IV kadencja

Interpelacja nr 9216

do ministra skarbu państwa

w sprawie nieprawidłowości przy podejmowaniu decyzji prywatyzacyjnych w branży spirytusowej - ponowna

   W nawiązaniu do Pana pisma z dnia 23.02.2005 r. pozwalam sobie przekazać informacje dotyczące relacji spółek Skarbu Państwa z grupą firm Belvedere (działających pod różnymi nazwami - Belvedere Dystrybucja, Sobieski Dystrybucja, Euro-Agro; w różnych formach prawnych - sp. z o.o., SA), które znalazłem w źródłach publicznie dostępnych. Pozwolę sobie wyrazić zdziwienie, że Ministerstwo Skarbu samo z siebie nie dotarło do tych informacji, więcej nawet, moje zapytanie nie spowodowało chęci szukania. Jak rozumiem, w kierowanym przez Pana resorcie nie ma praktyki weryfikowania wiarygodności i rzetelności potencjalnych partnerów starających się o zakup mienia Skarbu Państwa pod kątem wcześniejszych relacji i wywiązywania się z przyjętych zobowiązań. Zapewne, gdyby tak było, straty Skarbu Państwa z tytułu kontaktów z nierzetelnymi partnerami byłyby znacząco mniejsze.

   W Informacji NIK o wynikach kontroli restrukturyzacji i stanu przygotowań do prywatyzacji przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego z lutego 2002 r. (Warszawa, KGP/DSPP-41006/00) znajdują się następujące informacje:

   Str. 38 InformacjiŁ Spór o znaki towarowe ˝Belvedere Vodka˝, tj. słowny R 87727 i słowno-graficzny R 85827, zarejestrowane w Urzędzie Patentowym na rzecz żyrardowskich Zakładów Przemysłu Spirytusowego ˝Polmos˝ w Żyrardowie trwał od 1998 r. Wartość tych znaków została wyceniona przez biegłego, powołanego przez Prokuraturę Okręgową w Skierniewicach, na kwotę 6000 tys. zł. Ogółem w ww. sporze prowadzono 9 procesów cywilnych i 6 spraw karnych, w tym m.in. przeciwko członkom byłego kierownictwa żZPS ˝Polmos˝ w Żyrardowie. NIK stwierdziła nieprawidłowości w wyniku kontroli przeprowadzonej przez Delegaturę NIK w łodzi w 1998 r. (proszę sięgnąć i sprawdzić wyniki tej właśnie kontroli NIK w Polmosie Żyrardów zawarte w Informacji Nr 35/99/K/98002/LLO).

   Krajowe i zagraniczne prawa do znaku towarowego ˝Belvedere Vodka˝ zostały przeniesione w roku 1996 przez ówczesne kierownictwo żZPS na rzecz Euro-Agro Warszawa Sp. z o.o. Spółka ta przeniosła następnie prawa do znaku towarowego na Belvedere Beaune Francja. Sąd pierwszej instancji i Sąd Apelacyjny orzekły, że powyższe cesje, jako dokonane z naruszeniem przepisów prawa, są nieważne. Sąd Najwyższy oddalił kasację wniesioną przez Euro-Agro Sp. z o.o. i Belvedere SA do wyroku Sądu Apelacyjnego i tym samym spór został prawomocnie rozstrzygnięty. Koszty poniesione przez żZSP ˝Polmos˝ w Żyrardowie związane ze staraniami o odzyskanie znaków towarowych wyniosły ok. 2750 tys. zł. Koszty procesów sądowych - dotyczące znaku ˝Belvedere Vodka˝ m.in. w Niemczech, Francji i USA pokryte przez importera (Philips Millenium) - wyniosły do 5 kwietnia 2000 r. ok. 8000 tys. dolarów USA.

