IV kadencja

Odpowiedź ministra zdrowia - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 7150

w sprawie wielkości środków finansowych na 2004 r. przeznaczonych przez NFZ na kontraktowanie usług medycznych w regionie łódzkim

   W odpowiedzi na interpelację Pana Posła Wojciecha Zarzyckiego do Prezesa Rady Ministrów, Pana Leszka Millera, z dnia 8 kwietnia 2004 roku, przesłaną przy piśmie z dnia 15 kwietnia 2004 r., znak SPS-0202-7150/04 i przekazaną przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów pismem z dnia 19 kwietnia 2004 r., znak SSP-4401-3132/04, w sprawie wielkości środków finansowych na 2004 r. przeznaczonych przez NFZ na kontraktowanie usług medycznych w regionie łódzkim uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień:

   1. Przedstawione przez Pana Posła wielkości zróżnicowania przewidzianych w planie finansowym Funduszu na rok 2004 środków finansowych na świadczenia zdrowotne w przeliczeniu na ubezpieczonego w poszczególnych oddziałach Funduszu przedstawiają rzeczywistość właściwie, choć jedynie w kategorii ˝świadczeń zdrowotnych razem˝. Tytułem nieznacznego poszerzenia obrazu dodać warto, iż środki na sfinansowanie świadczeń lecznictwa szpitalnego w przypadku Łódzkiego OW wynoszą 286,73 zł na ubezpieczonego i są mniejsze od środków na ten cel zaplanowanych przez Mazowiecki OW o 84,4 zł, od średnich zaś o 26,5 zł. Najwyższą kwotę tych środków na ubezpieczonego ma Mazowiecki OW i jest ona o 32% wyższa od najniższej kwoty na ubezpieczonego, którą dysponuje Lubuski OW.

   W przypadku środków na sfinansowanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej odpowiednie wielkości przewidziane w planie wynoszą: 87,2 zł na ubezpieczonego w Łódzkim OW, o 0,3 zł mniejsze od środków na ubezpieczonego w dyspozycji Mazowieckiego OW oraz o 0,9 zł większe od środków na ubezpieczonego w całym Funduszu. Najwyższą kwotę tych środków na ubezpieczonego ma Mazowiecki OW i jest ona o 5% wyższa od najniższej kwoty, którą dysponuje Pomorski OW.

   Z posiadanych przez Ministerstwo Zdrowia danych dotyczących zobowiązań samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (dalej - sp zoz) wynika, iż pod względem wielkości bezwzględnej tych zobowiązań Łódzki OW zajmuje drugą pozycję za Dolnośląskim OW. Podobnie, gdy bierze się pod uwagę przyrost tych zobowiązań między 29 lutego 2004 r. a 31 grudnia 2003 r., Łódzki OW zajmuje drugą pozycję po Wielkopolskim OW. Stosunek zobowiązań sp zoz (wg stanu na 29 lutego 2004 r.) do wielkości środków finansowych na świadczenia zdrowotne dla ubezpieczonych w planie finansowym Funduszu na 2004 r. jest najwyższy w Lubuskim OW (61,7%), najniższy w Śląskim OW (9,4%), a w Łódzkim OW wynosi on 47,8%. Przyrost zobowiązań w styczniu i lutym 2004 r. w stosunku do zobowiązań sp zoz w danym województwie był najwyższy w Wielkopolskim OW (39,6%), najniższy w Mazowieckim OW (-21,6%), w Łódzkim OW wyniósł zaś 9,1%. Udział zobowiązań wobec pracowników (w tym z tytułu tzw. ustawy 203) w zobowiązaniach ogółem sp zoz Łódzkiego OW wynosi 19,6% i jest 8. udziałem wśród 16 OW.

   Z posiadanych informacji o wielkościach wyegzekwowanych kwot wierzytelności w styczniu i lutym 2004 r. od świadczeniodawców w poszczególnych województwach wynika, iż najwyższe kwoty wyegzekwowano od świadczeniodawców Dolnośląskiego OW (27,1 mln zł, w tym 26,9 mln zł od sp zoz), najniższe w Podkarpackim OW (0,2 mln zł, w tym 0,07 mln zł od sp zoz), w Łódzkim OW było to 24,2 mln zł, w tym 17,0 mln zł od sp zoz. Kwoty wyegzekwowane w Łódzkim OW stanowiły około 1,9% kwoty zobowiązań sp zoz tego Oddziału oraz 1,3% środków, jakimi Oddział dysponuje w planie na 2004 r. na świadczenia zdrowotne dla ubezpieczonych.

