IV kadencja

Odpowiedź ministra skarbu państwa

na interpelację nr 686

w sprawie prywatyzacji ZPG ˝Dolina Nidy˝ SA oraz pakietu socjalnego podpisanego przez związki zawodowe

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z przekazaną interpelacją poselską pana Zbigniewa Nowaka, posła na Sejm RP, w dniu 21.02.2002 r. do MSP w sprawie prywatyzacji ZPG ˝Dolina Nidy˝ SA oraz pakietu socjalnego podpisanego przez związki zawodowe poniżej przedstawiam informację odnośnie do zapytań zawartych w ww. wystąpieniu.

   Odnośnie do zapytania 1: ˝Czy według załączonej umowy (§ 23 oraz 30) jak również w związku z ustawą o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, konsorcjum kapitałowe zobowiązane jest wykupić akcje pracownicze, w szczególności te, znajdujące się w posiadaniu emerytów i rencistów, którzy status ten uzyskali przed datą zawarcia rzeczonej umowy, tj. przed 6.12.1999 r.?˝

   Według zapisów ww. umowy, jeśli w okresie 30 dni od dnia, w którym obrót akcjami będzie dozwolony zgodnie z art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 30.08.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, uprawnieni pracownicy zatrudnieni w spółce w dacie zamknięcia zaoferują sprzedaż akcji spółki kupującym, to kupujący w ciągu 30 dni od daty otrzymania oferty odkupią te akcje, przy czym cena wyrażona w dolarach amerykańskich będzie równa cenie zakupu akcji, jaką kupujący zapłacili sprzedającemu.

   Jednocześnie informuję, że zgodnie z opinią Departamentu Prawnego MSP umowa sprzedaży akcji Zakładów Przemysłu Gipsowego ˝Dolina Nidy˝ SA z siedzibą w Gackach z dnia 6.12.1999 r. zawierała następujące zobowiązania inwestora dotyczące akcji nieodpłatnie nabywanych przez pracowników:

   1) udzielenie skarbowi państwa nieodpłatnie niezbędnej pomocy organizacyjno-technicznej przy przeprowadzeniu czynności umożliwiających udostępnienie akcji uprawnionym pracownikom, którym zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (DzU nr 118, poz. 561, ze zm.) przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia akcji spółki od skarbu państwa (art. 6.3.1 umowy);

   2) odkupienie akcji, które po upływie okresu ustawowego zakazu obrotu akcjami ˝pracowniczymi˝ zostaną inwestorowi zaoferowane przez uprawnionych pracowników zatrudnionych w spółce w dacie zamknięcia transakcji prywatyzacyjnej (art. 6.3.2 umowy).

   Zobowiązanie inwestora, o którym mowa w pkt. 1 powyżej, dotyczy uprawnionych pracowników w rozumieniu ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Pojęcie to, zdefiniowane w art. 2 pkt 5 ustawy, oznacza m.in., oprócz osób zatrudnionych w spółce w momencie prywatyzacji, także osoby, które przepracowały co najmniej 10 lat w komercjalizowanym przedsiębiorstwie państwowym lub w przedsiębiorstwie, które zostało sprywatyzowane poprzez wniesienie do spółki, a rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło wskutek przejścia na emeryturę lub rentę albo z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (DzU z 1999 r. nr 4, poz. 19, ze zm.), oraz osoby, które po przepracowaniu 10 lat w przedsiębiorstwie państwowym podlegającym prywatyzacji zostały przejęte przez inne zakłady pracy w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy. Zobowiązanie inwestora dotyczy zatem pomocy w przeprowadzeniu procesu udostępnienia akcji spółki wszystkim osobom, które akcje te mają prawo nabyć. Zobowiązanie takie jest przedmiotem przeważającej większości umów prwatyzacyjnych zawieranych przez skarb państwa.

