IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 3654

w sprawie wykładni przepisów ustawy o samorządzie powiatowym

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma z dnia 8 grudnia 2004 r., o sygn. SPS-0203-3654/04, przekazującego zapytanie Posła na Sejm RP Pana Andrzeja Grzesika w sprawie wykładni przepisów ustawy o samorządzie powiatowym, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   W systemie prawnym znajdują się rozwiązania pozwalające wyeliminować ewentualny konflikt interesów osób piastujących mandat przedstawicielski bądź pełniących funkcje publiczne w jednostkach samorządu terytorialnego oraz nakładające na takie osoby określone obowiązki.

   Zasadniczym powodem wprowadzenia niepołączalności pewnych stanowisk i nałożenia na funkcjonariuszy publicznych określonych obowiązków jest zapobieżenie konfliktom między wartościami konstytucyjnymi w przyjętym przez ustawodawcę systemie wartości. Do rozwiązań takich należą uregulowania art. 25c ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1592 z późn. zm.), skutkujące objęciem obowiązkiem złożenia oświadczenia majątkowego przez radnego, członka zarządu powiatu, sekretarza powiatu, skarbnika powiatu, kierownika jednostki organizacyjnej powiatu, osobę zarządzającą i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osobę wydającą decyzje administracyjne w imieniu starosty.

   Wprowadzając obowiązek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym oraz określając termin na dokonanie tej czynności, ustawodawca przewiduje jednocześnie, że niedopełnienie tego obowiązku wiąże się z określonymi konsekwencjami: w odniesieniu do radnego powoduje utratę diety do czasu złożenia oświadczenia, odnośnie członka zarządu powiatu, sekretarza powiatu, skarbnika powiatu, kierownika jednostki organizacyjnej powiatu, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu starosty skutkuje utratą wynagrodzenia za okres od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie, do dnia jego złożenia (vide art. 25f ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym). Stosownie do art. 25f ust. 2 cytowanej ustawy, w przypadku gdy członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu lub skarbnik powiatu nie złożą w terminie oświadczenia majątkowego, rada powiatu odwołuje ich - w drodze uchwały - najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia. Na podstawie postanowień art. 25f ust. 3 wskazanej ustawy, w sytuacji gdy oświadczenia majątkowego nie złożą w terminie kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty, właściwy organ (tj. pracodawca samorządowy w rozumieniu art. 4 w zw. z art. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, t.j.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 z późn. zm.) odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia. Odwołanie i rozwiązanie umowy o pracę w wyżej wymienionym trybie jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy (vide art. 25f ust. 4 ustawy o samorządzie powiatowym).

   Powyższe pozwala na stwierdzenie, iż ustawodawca w stosunku do członka zarządu powiatu, który nie złożył oświadczenia o stanie majątkowym w terminie określonym w art. 25c ust. 5 ustawy o samorządzie powiatowym, nałożył sankcje wynikające z art. 25f ust. 1 pkt 2 oraz art. 25f ust. 2 tej ustawy. Niezłożenie oświadczenia majątkowego w przewidzianym prawem terminie powoduje zatem zarówno utratę wynagrodzenia przez członka zarządu powiatu (art. 25f ust. 1 pkt 2), jak również jego odwołanie przez radę powiatu (art. 25f ust. 2).

   Odnosząc się szczegółowo do zapytania Pana Posła w kwestii sposobu postępowania w razie odwołania ˝niepłatnego˝ członka zarządu powiatu, który nie złożył oświadczenia majątkowego w ustawowym terminie, a pobierał jedynie dietę radnego, należy wskazać, że sankcja polegająca na utracie wynagrodzenia przez taką osobę staje się w wyżej przedstawionej sytuacji bezprzedmiotowa. Skorzystanie z sankcji zawartej w art. 25f ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie powiatowym (utrata diety radnego) jest bowiem możliwe tylko w przypadku braku założenia oświadczenia z tytułu pełnienia funkcji radnego, nie zaś członka zarządu powiatu, który - będąc jednocześnie radnym - nie dopełnił tego obowiązku jako członek zarządu powiatu.

   Odnosząc się natomiast do wskazanego przez Pana Posła zagadnienia ˝utraty wynagrodzenia˝ przez członka zarządu powiatu, należy stwierdzić, iż chodzi o utratę wynagrodzenia, do którego w okresie pełnienia przez niego funkcji prawo zostało nabyte, choćby miało być wypłacane później. Z uwagi na to, iż ustawodawca nie różnicuje składników wynagrodzenia, chodzi o wszystkie składniki przypadające do wypłaty za ten okres. Nie obejmuje natomiast świadczeń niebędących wynagrodzeniem, jak np. zasiłki chorobowe. Wydaje się ponadto, iż jeżeli przepis stanowi o utracie wynagrodzenia, to świadczenie wypłacone pomimo upływu terminu do złożenia oświadczenia należy traktować jako świadczenie nienależne. Osoba uprawniona do takiego świadczenia może więc jedynie dobrą wiarą uzasadniać jego zużycie (tj. tym, iż nie miała podstaw do liczenia się z obowiązkiem zwrotu - vide art. 409 Kodeksu cywilnego).

   Powyższe nie wyklucza jednak możliwości dochodzenia roszczeń przez daną jednostkę samorządu terytorialnego w przypadku nienależnego pobierania wynagrodzenia zarówno przez płatnego członka zarządu, jak i starostę.

   Wobec powyższego należy wskazać na przyjęte w art. 31b ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym rozwiązanie przewidujące, że odwołany zarząd powiatu lub jego poszczególni członkowie pełnią dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu lub poszczególnych jego członków. Odwołanie z funkcji członka zarządu powiatu nie skutkuje zatem natychmiastowym zaprzestaniem wykonywania przez niego zadań i pobierania za okres ich realizacji określonego wynagrodzenia. Wiąże się także z możliwością dochodzenia przez powiat roszczeń w przypadku nienależytego pobierania świadczeń przez członka zarządu powiatu oraz zastosowania sankcji w postaci ich utraty.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Jerzy Mazurek

   Warszawa, dnia 31 grudnia 2004 r.