   Str. 39 Informacji: - Spór między Belvedere SA Francja i Euro-Agro Sp. z o.o. a PWW ˝Polmos˝ SA w Siedlcach dotyczył praw autorskich do butelki, w której sprzedawano wódkę ˝Chopin˝. Powództwo Belvedere SA Beaune Francja i Euro-Agro Sp. z o.o. przeciwko PWW ˝Polmos˝ SA w Siedlcach zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego, a apelacja - wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Po cofnięciu kasacji przez powodów Sąd Najwyższy wydał w dniu 27 kwietnia 2001 r. postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie.

   Niestety, Informacja nie zawiera danych na temat kosztów poniesionych przez Polmos w Siedlcach, w związku z próbą bezprawnego przejęcia swoich praw przez firmę Belvedere, jak to miało miejsce w przypadku Polmosu Żyrardów.

   Str. 41 Informacji: Z dniem 15 października (1998 r.) Minister SP wszczął postępowanie naprawcze wobec Warszawskiej Wytwórni Wódek ˝Koneser˝. Zarządca Komisaryczny został zobowiązany m.in. do opracowania programu naprawczego i przedstawienie tego dokumentu do zatwierdzenia w terminie 15 listopada 1998 r. (...) - i dalej na stronie 42 - Zarządca nie przekazywał do MSP sprawozdań z realizacji programu naprawczego za 1999 r., wyjaśniając, że sprawozdania były sukcesywnie przedstawiane i przyjmowane przez RN. Strata netto na koniec III kwartału 2000 r. wynosiła 9,4 mln zł i była 8-krotnie wyższa niż w III kw. 1999 r., zaś program naprawczy przewidywał osiągnięcie zysku netto na poziomie 163 tys. sł. Przedsiębiorstwo było uzależnione od ˝Belvedere-Dystrybucja˝ Sp. z o.o., dla której produkowało wódki ˝Jan III Sobieski˝ i ˝Akcyjna˝, stanowiące w 1999 r. 62% ogólnej sprzedaży oraz 43% w 2000 r. Produkcja dla ww. Spółki była nierentowna, a kontrahent nie zgodził się na zmianę ceny. Zarządca wyjaśnił, że kontynuował nierentowną produkcję, ponieważ jej brak doprowadziłby do likwidacji Przedsiębiorstwa już w połowie 1999 r.

   Zapewne wieczną tajemnicą pozostaną motywy, jakimi kierował się opłacany przez Skarb Państwa Zarządca, podejmując decyzję o utrzymywaniu produkcji ze stratą. Stratą pokrytą przez Skarb Państwa, a nie nabywcę - znów firmę Belvedere.

   Na tej samej stronie czytamy: Z dniem 1 lipca 1997 r. Minister SP wszczął postępowanie naprawcze wobec ZPS ˝Polmos˝ w Sieradzu. Od tego czasu, do czasu zakończenia kontroli, zmieniono 4 zarządców. (...) - i dalej na stronie 43 - Pomimo 3-krotnego wzrostu wartości sprzedaży nie poprawiła się efektywność ekonomiczna Przedsiębiorstwa. Zwiększyła się ujemna wartość kapitałów własnych, wynosząc: (-) 2048 tys. zł w 1997 r. (-) 9125 tys. zł w 1998 r.; (-) 43 674 tys. zł w 1999 r.; (-) 44 272 tys. zł na koniec I półrocza 2000 r. Na koniec 2000 r. zobowiązania ogółem wynosiły 93 067 tys. zł, w tym zaległości podatkowe 77 744 tys. zł. Przedsiębiorstwo było uzależnione od spółki Belvedere Dystrybucja Sp. z o.o. dla której produkowało wódki ˝Sobieski˝ i ˝Zawisza Czarny˝, stanowiące w latach 1998-2000 odpowiednio 52%, 88%, 81% wartości sprzedaży. Jednocześnie zobowiązania ww. Spółki wobec Przedsiębiorstwa wyniosły łącznie 21 831 tys. zł (61,7% wszystkich), w tym przeterminowane na kwotę 10 789 tys. zł.

