendum akcesyjnym?

   7. Czy lista kompetencji, o których mowa w pkt 5., będzie przedmiotem konsultacji społecznych?

   Z wyrazami szacunku

   Poseł Janusz Dobrosz

   Wrocław, dnia 13 listopada 2002 r.