IV kadencja
Odpowiedź ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -
na interpelację nr 3200
w sprawie sytuacji społeczno-ekonomicznej Huty Stalowa Wola SA
W odpowiedzi na pismo z dnia 26 marca 2003 r. (znak: SPS-9292-3200/03), dotyczące zapytań złożonych przez panią poseł Marię Zbyrowską w sprawie sytuacji społeczno-ekonomicznej Huty Stalowa Wola SA - działając z upoważnienia prezesa Rady Ministrów, pana Leszka Millera - przedstawiam stanowisko wobec problemów podniesionych w przedmiotowej interpelacji.
1. Nieuwzględnienie Huty Stalowa Wola SA w rządowym ˝Programie restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali˝ wynika z profilu działalności produkcyjnej spółki, która koncentruje się na wytwarzaniu ciężkich maszyn budowlanych (spycharki gąsiennicowe, ładowarki kołowe i gąsiennicowe, układarki rur, samojezdne kruszarki kamieni), a także - w bardzo obecnie ograniczonym zakresie - na realizacji zadań na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Na tej podstawie ustalono, że Huta Stalowa Wola SA nie jest przedsiębiorstwem sektora hutniczego i nie zmienia tego fakt, iż w ramach jej rozbudowanej struktury organizacyjnej w okresie minionym funkcjonował Zakład Hutniczy sp. z o.o.
Natomiast ze wsparcia w ramach ˝Programu restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali˝ skorzystał wspomniany Zakład Hutniczy sp. z o.o., finansując, w oparciu o pozyskane w ten sposób środki, działania związane z restrukturyzacją zatrudnienia. W wyniku przebudowy organizacyjnej Zakładu Hutniczego sp. z o.o. wydzielone zostały 3 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, stanowiące samodzielne podmioty. Ponieważ proces restrukturyzacji Zakładu Hutniczego sp. z o.o. został zakończony, nie ma podstaw do tego, aby podmioty powstałe w wyniku przekształcenia tej spółki zostały ponownie włączone w proces restrukturyzacji sektora stalowego i tym samym mogły jeszcze raz skorzystać ze wsparcia finansowego w ramach ˝Programu restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali˝.
2. Zgodnie z przyjętą przez Radę Ministrów w dniu 14 maja 2002 r. ˝Strategią przekształceń strukturalnych przemysłowego potencjału obronnego w latach 2002-2005˝ utworzone zostały dwie grupy kapitałowe (skupione wokół PHZ Bumar sp. z o.o. oraz ARP SA, spełniających rolę spółek dominujących). Ich skład został określony na podstawie kryterium wolumenu produktowego. Ponieważ w przypadku HSW SA podstawowym źródłem przychodów jest produkcja cywilna, nie ma merytorycznego uzasadnienia do włączenia huty do grupy kapitałowej obejmującej spółki, których podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej jest produkcja nowoczesnego uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Z tego względu HSW SA nie została objęta procesem konsolidacji kapitałowej sektora przemysłowego potencjału obronnego (ppo).
Zgodnie z założeniami strategii przewiduje się skierowanie HSW SA do prywatyzacji, poprzedzonej niezbędnymi działaniami restrukturyzacyjnymi prowadzonymi w oparciu o indywidualny program naprawczy, także przy wykorzystaniu mechanizmu offsetu.
Równocześnie uprzejmie informuję, że już na etapie przygotowywania strategii rozważono koncepcję wykorzystania części majątku HSW SA (chodzi o Centrum Produkcji Wojskowej - CPW, funkcjonujące w strukturze organizacyjnej spółki jako oddział) w ramach planowanej skonsolidowanej struktury kapitałowej ppo. Ówczesny zarząd HSW SA nie widział jednak możliwości wydzielenia ze spółki zorganizowanej części majątku wykorzystywanego wyłącznie do produkcji uzbrojenia i sprzętu wojskowego (CPW) i włączenia tak wydzielonego podmiotu do grupy pancerno-amunicyjno-rakietowej.