   Podobnie jak w przypadku Konesera bez odpowiedzi pozostanie pytanie, jak to się stało i jakie argumenty przemówiły do Zarządcy, iż produkując coraz więcej, generował olbrzymie straty, ale znów wyłącznie dla Skarbu Państwa. Wielkość zobowiązań firmy Belvedere wobec Polmosu oraz ich przeterminowanie wskazuje, iż firma ta kredytowała się zobowiązaniami wobec spółki Skarbu Państwa. Polmos Sieradz, według moich niepełnych informacji, należał do grupy firm z tego sektora o największym poziomie umorzeń zobowiązań podatkowych, dokonywanych przez Ministra Finansów.

   Pozostaje zadać pytanie - skąd taka pobłażliwość ze strony MSP i tolerowanie źródła wycieku olbrzymich środków do prywatnej firmy, trwająca ponad 4 lata?

   W związku z powyższym chciałem ponownie zapytać Pana Ministra:

   - Czy rzeczywiście nadal podtrzymuje Pan twierdzenie, ze Belvedere (działająca pod różnymi nazwami - Belvedere Dystrybucja, Sobieski Dystrybucja, Euro-Agro) jest wiarygodnym partnerem i powinna znajdować się w gronie 4 firm wskazanych przez MSP, jako potencjalny, przyszły właściciel dobrej, silnej firmy należącej do Skarbu Państwa w Białymstoku?

   - Czy w świetle ujawnionych przez kontrolę NIK faktów podtrzymuje Pan swoje stanowisko, iż dopóki ˝nic nie udowodniono Belvedere˝, jest ona dobrym partnerem dla MSP w sytuacji, kiedy cała historia współpracy tej firmy (lub spółek z tej grupy) ze spółkami Skarbu Państwa znaczona jest próbami nielegalnego przejmowania znaków towarowych (na szkodę Polmosów w Żyrardowie, Siedlcach, Zielonej Górze), zmuszania Zarządców do niekorzystnych rozporządzeń mieniem (produkowania ze stratą dla spółek, jak w przypadku Polmosów w Warszawie i Sieradzu), nieterminowego i nierzetelnego rozliczania się z kontrahentami?

   - Czy znana jest Panu historia sporu Belvedere i Polmosu Zielona Góra o prawa do znaku towarowego ˝Królewska˝, w której Belvedere, podobnie jak to miało miejsce w przypadku znaków wódek Belvedere i Chopin, próbowała za bezcen przejąć prawa do tego znaku na szkodę Spółki Skarbu Państwa, łamiąc warunki umowy z Polmosem?

   - Czy zna Pan łączną kwotę umorzeń podatkowych, na jaką wyraził zgodę Minister Finansów w przypadku firm kooperujących w Belvedere (Koneser, Polmos Sieradz, Żyrardów, Siedlce, Kraków) w czasie ich współpracy z tą firmą?

   - Czy sprawdził Pan okoliczności transakcji prywatyzacyjnych z udziałem firm z grupy Belvedere (działających pod różnymi nazwami - Belvedere Dystrybucja, Sobieski Dystrybucja, Euro-Agro i w różnych formach prawnych - sp. z o.o., SA)?

   - Jakich dowodów, obok informacji NIK, nierzetelności ze strony firmy Belvedere potrzebuje Pan jeszcze, aby wykluczyć ją z grona obecnych i przyszłych kontrahentów Skarbu Państwa?

