IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 5974

w sprawie obszarów, w których występuje brak dostępu do usług telekomunikacyjnych

   Odpowiadając na interpelację Pana Posła Tadeusza Jarmuziewicza przesłaną przy piśmie nr SPS-0202-5974/03 z dnia 18 grudnia 2003 r. w sprawie obszarów, na których występuje brak dostępu do usług telekomunikacyjnych, przedstawiam poniższe informacje.

   W 2002 r. (dane za rok 2003 dostępne będą w pierwszym półroczu 2004 r.), tak jak i w latach poprzednich, następował rozwój nowych technologii telefonii przewodowej. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w roku 2002 r. liczba telefonicznych łączy głównych w sieci publicznej telefonii przewodowej wyniosła 11.744.194 (o 2,8% więcej niż przed rokiem), przy czym na wsi - 2.846.652 (o 5,9% więcej). Natomiast liczba łączy o dostępach ISDN (sieć cyfrowa z integracją usług) wynosiła 827,8 tys. (w tym w miastach - 735,5 tys.) i była o 67,9% wyższa niż przed rokiem. Szczegółowe informacje na temat zmian w liczbie abonentów, łączy głównych, gęstości telefonicznej (liczba łączy głównych na 100 mieszkańców) w latach 2001-2002 przedstawia tabela 1.

Tabela 1. Dynamika rozwoju sieci telekomunikacyjnej w latach 2001-2002

Wskaźnik	Stan na koniec roku 2001	Stan na koniec roku 2002	Dynamika
Wskaźnik gęstości telefonicznej ogółem	28,58	30,72	+7,5
Wskaźnik gęstości telefonicznej na wsi	18,18	19,47	+7,1
Liczba telefonicznych łączy głównych ogółem	11 427 441	11 744 194	+2,8
Liczba telefonicznych łączy głównych na wsi	2 687 484	2 846 652	+5,9
Udział abonentów wiejskich w liczbie abonentów (w %)	23,5	24,2	+3,1
Liczba aparatów samoinkasujących na wsi	24 267	25 490	+5,0
Liczba ludności przypadająca na 1 aparat samoinkasujący ogółem	407	410	+0,7
Liczba ludności przypadająca na 1 aparat samoinkasujący na wsi	609	574	-5,7

Źródło: Główny Urząd Statystyczny "Łączność - wyniki działalności w 2002 r."

   Podczas Spisu Rolnego oraz Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowadzonego w maju 2002 r. zebrano informacje o infrastrukturze technicznej gospodarstw rolnych. W spisie ujęto m.in. wyposażenie w telefon stacjonarny. Telefon taki znajdował się w 1824,4 tys. gospodarstw indywidualnych, tj. w 62,3% ogółu gospodarstw rolnych, i jest to wskaźnik 3-krotnie wyższy niż w roku 1996. Tym samym zmalało 5-krotnie zapotrzebowanie na zainstalowanie telefonu w porównaniu do 1996 r. Zapotrzebowanie na telefon w 2002 r. zgłosiło 300,7 tys. gospodarstw rolnych (tabele 2 i 3).

Tabela 2. Gospodarstwa indywidualne według dostępności do usług telefonicznych oraz grup obszarowych użytków rolnych - liczba gospodarstw w tys.