   Przedstawione wyżej informacje potwierdzają tezę Pana Posła, iż ochrona zdrowia w regionie łódzkim znajduje się w trudnej sytuacji finansowej.

   2. W odpowiedzi na pytanie Pana Posła, kiedy rząd ograniczy duże dysproporcje w podziale środków finansowych na województwa, zapewniając jednakowy dostęp do służby zdrowia bez względu na miejsce zamieszkania, pragnę zwrócić uwagę, iż kroki w tym kierunku, choć nie w pełni udane, podjęte zostały między innymi w ramach ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia - likwidacja kas chorych i wprowadzenie jednego podmiotu, Narodowego Funduszu Zdrowia, pozwoliło zastąpić polityki zdrowotne 17 niezależnych podmiotów jedną polityką Funduszu.

   Oczekiwanie, że w momencie powstania Funduszu jego polityka będzie od razu jednolita w skali całego kraju, nie jest uzasadnione, gdyż konieczne było wprowadzenie szeregu zmian ˝przygotowawczych˝, tj. między innymi:

   a) wprowadzenie jednolitego katalogu świadczeń kontraktowanych przez Fundusz - kontraktowanie świadczeń przez poszczególne kasy chorych odbywało się na odmiennych zasadach nie tylko w odniesieniu do nazewnictwa poszczególnych kontraktowanych świadczeń, ale i ich klasyfikacji rodzajowej; uniemożliwiało to m.in. względnie szybkie i poprawne porównanie poziomu opieki zdrowotnej w ramach poszczególnych rodzajów opieki - podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, rehabilitacji leczniczej itp.,

   b) wprowadzenie wspomnianego katalogu oznaczać też musiało wprowadzenie w miarę wyczerpującej listy procedur/świadczeń zdrowotnych, przy czym każda pozycja z tej listy musiała nie tylko określać samą procedurę, ale i wymagania, jakie musi spełniać podmiot, który będzie tę procedurę/świadczenie wykonywał. Spory, jakie z tego powodu wynikały przed i w trakcie prowadzenia przez Fundusz procesu kontraktowania świadczeń zdrowotnych na 2004 r., pokazują skalę trudności związanych z utworzeniem takiego katalogu,

   c) katalog ten winien był też rozwiązać przynajmniej częściowo problemy związane z określeniem ceny kontraktowanego świadczenia. Przyjęte i realizowane przez Fundusz w trakcie konstruowania wspomnianego jednolitego katalogu świadczeń kontraktowanych punktowe wyceny procedur/świadczeń ustalają relatywne koszty świadczeń w ramach danego rodzaju świadczeń i muszą być uzupełnione wyceną punktu (w złotych) dla poszczególnych rodzajów świadczeń - np. przez podzielenie zaplanowanych środków finansowych na opłacenie świadczeń danego rodzaju przez liczbę punktów uzyskaną z pomnożenia liczby przewidzianych do zakontraktowania świadczeń danego rodzaju przez ich jednostkową wycenę w punktach. Tego rodzaju postępowanie jest odmienne od określenia ceny świadczenia zdrowotnego na podstawie poniesionych przez świadczeniodawców kosztów przy udzielaniu danego świadczenia.

   Jedynie świadczenia zdrowotne podstawowej opieki zdrowotnej są finansowane za pośrednictwem stawki kapitacyjnej dla każdego podopiecznego świadczeniodawcy poz, a nie poprzez opłacenie poszczególnych świadczeń udzielanych podopiecznemu. Przyjęcie w kontraktowaniu świadczeń na 2004 r. (niemal) jednakowej stawki kapitacyjnej we wszystkich oddziałach Funduszu jest wyrazem dążenia do zapewnienia wszystkim uprawnionym jednakowego dostępu do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych w jak najkrótszym czasie przynajmniej tam, gdzie da się to wykonać bez wprowadzania znacznych zaburzeń w funkcjonowaniu opieki zdrowotnej,

   d) przyjęty sposób określania ceny świadczeń zdrowotnych daje wyniki zależne od alokacji środków finansowych na świadczenia między poszczególne rodzaje świadczeń. Nie rozwiązuje on także problemu alokacji środków finansowych między oddziały wojewódzkie - problem ten jest silnie związany z ukształtowaniem bazy świadczeniodawców dostosowanej do populacji osób uprawnionych do świadczeń finansowanych przez Fundusz, obsługiwanych przez tych świadczeniodawców. Problem właściwego ukształtowania bazy świadczeniodawców nie daje się w chwili obecnej szybko rozwiązać - nie ma społecznej zgody na kształtowanie tej bazy zgodnie z wymogami efektywnego finansowania świadczeń zdrowotnych dla osób uprawnionych. Dobitnym tego wyrazem jest sformułowanie drugiego pytania postawionego przez Pana Posła.

