Interpelacja w sprawie statusu zagranicznego przedsiębiorstwa oraz jego zarejestrowanego w Polsce oddziału dla potrzeb VAT

IV kadencja

Interpelacja nr 2512

do ministra finansów

w sprawie statusu zagranicznego przedsiębiorstwa oraz jego zarejestrowanego w Polsce oddziału dla potrzeb VAT

   Szanowny Panie Ministrze! Wejście w życie ustawy Prawo działalności gospodarczej umożliwiło przedsiębiorstwom zagranicznym prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce w formie oddziałów. Miało to m.in. ułatwić dokonywanie zagranicznych inwestycji w Polsce. Niestety, w praktyce okazuje się, że pomimo wielu zalet prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce w formie oddziału jest bardzo utrudnione, ze względu na jego status podatkowy VAT.

   Organy administracji skarbowej prezentują bowiem krańcowo rozbieżne stanowiska w kwestii, czy dla potrzeb polskiego VAT centralę zagranicznego przedsiębiorstwa oraz jej zarejestrowany w Polsce oddział należy traktować jako odrębne podmioty, czy też centrala i oddział stanowią w świetle art. 5 ustawy o VAT jednego podatnika. Sprawa jest niezwykle istotna, bowiem od odpowiedzi na powyższe pytanie zależy, czy wewnętrzne przepływy towarów oraz czynności podejmowane przez centralę na rzecz oddziału i na odwrót stanowią w świetle przepisów VAT czynności opodatkowane tym podatkiem. Niestety ze względu na nieprecyzyjne sformułowania przepisów podatkowych również w orzecznictwie prezentowane są całkowicie różne interpretacje. Rozbieżne stanowiska organów skarbowych, jak i orzecznictwa, stawiają podatników w sytuacji kompletnego braku pewności co do prawidłowości ich rozliczeń podatkowych w zakresie VAT. Bez względu bowiem na to, jaką opcję wybiorą, może się okazać, że ich urząd skarbowy zajmie odmienne stanowisko. Taka sytuacja wymaga jak najszybszego rozwiązania w postaci klarownych przepisów podatkowych w omawianym zakresie. Warto bowiem zauważyć, że co do zasady można wyobrazić sobie trzy rozwiązania omawianej kwestii:

   1) uznanie, że rejestracja oddziału osoby zagranicznej dla celów VAT w Polsce oznacza rejestrację tejże osoby zagranicznej;

   2) uznanie, że rejestracja oddziału osoby zagranicznej dla celów VAT w Polsce oznacza jedynie rejestrację tego zakładu (bez wpływu na status centrali - podmiotu zagranicznego);

   3) rozwiązanie pośrednie - opcję wyboru po stronie oddziału, czy chce być podatnikiem odrębnym od centrali. Warto ponadto zauważyć, że w aktualnej rzeczywistości, oddział polskiego przedsiębiorstwa na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o VAT ma formalnie prawo wyboru, czy chce być podatnikiem VAT (opcja nr 3), gdy tymczasem oddział przedsiębiorstwa zagranicznego nie dość, że takiej opcji nie posiada, to ˝w zależności od humoru˝ organów podatkowych raz jest traktowany jako odrębny podatnik VAT, innym razem jako jedność z centralą.

   Tego rodzaju sytuacja nie sprzyja bynajmniej podejmowaniu przez zagraniczne przedsiębiorstwa decyzji dotyczących inwestowania w Polsce poprzez zakładanie tu swoich oddziałów, co stoi w całkowitej sprzeczności z deklaracjami o tworzeniu lepszego klimatu dla zagranicznych inwestorów w Polsce, czego efektem ma być wzrost liczby nowych miejsc pracy. Jak bowiem wskazuje praktyka, dla zagranicznego przedsiębiorcy zasady podatkowe w państwie, w którym zamierza inwestować, muszą być przede wszystkim stabilne i klarowne.

   Mając powyższe na uwadze, zwracam się do pana ministra o zajęcie stanowiska w tej sprawie oraz udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie:

   Czy rejestracja polskiego oddziału firmy zagranicznej dla potrzeb podatku VAT w Polsce stanowi dla potrzeb VAT rejestrację firmy macierzystej (centrali), a tym samym czy centrala i oddział stanowią w świetle art. 5 ustawy o VAT jednego podatnika, czy też dla potrzeb polskiego VAT centralę oraz jej zarejestrowany w Polsce oddział należy traktować jako odrębnych podatników?

   Z poważaniem

   Poseł Barbara Marianowska

   Warszawa, dnia 20 grudnia 2002 r.