IV kadencja

Zapytanie nr 133

do ministra zdrowia

w sprawie interwencji prezesa Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych w sprawy organizacyjne i finansowe Śląskiej Regionalnej Kasy Chorych

   I. Śląska Regionalna Kasa Chorych (ŚRKCh) w lutym 2000 r. przystąpiła do opracowania i wdrożenia systemu karty ubezpieczenia zdrowotnego, zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 16 grudnia 1998 r. o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, wybierając kartę z układem elektronicznym, której wzór podano w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 1999 r. W tym celu Rada ŚRKCh upoważniła zarząd kasy do przygotowania zamówienia publicznego i przeprowadzenia przetargu, który miał wyłonić wykonawcę systemu. Prace przygotowawcze i procedura przetargowa trwały przez rok i ostatecznie w kwietniu 2001 r. ŚRKCh podpisała umowę z firmą ComputerLand SA na kwotę ok. 21,8 mln zł. Umowa jest obecnie realizowana, a kasa otrzymała już ponad 2 mln kart i 2500 czytników oraz wydatkowała około połowy kwoty umownej.

   W listopadzie br. prezes Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych p. Michał Żemojda przesłał do Prokuratury Rejonowej w Katowicach zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez dyrektora ŚRKCh w związku z realizacją umowy na wykonanie systemu kart, stwierdzając, że ˝...choć Rada Śląskiej RKCh podjęła uchwałę w zakresie upoważnienia zarządu do wszczęcia procedury przetargowej, to stwierdzić należy, że dyrektor Śląskiej RKCh podjął działania niezgodne z przepisami prawa...˝. W uzasadnieniu dla takiego stanowiska prezes UNUZ stwierdza, że ŚRKCh powinna była zerwać podpisaną umowę, przy czym powołuje się na zmianę stanu prawnego dotyczącego ubezpieczeń zdrowotnych w związku z wejściem w życie dnia 30 czerwca 2001 r. ustawy zmieniającej ustawę o powszechnym obowiązku zdrowotnym.

   Według interpretacji prezesa UNUZ ustawa ta anulowała rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie karty ubezpieczenia zdrowotnego. Art. 1 ust. 1 wspomnianej nowelizacji mówi jedynie, że w miejsce Rady Ministrów odpowiedzialnym za ustalenie wzoru i trybu wydawania i unieważniania kart ubezpieczenia zdrowotnego czyni się ministra zdrowia. Nie ma żadnych zapisów, że dotychczasowe wzory kart straciły ważność i w związku z tym należało rozumieć, że do czasu opracowania nowych wzorów obowiązują wzory dotychczasowe.

   Niezależnie od powiadomienia prokuratury prezes UNUZ wydał 19 listopada jednocześnie dwie decyzje, kierując je do Rady ŚRKCh - pierwszą z wnioskiem o odwołanie dyrektora kasy i drugą z wnioskiem o jego zawieszenie. W uzasadnieniu stwierdza między innymi ˝... wydaje się, iż otrzymane oraz wydawane przez Śląską RKCh karty elektroniczne są zarówno obecnie, jak i na przyszłość bezużyteczne, gdyż brak w obowiązującym stanie prawnym odpowiedniego aktu wykonawczego˝.

   Jest to zaskakująca ocena jakości realizowanego systemu, która abstrahuje od jego przydatności. Nie wiadomo także, dlaczego prezes UNUZ zakłada, że w przyszłości też nie będzie odpowiednich aktów wykonawczych.

   Nie było i nie ma jakichkolwiek powodów do przypuszczenia, że po dwóch latach od czasu ustalenia wzorów kart ubezpieczenia zdrowotnego minister zdrowia będzie wprowadzał całkowicie nowe rozwiązania. Byłoby to sprzeczne z zasadą racjonalnego, rzetelnego i celowego gospodarowania środkami publicznymi.

   Rada ŚRKCh nie podzieliła opinii prezesa UNUZ i nie przychyliła się do przesłanych wniosków, nie odwołując dyrektora ani też nie zawieszając go.