   Zobowiązanie inwestora opisane w pkt. 2 powyżej dotyczy ograniczonej, w porównaniu z zobowiązaniem z pkt. 1, grupy osób. Strony wyraźnie zapisały w umowie z 6 grudnia 1999 r., że inwestor ma obowiązek odkupić akcje zaoferowane jedynie przez uprawnionych pracowników zatrudnionych w spółce w dacie zamknięcia transakcji prywatyzacyjnej. Dla oceny statusu pracownika miarodajny jest przy tym właśnie ten moment (dzień zamknięcia transakcji ustalony zgodnie z art. 4.1 umowy). Inwestor jest zatem zobowiązany odkupić akcje nie tylko od aktualnych pracowników spółki, ale także od dzisiejszych emerytów i rencistów, którzy jednak w dniu zamknięcia transakcji byli w spółce zatrudnieni. Nie ma natomiast obowiązku nabycia akcji od osób, które już w chwili prywatyzacji nie pracowały w spółce, należały jednak do kręgu uprawnionych pracowników w rozumieniu omówionym w pkt. 1 powyżej.

   Obowiązek inwestora do odkupienia akcji nabytych nieodpłatnie przez pracowników nie wynika z przepisów ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Prawo stanowione kwestii tej nie reguluje w ogóle, zobowiązanie nabywcy akcji spółki ˝Dolina Nidy˝ zostało sformułowane w oparciu o zasadę swobody kształtowania stosunków prawnych przez ich strony. Można by uważać, że nie ma przeszkód prawnych, by inwestor odkupił akcje zaoferowane przez osoby nienależące do grupy zdefiniowanej w punkcie powyżej.

   Jednocześnie informuję, że dla wypełnienia przez kupującego zobowiązania do odkupienia akcji od pracowników niezbędna jest zgoda ministra spraw wewnętrznych i administracji. Z posiadanych informacji wynika, iż postępowanie w tej sprawie prowadzone jest przez MSWiA.

   Odnośnie do zapytania 2: ˝Czy było dopuszczalne umieszczenie w pakiecie socjalnym klauzuli mówiącej, że porozumienie socjalne jest poufne, a dostęp do jego treści mają jedynie strony umowy?˝.

   W związku z ww. zapytaniem informuję, że skarb państwa nie jest stroną pakietu socjalnego ani też nie uczestniczył w żadnych negocjacjach pomiędzy stronami pakietu socjalnego, tj. pomiędzy Atlas Gips Sp. z o.o. i Lafarge Gips Polska Sp. z o.o. oraz związkami zawodowymi działającymi w ZPG ˝Dolina Nidy˝ SA. Ministerstwo Skarbu Państwa nie brało udziału w kształtowaniu treści porozumienia, nie decydowało o jego treści i nie może ponosić żadnej odpowiedzialności za jego treść.

   Odnośnie do zapytania 3: ˝Czy było dopuszczalne, żeby inwestor przekazywał jakiekolwiek środki finansowe na rzecz osób negocjujących ze strony związków zawodowych?˝.

   Informuję, że przekazywanie środków finansowych przez inwestorów na rzecz osób negocjujących porozumienie ze strony związków zawodowych byłoby rzeczą niewątpliwie naganną. Osoby zawierające pakiet socjalny ze strony związków zawodowych działających w spółce nie reprezentowały jednak skarbu państwa, lecz pracowników spółki.

   Odnośnie do zapytań 4 i 8: ˝Czy było dopuszczalne, jeżeli faktycznie ze strony inwestorów nie istnieje umowne zobowiązanie do odkupienia akcji od pracowników, którzy stali się emerytami i rencistami, takie zróżnicowanie osób uprawnionych, że obecnie teoretycznie akcje te są bezwartościowe, ponieważ nie występuje na nie popyt?˝ oraz ˝czy było dopuszczalne zaakceptowanie przez ministra skarbu państwa takiej dyskryminującej umowy, która powoduje, że emeryci i renciści mają obecnie bezwartościowe akcje lub warte tyle, ile kto za nie zapłaci, np. wartość nominalną?˝.