Problem wyłączenia ze struktury organizacyjnej HSW SA samodzielnego podmiotu zajmującego się wyłącznie produkcją wyrobów specjalnych (CPW) nabrał nowego znaczenia po przegraniu przez hutę przetargu na produkcję kołowego transportera opancerzonego i możliwość taka - jak wynika z informacji zarządu - jest aktualnie przez spółkę rozważana. Do chwili obecnej zarząd HSW SA nie wystąpił jednak z konkretną propozycją w tej sprawie.
Pozostawienie HSW SA poza skonsolidowaną strukturą ppo w żaden sposób nie ogranicza jej prawa ani faktycznych możliwości w zakresie realizacji dostaw uzbrojenia i sprzętu wojskowego na potrzeby MON i innych odbiorców specjalnych. HSW SA w dalszym ciągu jest ujęta w wykazie spółek, przedsiębiorstw państwowych i jednostek badawczo-rozwojowych, prowadzących działalność na potrzeby bezpieczeństwa i obronności państwa, a także spółek realizujących obrót z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa oraz dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, co oznacza, iż posiada status spółki przemysłowego potencjału obronnego. Z informacji uzyskanych w Ministerstwie Obrony Narodowej wynika, że HSW SA jest zapraszana do udziału we wszystkich postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego mieszczącego się w zakresie działalności produkcyjnej spółki.
3. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej wespół z Ministerstwem Skarbu Państwa - biorąc pod uwagę znaczenie HSW SA dla regionu - zamierza, w miarę posiadanych środków, udzielić hucie stosownego wsparcia finansowego. W szczególności Ministerstwo Skarbu Państwa rozważa możliwość udzielenia HSW SA pomocy restrukturyzacyjnej w oparciu o środki finansowe z Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorstw, utworzonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji. W grę wchodzi również możliwość ubiegania się przez spółkę o wsparcie działań restrukturyzacyjnych w trybie ustawy z dnia 7 października 1999 r. o wspieraniu restrukturyzacji przemysłowego potencjału obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP, przy wykorzystaniu środków będących w dyspozycji ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej. Niezależnie od wskazanych wyżej możliwości, HSW SA realizuje kolejny etap restrukturyzacji finansowej prowadzonej w oparciu o rozwiązania przewidziane w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców.
Warunkiem udzielenia tej pomocy jest konsekwentna realizacja przygotowanego przez zarząd HSW SA programu restrukturyzacji. Przewidziane w tym planie działania mogą być ze społecznego punktu widzenia postrzegane jako bardzo radykalne, jednak z punktu widzenia szans na uratowanie huty stanowią absolutne minimum, bez spełnienia którego żadne wsparcie finansowe w perspektywie długookresowej nie będzie skuteczne, a tylko przedłuży agonię spółki. Dowodzą tego efekty poprzednio udzielonej pomocy, która nie została wykorzystana do trwałego uzdrowienia sytuacji ekonomiczno-finansowej spółki.
Proces restrukturyzacji HSW SA będzie wspierany podejmowanymi przez Ministerstwo Skarbu Państwa próbami prywatyzacji huty. Wobec jednak faktu, że HSW SA znajduje się w złej sytuacji ekonomiczno-finansowej, pozyskanie inwestorów, którzy przedstawią atrakcyjną ofertę inwestycyjną, będzie szczególnie trudne i może się okazać procesem długotrwałym. Wymaga podkreślenia, że program restrukturyzacji majątkowej HSW SA zakłada prywatyzację niektórych spółek grupy HSW. Minister skarbu państwa zadeklarował wsparcie merytoryczne dla tego rodzaju działań.
Nie bez znaczenia dla przebiegu procesu restrukturyzacji HSW SA może okazać się offset, w ramach którego w grę wchodzą inwestycje bezpośrednie w spółkach grupy HSW, jak też lokowanie we wspomnianych podmiotach zamówień na maszyny budowlane lub części i podzespołów dla tych maszyn. Taki offset stworzyłby warunki nie tylko do minimalizacji niezbędnych kosztów społecznych związanych z procesem restrukturyzacji huty, ale pozwoliłby też osiągnąć poprawę kondycji ekonomiczno-finansowej spółki. Jednak stopień zaangażowania HSW SA w realizację projektów offsetowych zależeć będzie przede wszystkim od możliwości przekonania offsetodawców do lokowania inwestycji offsetowych w spółkach grupy HSW.