   - Kto, w jakim celu i na jakiej podstawie podjął decyzję o zawarciu porozumienia z dnia 1 kwietnia 2004 r. między MSP, Caribbean Distillers Corporation Ltd. oraz Sobieski Dystrybucja Sp. z o.o. (jedna z firm z grupy Belvedere) na temat zmiany postanowień umowy sprzedaży akcji Polmosu Łańcut SA? Czego dokładnie dotyczy to porozumienie? Czy forma porozumienia 2 prywatnych podmiotów i MSP na temat warunków umowy prywatyzacyjnej Polmosu w Łańcucie nie jest obejściem przepisów ustawy o prywatyzacji, nakazującej stosowanie trybu przetargowego (w takim trybie Caribbean Distillers Corporation Ltd. nabyła udziały w Polmosie Łańcut) w przypadku zmian własnościowych spółek Skarbu Państwa?

   - Co zamierza Pan zrobić, aby w przypadku prywatyzacji Polmosu Białystok nie powtórzyły się zarzuty NIK zawarte w raporcie z roku 2002 - ˝brak koordynacji działań administracji rządowej przyczynił się do pogorszenia kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw spirytusowych. Uchybienia towarzyszyły nadzorowi MSP nad przedsiębiorstwami oraz przygotowaniem analiz przedprywatyzacyjnych˝? Czy w świetle przytoczonych faktów zamierza Pan przed podjęciem ostatecznej decyzji na temat wyboru partnera dla Polmosu Białystok zwrócić się do Ministra Finansów, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa UOKiK z prośbą o informacje na temat charakteru stosunków łączących firmy z grupy Belvedere (działające pod różnymi nazwami - Belvedere Dystrybucja, Sobieski Dystrybucja, Euro-Agro; w różnych formach prawnych - sp. z o.o. SA) z organami Państwa (ilość spraw karnych, postępowań podatkowych, wielkość umorzeń należnych zobowiązań podatkowych) lub firmami wymienionymi w moim piśmie?

   - Czy MSO prowadziło analizy procesu prywatyzacji Polmosu Białystok i możliwości skutecznego działania poszczególnych oferentów w tej transakcji pod kątem zgodności z przepisami ustawy o praktykach monopolistycznych? Jeżeli tak, dlaczego dopuszczono do udziału firmę (tj. Sobieski Dystrybucja), której wspólny udział rynkowy (według danych w raporcie CASE podanych w mediach w kwietniu br.) zarówno pod względem wielkości, jak i wartości w przypadku przejęcia Polmosu Białystok, przekroczy poziom 50%, co niewątpliwie zostanie uznane za fakt posiadania pozycji dominującej, a to oznacza, że najprawdopodobniej UOKiK nie wyrazi zgody na zrealizowanie tej transakcji?

   - Czy jest Pan pewien, iż nieprawdą jest fakt, iż jedynym powodem, w świetle argumentu prezentowanego powyżej, wprowadzenia na tzw. krótką listę firmy Belvedere była jedynie chęć udostępnienia informacji stanowiących tajemnicę handlową Polmosu Białystok, konkurenta rynkowego podmiotów powiązanych z grupą Belvedere (działających pod różnymi nazwami - Belvedere Dystrybucja, Sobieski Dystrybucja, Euro-Agro; w różnych formach prawnych - sp. z o.o., SA)?

   - Czy nie dziwi Pana fakt, że firma Sobieski Dystrybucja (jedna w grupy Belvedere) będąca na pierwszym miejscu wśród największych producentów alkoholu w Polsce z obrotem sięgającym niemal 1400 mln PLN wygenerowała jedynie 5 mln zysku, a Polmos Białystok, który ma zostać przez nią przejęty, przy obrocie 970 mln PLN wygenerował zysk 7-krotnie większy? Czy taka efektywność prowadzonych działań przez tę firmę jest dobrym prognostykiem dla przyszłości Polmosu w Białymstoku? Kto będzie beneficjentem tej transakcji - Skarb Państwa (w zamian za jednorazową wpłatę za akcje utraci źródło stałych i rosnących dochodów) czy ludzie wykorzystujący niedoskonałości prawa i ułomności charakterów ludzkich?

   Poseł Marek Kotlinowski

   Warszawa, dnia 14 kwietnia 2005 r.