   Informuję, że skarb państwa na mocy ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest obowiązany do udostępnienia osobom uprawnionym, wskazanym w tej ustawie, do 15% akcji prywatyzowanego przedsiębiorstwa, nie ma zaś obowiązku zapewnienia uprawnionym osobom możliwości zbycia akcji. Postanowienia dotyczące obowiązku przyjęcia przez inwestora złożonej przez uprawnione osoby oferty sprzedaży akcji bywają zamieszczane w umowie sprzedaży akcji, o ile obowiązek taki przyjmie na siebie inwestor w związku z zapisami pakietu socjalnego, którego treść jest negocjowana z wyłączeniem skarbu państwa. Postulat, aby skarb państwa zapewniał każdorazowo uprawnionym osobom możliwość zbycia, w innym przypadku bezwartościowych, akcji prywatyzowanych spółek, jest postulatem de lege ferenda i powinien być adresowany do ustawodawcy.

   Odnośnie do zapytań 5-7: ˝Czy podpisanie tak niekorzystnej umowy w stosunku do emerytowanych pracowników, którzy stali się emerytami przed datą 6.12.1999 r., było niedopełnieniem obowiązków służbowych przez związkowców?˝ oraz ˝czy mogą oni być w związku z tym traktowani jako funkcjonariusze publiczni, w szczególności w kontekście niedawnej opinii Sądu Najwyższego? Działają oni bowiem w oparciu o ustawę, a nadto związki pobierają składki od pracowników˝, ˝czy jeżeli osoby podpisujące umowę ze strony związków mogą być traktowane jako funkcjonariusze działający w oparciu o ustawę, to przyjęcie kwot za negocjacje było przestępstwem przyjęcia korzyści majątkowej?˝.

   Informuję, że ocena tego, czy działania reprezentujących pracowników spółki działaczy związków zawodowych noszą znamiona przestępstwa, nie należy do kompetencji ministra skarbu państwa, lecz do organów prokuratury i jest przedmiotem sądowej weryfikacji w postępowaniu karnym. Departament Prywatyzacji MSP nie posiada żadnych informacji uzasadniających wystąpienie do prokuratury z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa.

   Odnośnie do zapytania 9: ˝Dlaczego nie jest możliwe otrzymanie przeze mnie całego pakietu socjalnego bądź to od związków zawodowych lub od władz spółki?˝.

   Pakiet socjalny stanowi umowę pomiędzy inwestorami i związkami zawodowymi reprezentującymi pracowników spółki. Decyzja w sprawie udostępnienia jego treści innym osobom należy do stron tego porozumienia.

   Odnośnie do zapytania: ˝Jaki pakiet akcji ma jeszcze w ZPG ˝Dolina Nidy˝ SA skarb państwa? Proszę podać wszystkich akcjonariuszy prócz pracowników oraz emerytów i rencistów. Jeżeli skarb państwa nie ma całych 5%, to proszę podać, kto jest właścicielem różnicy˝.

   Na mocy umowy sprzedaży akcji skarb państwa zbył na rzecz Atlas Gips Sp. z o.o. i Lafarge Gips Polska Sp. z o.o. łącznie 80% akcji spółki ZPG ˝Dolina Nidy˝ SA. Zgodnie z posiadanymi informacjami przez MSP struktura akcjonariatu spółki ZPG ˝Dolina Nidy˝ według stanu na koniec grudnia 2001 r. przedstawia się następująco (z wyjątkiem pracowników, emerytów i rencistów): Lafarge Gips Polska Sp. z o.o. - 47,64%, Atlas Gips Sp. z o.o. - 34,90%, skarb państwa - 4,42%.

   Z wyrazami szacunku

   Minister

   Wiesław Kaczmarek

   Warszawa, dnia 14 marca 2002 r.