IV kadencja

Odpowiedź ministra gospodarki

na zapytanie nr 1209

w sprawie nielegalnego poboru energii elektrycznej

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z pismem pana marszałka, znak SPS-0203-1209/02 z dnia 6 grudnia 2002 r., przedstawiam odpowiedź na zapytanie pana posła Tadeusza Wojtkowiaka, kierowane do ministra gospodarki, w sprawie nielegalnego poboru energii elektrycznej.

   Pan poseł w swoim zapytaniu postawił następujące pytania dotyczące przepisów rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 11 sierpnia 2000 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez przedsiębiorstwa energetyczne (DzU nr 75, poz. 866):

   1. Dlaczego udowodnić kradzież prądu można tylko w dni robocze? Dlaczego w sobotę i niedzielę kontroler nie może sprawdzić, czy pobór prądu jest legalny?

   2. Dlaczego luka w prawie pozwala na bezkarną kradzież, której można się tylko bezradnie przyglądać?

   3. Czy nie uważa pan, że przepis ten zasługuje na negatywną ocenę, bo jest po prostu krzywdzący? Osoby, które uczciwie płacą za prąd, często wiedzą, że ich sąsiad od lat bezczelnie kradnie prąd w dni wolne i pozostaje bezkarny!

   4. Czy ministerstwo będzie dążyć do zmiany przepisów, pozwalających w przyszłości unikać takich spraw, jak wyżej opisana?

   Odpowiadając na postawione przez pana posła pytania, uprzejmie informuję, co następuje:

   Przepisy art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne stanowią, że upoważnieni przedstawiciele przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła wykonują kontrole układów pomiarowych, dotrzymania zawartych umów i prawidłowości rozliczeń. Dla realizacji tego obowiązku ustawodawca w art. 6 ust. 2 postanowił, że pracownikom przedsiębiorstw energetycznych, po okazaniu legitymacji służbowej i pisemnego upoważnienia wydanego przez przedsiębiorstwo, przysługuje prawo:

   1) wstępu na teren nieruchomości lub do pomieszczeń, gdzie przeprowadzana jest kontrola, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej,

   2) przeprowadzania w ramach kontroli niezbędnych przeglądów urządzeń będących własnością przedsiębiorstwa energetycznego, a także prac związanych z ich eksploatacją lub naprawą oraz dokonywania badań i pomiarów,

   3) zbierania i zabezpieczania dowodów naruszania przez odbiorcę warunków używania układów pomiarowych oraz warunków umowy zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym.

   Jednocześnie przepisy art. 6 ust. 4 nałożyły na ministra gospodarki obowiązek określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych zasad przeprowadzania kontroli, wzorów protokołów kontroli i upoważnień do kontroli oraz wzoru legitymacji. Przepisy ustawy Prawo energetyczne nie dają upoważnionym przedstawicielom przedsiębiorstw energetycznych nieograniczonego prawa do wstępu na nieruchomość lub do pomieszczeń odbiorcy, a regulacje zawarte w art. 6 ww. ustawy odnoszą się do kontroli, która powinna stanowić dla kontrolowanego (odbiorcy) charakter działań niespodziewanych, zaskakujących. Jako takie, działania te powinny być poddane szczególnej procedurze ich przeprowadzania.

   Na podstawie delegacji zawartej w art. 6 ust. 4 Prawa energetycznego wydane zostało rozporządzenie ministra gospodarki określające szczegółowe zasady przeprowadzania przez przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, kontroli układów pomiarowych, dotrzymywania zawartych umów i prawidłowości rozliczeń, a także wzory protokołów kontroli i upoważnień do przeprowadzania kontroli oraz wzór legitymacji. Przepisy ww. rozporządzania określają szczególne wymagania w stosunku do dokumentów uprawniających do kontroli, stanowiąc m.in., że wystawione upoważnienie do kontroli jest ważne z legitymacją służbową.

   Chciałbym poinformować pana posła, że przygotowując projekt omawianego rozporządzenia, ważono z jednej strony skuteczność działań kontrolnych, z drugiej prawa obywatelskie. Założono, że spośród prawie 15 mln odbiorców zdecydowana większość jest uczciwymi odbiorcami, dlatego ustawodawca, formułując delegację do wydania przez ministra gospodarki ww. rozporządzenia, nie ustanowił bezwzględnego prawa wejścia do lokalu odbiorcy w ciągu całej doby. Natomiast minister gospodarki, opracowując szczegółowy tryb przeprowadzenia kontroli, uwzględniając prawa odbiorcy jako obywatela, ustalił, że kontrolę w lokalu mieszkalnym (u odbiorcy) przeprowadza się w godzinach od 7.00 do 20.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Przepisy ww. rozporządzenia regulują również zasady przeprowadzenia kontroli w firmach, które są odbiorcami energii elektrycznej, m.in. kontrolę przeprowadza się wówczas w dniach i godzinach pracy obowiązujących u odbiorcy, w sposób niezakłócający pracy.

   Formułując powyższe zasady, prawodawca miał świadomość, że zakłady energetyczne będą musiały stworzyć (o ile ich nie miały) zindywidualizowane systemy kontroli nakierowane na taki rozwój technik pomiaru, lokalizacji i zabezpieczeń urządzeń pomiarowych, aby sposób i efekty przeprowadzanych kontroli należycie chroniły interes przedsiębiorstwa energetycznego przy jednoczesnym uszanowaniu praw odbiorców.

   Ponadto pragnę zakomunikować panu posłowi, że nie znajduję uzasadnienia dla biernej postawy wobec odbiorców dopuszczających się kradzieży energii elektrycznej. Obowiązujące przepisy art. 278 § 5 Kodeksu karnego (DzU z 1997 r. nr 88, poz. 553, ze zm.) wprowadzają odpowiedzialność karną za przestępstwo kradzieży energii. Jednocześnie przepisy art. 303 Kodeksu postępowania karnego (DzU z 1997 r. nr 89, poz. 555, ze zm.) stanowią, iż jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wydaje się z urzędu lub na skutek zawiadomienia o przestępstwie postanowienie o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, w którym określa się czyn będący przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikację prawną. Zaś przepisy art. 304 ww. ustawy stanowią, iż każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję (których uprawnienia z mocy prawa są o wiele szersze niż przedstawicieli przedsiębiorstw energetycznych). Także instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

   Mam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia zostaną przyjęte przez pana posła za wyczerpujące odpowiedź na zapytanie.

   Z poważaniem

   Minister

   Jacek Piechota

   Warszawa, dnia 23 grudnia 2002 r.