   Dodać trzeba, że prace prowadzone w Ministerstwie Zdrowia nad ustawą - zastępującą ustawę o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz.U. z 2003 r. nr 45, poz. 39 ze zm.), która wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r. została uznana za niezgodną z Konstytucją RP, to dalszy krok w kierunku zapewnienia uprawnionym jednakowego dostępu do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. Oprócz wielu rozwiązań, które związane są z krytyczną analizą rozwiązań dotychczas stosowanych (wprowadzenie agencji definiującej procedury/świadczenia finansowe przez instytucję ubezpieczającą, wprowadzenie podmiotu zewnętrznego - wobec instytucji ubezpieczającej oraz świadczeniodawcy - określającego cenę świadczenia), zamierza się wprowadzić przejrzyste zasady alokacji środków finansowych do oddziałów wojewódzkich Funduszu uwzględniające wymogi nakładane przez art. 68 Konstytucji RP (proporcjonalnie do liczby ubezpieczonych w oddziale i z uwzględnieniem ruchu ubezpieczonych danego oddziału do świadczeniodawców z innych oddziałów).

   3. W odpowiedzi na pytanie Pana Posła, kiedy rząd zlikwiduje problem zadłużenia szpitali, proszę przyjąć następujące wyjaśnienia:

   Wprowadzenie ubezpieczeń zdrowotnych w kraju miało doprowadzić między innymi do poprawy opieki zdrowotnej obywateli przy większej efektywności wykorzystania środków przeznaczanych na finansowanie świadczeń zdrowotnych. Ujmując rzecz możliwie prosto, chodziło między innymi o takie przekształcenia poszczególnych świadczeniodawców, by w swojej działalności uwzględniali potrzeby obsługiwanej przez siebie populacji oraz ograniczone środki, jakie będą im pozostawione do dyspozycji, a także o przekształcenie całej struktury świadczeniodawców w kierunku jej dostosowania do wielkości obsługiwanej populacji oraz ujawnianych przez nią potrzeb zdrowotnych. Z powodów, które trudno tutaj rozpatrywać, celu tego nie osiągnięto w wystarczającym stopniu,

   Przesłany do Sejmu RP w dniu 28 listopada 2003 r. projekt ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz o zmianie niektórych ustaw jest następnym krokiem zmierzającym do nadania świadczeniodawcom formy organizacyjno-prawnej sprzyjającej w większym stopniu ponoszeniu przez nich odpowiedzialności za skutki prowadzonej przez siebie działalności. Projekt ustawy zawiera dwa elementy do tego prowadzące - z jednej strony pomaga wyjść zakładom opieki zdrowotnej z trudnej sytuacji finansowej (restrukturyzacja finansowa), z drugiej zaś wymaga zobowiązania się do zmiany formy prawno-organizacyjnej (przekształcenie w spółkę użyteczności publicznej).

   Restrukturyzacja finansowa publicznych zakładów opieki zdrowotnej prowadzonych w formie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz jednostek badawczo-rozwojowych dotyczy uregulowania ich zobowiązań prawnych i cywilnoprawnych oraz indywidualnych roszczeń pracowniczych z art. 4a ustawy o negocjacyjnym systemie kształtowania wynagrodzeń u przedsiębiorców - za okres od 1 stycznia 1999 r. do 31 marca 2003 r. Jest to związane z udzieleniem pomocy publicznej tym zakładom między innymi poprzez umorzenie zobowiązań publicznoprawnych wraz z odsetkami oraz umożliwienie im emisji obligacji lub zaciągnięcia kredytów bankowych poręczanych przez samorządy lub wskazane podmioty państwowe.

   Projekt rządowy wraz z autopoprawką pozostaje przedmiotem prac Sejmu.

   Minister

   Wojciech Rudnicki

   Warszawa, dnia 6 maja 2004 r.