Wyszczególnienie	Gospodarstwa				Potrzeba dostępu do telefonu		Brak potrzeby dostępu do telefonu
	posiadające telefon		nieposiadające telefonu
	1996 r.	2002 r.	1996 r.	2002 r.	1996 r.	2002 r.	1996 r.	2002 r.
Ogółem...	668,15	1824,37	2178,05	1103,59	1520,19	300,69	658,98	802,92
do 1 ha	236,72	548,88	635,34	427,93	413,23	84,00	222,18	343,94
1-2	101,75	307,80	326,07	209,01	216,39	49,46	110,08	159,55
2-3	53,73	169,23	213,45	111,76	142,17	30,25	71,49	81,51
3-5	66,50	214,34	308,25	134,11	210,30	42,93	98,15	91,18
5-7	43,49	138,47	212,76	78,16	151,73	29,23	61,11	48,93
7-10	48,51	144,22	208,63	65,63	157,99	27,37	50,71	38,26
10-15	51,56	136,97	163,87	45,51	132,53	21,38	31,40	24,13
15-20	27,06	67,80	61,82	15,97	52,85	8,21	8,99	7,77
20-30	20,69	54,62	34,64	9,44	30,80	5,03	3,86	4,41
30-50	9,29	27,53	10,14	3,88	9,36	1,96	0,79	1,92
50-100	3,44	10,40	2,26	1,54	2,10	0,65	0,16	0,89
100-200	1,49	2,46	0,52	0,40	0,47	0,15	0,05	0,25
200-500	1,95	1,19	0,24	0,21	0,21	0,07	0,03	0,14
500-1000	1,28	0,36	0,05	0,04	0,04	0,01	0,01	0,03
pow. 1000 ha	0,70	0,10	0,02	0,01	0,01	0,01	0,01	0,01

Tabela 3. Gospodarstwa indywidualne (w tys.) według dostępności do usług telefonicznych

Województwa	Gospodarstwa		Potrzeba dostępu do telefonu	Brak potrzeby dostępu do telefonu
	posiadające telefon	nieposiadające telefonu
POLSKA	1824,4	1103,6	300,7	802,9
Dolnośląskie	92,1	48,6	12,4	36,2
Kujawsko-pomorskie	76,9	38,8	12,3	26,5
Lubelskie	181,6	124,0	34,7	89,3
Lubuskie	34,0	21,0	6,8	14,2
Łódzkie	126,5	82,9	24,2	58,7
Małopolskie	243,4	130,1	35,0	95,1
Mazowieckie	220,6	148,5	38,2	110,3
Opolskie	50,7	23,1	8,3	14,8
Podkarpackie	193,4	118,3	31,2	87,1
Podlaskie	79,1	40,9	8,7	32,2
Pomorskie	45,2	31,2	8,3	22,9
Śląskie	157,1	95,8	19,4	76,4
Świętokrzyskie	87,9	84,2	29,3	54,9
Warmińsko-mazurskie	47,3	33,0	9,8	23,2
Wielkopolskie	148,1	53,1	15,4	37,7
Zachodniopomorskie	40,5	30,0	6,5	23,5

Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl

   Odnośnie informacji na temat średniego czasu oczekiwania na przyłączenie do sieci stacjonarnej Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty posiada jedynie dane dotyczące całego kraju, bez podziału na obszary miejskie i wiejskie. Czas ten dla poszczególnych operatorów w roku 2002 (dane za rok 2003 dostępne będą w lutym 2004 r.) wahał się w granicach od 0,03 miesiąca (0,9 dnia) dla Kopalni Węgla Brunatnego ˝Bełchatów˝ S.A. i Lubelskiego Węgla ˝Bogdanka˝ S.A. do 3,67 miesiąca (110,1 dnia) w przypadku Środkowo-Zachodnich Telefonów Polskich S.A. Dla Telekomunikacji Polskiej S.A. wskaźnik ten wyniósł 2,5 miesiąca, czyli 75 dni.

   URTiP nie posiada natomiast szczegółowych informacji na temat obszarów, w których mieszkańcy nie mają dostępu do sieci telefonicznej.

   Kwestie dostępu do sieci Internet były przedmiotem badania ankietowego, które we wrześniu 2003 r. przeprowadził na zlecenie URTiP Ośrodek Badania Opinii Publicznej. Badanie to dotyczyło oceny funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych oraz oceny preferencji konsumentów i wykazało, że 28% ogółu społeczeństwa posiada dostęp do sieci Internet. Najwięcej osób korzysta z Internetu:

   - w domu - 56,7%,

   - w pracy -24,2%,

   - w szkole -18%.