4. Na podkreślenie zasługują działania mające na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom utraty miejsc pracy. W końcowej fazie uzgodnień znajduje się rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu wspierania ze środków Funduszu Pracy programów inicjowanych przez organy samorządu województwa. Proponuje się w nim wprowadzenie możliwości dofinansowania przez ministra właściwego do spraw pracy z Funduszu Pracy programów mających na celu utrzymanie i tworzenie miejsc pracy oraz zmniejszenie negatywnych skutków bezrobocia, przygotowanych przez zarządy województw. Kluczowym warunkiem udzielania wsparcia jest uprzednie stworzenie przez zarządy województw - we współpracy z partnerami lokalnymi (samorządy gminne, powiatowe, agencje regionalne i lokalne, organizacje pozarządowe) - programu działań w tym zakresie i zadekretowanie przez partnerów współfinansowania programu.
Rozporządzenie określi tryb ubiegania się o wsparcie, treść wniosku oraz katalog usług, które mogą w tym trybie być kontraktowane przez samorząd wojewódzki. Spośród nich będą to usługi polegające na ˝niefinansowej˝ pomocy beneficjantom (pośrednictwo pracy, doradztwo zawodowe, szkolenia, naukę umiejętności zawodowych) oraz usługi polegające na udzielaniu finansowego wsparcia bezpośrednio beneficjantom programu (finansowanie części kosztów najmu lokali, części usług doradczych, przyznanie środków na rozpoczęcie działalności, dofinansowanie oprocentowania zaciągniętych kredytów lub pożyczek) lub zakładom pracy zatrudniającym beneficjantów (refundacje kosztów utworzenia stanowisk pracy lub wynagrodzeń).
5. Pragnę także podkreślić, że zarówno Agencja Rozwoju Przemysłu SA, która zarządza Tarnobrzeską i Mielecką Specjalną Strefą Ekonomiczną, jak i Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych intensywnie poszukują inwestorów dla obu wspomnianych stref. Służy temu organizacja specjalnych imprez promocyjnych, na których prezentowana jest oferta stref, a także udział ekspertów ARP i PAIZ w spotkaniach z potencjalnymi inwestorami przeprowadzającymi rekonesans inwestycyjny w Polsce. Minister gospodarki, pracy i polityki społecznej ze swojej strony podejmuje działania zmierzające do korekty granic SSE w celu jak najlepszego dostosowania terenów stref do potrzeb inwestorów. W ramach tych działań granice Tarnobrzeskiej SSE były kilkakrotnie korygowane, zgodnie z wnioskami władz lokalnych i zarządu strefy.
6. Problemy zgłaszane pani poseł Marii Zbyrowskiej przez społeczność gminy Zaleszczany są znane ministrowi gospodarki, pracy i polityki społecznej. Rzecz jednak w tym, iż zarówno Huta Stalowa Wola SA, jak i większość spółek zależnych grupy HSW wymaga radykalnej restrukturyzacji. Oferowane przez HSW SA wyroby muszą stać się rentowne, co oznacza konieczność znacznego obniżenia kosztów, przede wszystkim kosztów stałych (w tym kosztów pracy), oraz zwiększenia przychodów ze sprzedaży. HSW SA nie ma innej alternatywy niż głęboka restrukturyzacja, gdyż tylko ona stwarza możliwość zachowania znacznej ilości miejsc pracy oraz stworzy szanse rozwoju, co w perspektywie może spowodować powstanie nowych miejsc pracy.
Powodzenie jakichkolwiek zmian w HSW SA nie jest możliwe bez włączenia się w nie załogi. Tylko przy jej zrozumieniu i zaangażowaniu realizacja procesów restrukturyzacyjnych może się zakończyć sukcesem, z korzyścią dla samych przedsiębiorstw grupy HSW, ich dalszego rozwoju, a w efekcie - mieszkańców gminy Zaleszczany i innych gmin powiatu stalowolskiego.
Minister
Jerzy Hausner
Warszawa, dnia maja 2003 r.