   W związku z opisaną sprawą proszę o odpowiedź na następujące pytania:

   1. Czy w okresie od lutego 2000 r. do kwietnia 2001 r. Rada i Zarząd Śląskiej Regionalnej Kasy Chorych, przygotowując i realizując umowę na wykonanie systemu kart ubezpieczenia zdrowotnego postępowały wbrew obowiązującemu prawu?

   2. Jakie są obecnie prowadzone prace w Ministerstwie Zdrowia, pozwalające na wdrożenie w najbliższym czasie systemu kart ubezpieczenia zdrowotnego i rejestracji usług medycznych? Czy Ministerstwo Zdrowia wykorzysta dotychczasowe doświadczenia z wprowadzania pilotowych systemów rejestracji usług medycznych i jaka jest ocena takiego systemu wprowadzonego przez Śląską RKCh?

   II. Drugą sprawą, jaką zamierzam poruszyć w niniejszej interpelacji, jest nieuzasadniona i nieracjonalna ingerencja prezesa Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych w plan finansowy Śląskiej Regionalnej Kasy Chorych na 2002 r. Prezes UNUZ unieważnił plan finansowy kasy w części dotyczącej kosztów administracyjnych, nakazując ich obniżenie o 50%, mimo niewystępowania zagrożenia ujemnym wynikiem finansowym. Nakaz nie był poparty analizą kosztów funkcjonowania kasy, lecz był poleceniem typowym dla (minionego?) okresu gospodarki nakazowo-rozdzielczej. Jego realizacja spowodowałaby paraliż funkcjonowania kasy i związane z tym bardzo negatywne skutki społeczne. Zarząd ŚRKCh przeprowadził ponowną analizę kosztów administracyjnych pod kątem maksymalnych oszczędności, przy zachowaniu obniżonych standardów obsługi klientów kasy. Wyniki analizy dały podstawę do korekty kosztów administracyjnych do poziomu 85% roku 2001, przy założeniu zwolnienia 100 pracowników. Ostatnim działaniem prezesa UNUZ było zakwestionowanie wyliczeń kwoty bazowej na 2002 r., służącej realizacji usług medycznych w ramach umów aktualnie podpisywanych lub negocjowanych przez ŚRKCh. Efektem tego działania jest żądanie obniżenia planowanej kwoty o ok. 560 mln zł. W tej sytuacji Zarząd ŚRKCh wstrzymał podpisywanie umów na świadczenie usług medycznych. Odpowiedzią prezesa UNUZ jest wniosek o odwołanie Zarządu ŚRKCh.

   Postępowanie prezesa Michała Żemojdy powoduje narastanie nastrojów zagrożenia wśród społeczności regionu i podważa z takim trudem zdobywane zaufanie do systemu ubezpieczeniowego. Całej sprawie opisanej zarówno w I, jak i w II części zapytania poselskiego towarzyszą emocjonalne wystąpienia prezesa w prasie regionalnej i można odnieść wrażenie, że prezes UNUZ nie kieruje się w tym przypadku obiektywnymi przesłankami. Prezes Żemojda od początku zajęcia się Śląską RKCh nie krył, że jego celem jest doprowadzenie do zmian personalnych w zarządzie kasy. Można przypuszczać, że celem ukrytym było przejęcie zarządzania pieniędzmi kasy przez administrację rządową i pośrednio pozbawienie samorządu terytorialnego realnego sprawowania funkcji kontrolnej nad regionalną kasą chorych.

   W związku z ingerencją prezesa UNUZ w plany finansowe ŚRKCh proszę o odpowiedź na następujące pytania:

   1. Czy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych ma uprawnienia zarządu i uprawnienia planistyczne w stosunku do regionalnych kas chorych?

   2. Czy prezes UNUZ przekroczył swoje uprawnienia, nakazując sporządzanie planu finansowego ŚRKCh według swoich wytycznych i czy nie naruszył w ten sposób zasady samorządności kasy chorych?

   3. Jak pan minister ocenia sposób i efekty interwencji prezesa UNUZ w Śląskiej RKCh?

   Poseł Andrzej Gałażewski

   Warszawa, dnia 7 grudnia 2001 r.