   W ostatnim czasie powstało wiele kawiarni internetowych, z których korzysta 14,1% badanych. Według Ośrodka Badania Opinii Publicznej około 63% ankietowanych do łączenia się z Internetem wykorzystuje usługi oferowane przez Telekomunikację Polską (34,3% połączenie modemowe, 19,4% stałe łącze, 6,3% ISDN, 1,8% Neostrada-DSL, 1,2% SDI). Udział innych dostawców w rynku usług dostępowych wynosi 32,5%.

   Ponadto według Telekomunikacji Polskiej S.A. dostęp szerokopasmowy (ADSL) mają mieszkańcy:

   - wszystkich miast wojewódzkich i miast powyżej 100 tys. mieszkańców;

   - 308 miast powiatowych (z 317);

   - 425 miast o liczbie mieszkańców od 5 tys. do 75 tys. (spośród 533).

   Ogółem 69% abonentów sieci telefonicznej TP S.A. ma możliwość uzyskania dostępu szerokopasmowego ADSL.

   Minister Infrastruktury - właściwy do spraw łączności prowadzi działania, które mają na celu dalszą liberalizację rynku telekomunikacyjnego i tworzenie odpowiednich warunków sprzyjających rozwojowi konkurencji na tym rynku. Liberalizacja rynku usług telekomunikacyjnych ma służyć przede wszystkim zwiększaniu ich dostępności, zarówno fizycznej poprzez rozwój infrastruktury, jak i cenowej poprzez wyzwalanie mechanizmów prowadzących do obniżania obowiązujących taryf stosowanych przez operatorów telekomunikacyjnych.

   W ramach posiadanych przez państwo instrumentów tworzony jest taki system prawny, który motywował będzie przedsiębiorców do budowania infrastruktury telekomunikacyjnej mogącej objąć swym zasięgiem cały obszar kraju, w szczególności obszary mniej atrakcyjne pod względem komercyjnym, poprzez m.in.:

   - doprowadzenie do silnej konkurencji w sektorze telekomunikacyjnym, wspieranej skutecznymi działaniami regulacyjnymi,

   - stworzenie warunków sprawnego rozwoju różnorodnych rodzajów dostępu do sieci Internet (telefonia komórkowa, radiodostęp, sieć energetyczna, łączność satelitarna, telewizja kablowa).

   Od 1 października 2003 r. obowiązuje nowelizacja ustawy Prawo telekomunikacyjne, która przyczyni się do dalszej liberalizacji rynku telekomunikacyjnego, kreowania popytu na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne oraz wspierania konkurencji na tym rynku i dalszy jego rozwój. Wprowadzone zmiany dotyczą m.in:

   - otwarcia dostępu do pętli abonenckiej,

   - przenośności numerów i wyboru przez abonenta operatora świadczącego usługi poprzez selekcję i preselekcję,

   - stworzenia mechanizmów umożliwiających łączenie sieci operatorów na warunkach konkurencyjnych oraz wprowadzenia przejrzystych zasad rozliczeń międzyoperatorskich z tytułu wzajemnego wykorzystania sieci telekomunikacyjnych,

   - uproszczenia procedur uzyskiwania uprawnień do prowadzenia działalności telekomunikacyjnej,

   - asymetrycznej regulacji rynku - szczególne obowiązki nakładane są na podmioty o znaczącej pozycji rynkowej.

   Zgodnie z art. 49 ustawy Prawo telekomunikacyjne w ramach usługi powszechnej operator publiczny o znaczącej pozycji rynkowej w zakresie świadczenia usług telefonicznych w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych na obszarze województwa obowiązany jest do zawarcia z użytkownikiem końcowym umowy o świadczenie usług telefonicznych oraz świadczenia mu usług telefonicznych umożliwiających komunikowanie się z innymi użytkownikami końcowymi przyłączonymi do publicznych sieci telefonicznych, faksu i transmisji danych w paśmie fonicznym, z wykorzystaniem modemów, dostępu do Internetu szkół publicznych, placówek oświatowych, bibliotek i szkół wyższych, o odpowiedniej przepustowości.

   Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej musi być zaimplementowany do naszego prawa nowy pakiet dyrektyw UE dotyczący łączności elektronicznej. W związku z powyższym Ministerstwo Infrastruktury podjęło prace nad opracowaniem nowych regulacji prawnych w tym zakresie - opracowane i poddane konsultacjom środowiskowym zostały założenia do nowej ustawy Prawo telekomunikacyjne, w trakcie uzgodnień środowiskowych i międzyresortowych jest projekt ustawy.

   Nowe Prawo telekomunikacyjne przewiduje m.in. ułatwienie przedsiębiorstwom telekomunikacyjnym dostępu do rynku dzięki m.in. uproszczeniu procedur formalnych rozpoczęcia działalności, ułatwienie wykorzystania istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej przez inne podmioty. Dla operatora świadczącego usługę powszechną planowane jest dofinansowanie tej usługi z opłat od operatorów.

   Projekt ustawy przewiduje zapewnienie dostępu do Internetu dla szkół publicznych, placówek oświatowych, bibliotek i szkół wyższych jako elementu usługi powszechnej oraz instrumenty finansowania budowy dostępu szerokopasmowego.

   Ponadto Ministerstwo Infrastruktury kontynuuje prace związane z restrukturyzacją zobowiązań koncesyjnych operatorów telekomunikacyjnych w oparciu o ustawę z dnia 23 listopada 2002 r. o restrukturyzacji zobowiązań koncesyjnych operatorów publicznych sieci telefonicznych (Dz. U. Nr 233, poz. 1956). Powyższa ustawa promuje dokonywane przez operatorów inwestycje na terenach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym lub zagrożonych strukturalną recesją i degradacją społeczną, a także na obszarach wiejskich oraz związane bezpośrednio z uruchomieniem szerokopasmowego dostępu do Internetu w szkołach i placówkach oświatowych.

   W dniu 23.12.2003 r. przyjęta została przez Radę Ministrów Narodowa Strategia Rozwoju Dostępu Szerokopasmowego do Internetu na lata 2004-2006, opracowana przez Ministerstwo Infrastruktury oraz Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, w której określono działania poświęcone tworzeniu warunków dla powszechnego, taniego, bezpiecznego i szerokopasmowego dostępu do Internetu. Budowa infrastruktury dostępu będzie jednym z warunków szybkiego rozwoju kraju i zmniejszania dystansu do krajów Unii Europejskiej. Powyższa strategia jest częścią Strategii Informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej - ePolska na lata 2004-2006, której celem jest tworzenie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy oraz poprawa jakości życia mieszkańców poprzez skuteczną informatyzację

   W ciągu najbliższych dwóch lat stworzone zostaną techniczne warunki dla objęcia całej ludności i obszaru Polski zasięgiem technologii DSL, co umożliwi upowszechnienie tego rodzaju dostępu do szybkiego Internetu w skali całego kraju. Wykorzystana zostanie do tego celu sieć szkieletowa, jaką dysponują więksi operatorzy. Na przykład Telekomunikacja Polska posiada 35 tys. km takiej sieci; Tel-Energo - 11 tys. km; Telekomunikacja Kolejowa - 6 tys. Należy przyjąć, że w końcu 2005 r. Polska pod względem technologicznym będzie przygotowana do pełnego upowszechniania szerokopasmowego dostępu do Internetu w technologii DSL. Według prognoz na koniec 2005 r. ok. 1100 tys. użytkowników będzie korzystać z szybkiego dostępu do Internetu za pośrednictwem łączy xDSL.

   Na potrzeby realizacji ww. strategii planowane jest wykorzystanie istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej operatorów i innych przedsiębiorstw telekomunikacyjnych oraz struktur organizacyjnych przedsiębiorstw realizujących zadania publiczne (np. Poczta Polska, szkoły, biblioteki).

   Poczta Polska tworzy w swoich placówkach zlokalizowanych na wsiach i w małych miasteczkach Centra Komunikacji Społecznej. Istniejące nierentowne urzędy pocztowe przekształca się w agencje pocztowe, które będą współpracować z bibliotekami publicznymi. Działalność CKS obejmować będzie świadczenie usług pocztowych, udostępnianie zbiorów bibliotecznych oraz świadczenie usług związanych z dostępem do Internetu. W tworzeniu tych centrów Poczta Polska współpracuje z Ministerstwem Kultury, Stowarzyszeniem ˝Polski Związek Bibliotek˝ oraz przewiduje się zawarcie porozumienia z Telekomunikacją Polską S.A. oraz MSWiA.

   Ministerstwo Nauki i Informatyzacji realizuje także Program ˝Ikonka˝ polegający na uruchomieniu punktów powszechnego dostępu do Internetu w bibliotekach publicznych wszystkich gmin. Punkty te nazywane są ˝czytelniami internetowymi˝. Głównym celem ˝Ikonki˝ jest zapewnienie jak najszerszym rzeszom ludności Polski taniego, łatwego i powszechnego dostępu do Internetu.

   Wyposażenie bibliotek publicznych - szczególnie tych zlokalizowanych w małych miejscowościach - w czytelnie internetowe daje szansę na zmianę oblicza biblioteki publicznej oraz przywrócenie bibliotekom ich pierwotnej oświeceniowej roli - miejsca kojarzonego z wiedzą, informacją i postępem. Udostępnienie tysiącom nowych użytkowników możliwości korzystania zarówno z zasobów Polskiej Biblioteki Internetowej, jak i z innych zasobów edukacyjnych Internetu stanowi istotny element wyrównywania szans obywateli w dostępie do wiedzy.

   Odnośnie działania spółki Telekomunikacja Polska S.A., pragnę poinformować, że do 31 marca 1997 r. Minister Łączności, pełniąc funkcje właścicielskie wobec Telekomunikacji Polskiej S.A., zobowiązywał spółkę do inwestowania na terenach wiejskich. Proces ten był wspierany również ze środków budżetowych.

   Po prywatyzacji TP S.A. przeprowadzonej przez Ministra Skarbu Minister Infrastruktury nie jest właścicielem ani organem nadzoru nad TP S.A.

   Telekomunikacja Polska S.A. po prywatyzacji skoncentrowała się głównie na najbardziej atrakcyjnych segmentach rynku, w szczególności na klientach biznesowych. Ważnymi elementami strategii TP S.A. jest jak najszybsze zaspokojenie popytu na telefony, skrócenie listy oczekujących, stymulowanie popytu na obszarach, gdzie spółka dysponuje nadwyżkami w sieci dostępowej, inwestycje w sektorach o dużej dynamice wzrostu, szybkie wdrożenie oferty usług szerokopasmowych i dostępu do Internetu.

   TP S.A. działa na podstawie kodeksu spółek handlowych i innych przepisów prawa. W chwili obecnej największym akcjonariuszem Telekomunikacji Polskiej jest France Telecom, sukcesywnie zmniejsza się natomiast zaangażowanie Skarbu Państwa - pod koniec listopada wynosiło ono tylko ok. 4%. Zgodnie z przepisami prawa Minister Infrastruktury nie ma bezpośrednich instrumentów wpływania na decyzje operacyjne tej spółki, która w tym zakresie działa w oparciu o samodzielne decyzje Zarządu Spółki.

   TP S.A. realizuje swoje plany zgodnie z rachunkiem ekonomicznym i możliwościami technicznymi realizacji inwestycji. Z Neostrady - usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w technologii ADSL korzystało w koniec września 2003 r. ponad 180 tys. użytkowników, do końca 2003 r. przewidywano wzrost liczby użytkowników do 260 tys., a w 2006 osiągnięcie miliona użytkowników. Natomiast liczba łączy TP S.A. w dostępach ISDN (sieć cyfrowa z integracją usług) na koniec września 2003 r. wynosiła 1,5 mln, w tym 13% na obszarach wiejskich.

   Wyrażam nadzieję, że udzielona odpowiedź usatysfakcjonuje Pana Posła.

   Podsekretarz stanu

   Wojciech Hałka

   Warszawa, dnia 12 stycznia 2004 r.