IV kadencja

Odpowiedź ministra spraw wewnętrznych i administracji

na interpelację nr 3453

w sprawie postawy policjantów wobec społeczeństwa

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo z dnia 18 kwietnia 2003 r., sygn. SPS-0202-3453/03 przekazujące interpelację posła na Sejm RP, pani Marii Zbyrowskiej, w sprawie postawy policjantów wobec społeczeństwa, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Zjawisko przemocy w rodzinie jest jednym z przejawów brutalizacji życia codziennego w Polsce, nieodłącznie związanym z trudnymi warunkami bytowymi wielu rodzin. Dotyczyć to może wszystkich grup społecznych, niezależnie od miejsca w hierarchii społecznej. Brak jest jakichkolwiek danych mogących potwierdzić tezę, że problem ten w jakiś szczególny sposób związany jest z grupą zawodową policjantów.

   Problem przemocy w rodzinie stał się jednym z najważniejszych wyzwań, przed którym stoją obecnie służby porządku publicznego. Każdego roku Policja odnotowuje wzrost liczby interwencji domowych, w tym związanych z przemocą w rodzinie. W roku 2001 liczba interwencji domowych wyniosła ogółem 482 007 i była wyższa o 2 405 w porównaniu do roku 2000. Jednocześnie zaobserwowano wzrost liczby interwencji związanych z przemocą w rodzinie o 399 przypadków. W roku 2000 odnotowano 86 146 przypadków, w roku 2001 - 86 545.

   Zarówno w roku 2000, jak również w roku 2001 najwięcej postępowań prowadzono z art. 209 § 1 Kodeksu karnego - uchylanie się od płacenia alimentów i z art. 207 K.k. - znęcanie się nad członkami rodziny.

   Na przestrzeni ostatnich kilku lat Policja wspólnie z innymi podmiotami podjęła liczne działania na rzecz ograniczania patologicznych zjawisk związanych z problemem przemocy w rodzinie, wdrażając w 1998 r. szczegółowe procedury interwencji domowej wobec przemocy w rodzinie, tzw. Niebieską kartę. Celem programu interwencyjnego ˝Niebieska karta˝ jest przede wszystkim przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, zapewnienie bezpieczeństwa osobom pokrzywdzonym (np. izolowanie sprawcy), pouczenie osób poszkodowanych o przysługujących im prawach oraz udokumentowanie zdarzenia.

   Policja podejmuje również szereg innych działań zmierzających do zapobiegania negatywnemu zjawisku przemocy w rodzinie, m.in. poprzez: rozpoznanie środowisk zagrożonych tą patologią (np. przez dzielnicowych, służby patrolowo-interwencyjne), uświadamianie dzieciom ich praw podczas spotkań w szkołach, podejmowanie odpowiednich czynności wobec sprawców przemocy. Utrzymywana jest stała współpracy ze szkołami, służbą zdrowia, sądami rodzinnymi i do spraw nieletnich, prokuraturą, kuratorami sądowymi, ośrodkami pomocy społecznej, gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych, centrami pomocy rodzinie, a także z innymi instytucjami i organizacjami państwowymi i pozarządowymi zajmującymi się problematyką przemocy w rodzinie (m.in. Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, rzecznikiem praw obywatelskich, rzecznikiem praw dziecka, Centrum Praw Kobiet, Fundacjami: KARAN, Dzieci Niczyje, La Strada). Szeroki zakres działań profilaktycznych związanych z problemem przemocy w rodzinie realizowany jest we współpracy ze szkołami wszystkich szczebli. Regularnie w całej Polsce organizowane są spotkania z pedagogami szkolnymi, nauczycielami, dyrektorami szkół dające policjantom możliwość bezpośredniego wglądu w problemy wychowawcze szkoły i tym samym wczesne rozpoznanie zjawisk patologicznych występujących wśród dzieci i młodzieży oraz w ich rodzinach.

   Nową formą przeciwdziałania patologiom społecznym, w tym patologiom związanym z przemocą w rodzinie, jest uruchomienie przy wielu jednostkach Policji na terenie kraju bezpłatnych ˝telefonów zaufania˝. Za ich pośrednictwem policjanci odbierają anonimowe informacje na temat naruszania prawa. Udzielają również kompleksowych porad odnośnie do możliwości rozwiązania danego problemu i informują, do kogo zwrócić się o dalszą pomoc. Telefony zaufania gwarantują osobie dzwoniącej zachowanie pełnej anonimowości, a tym samym zapewniają informatorowi bezpieczeństwo (również w przypadku, kiedy sprawcą przestępstwa jest policjant). Ponadto policjanci pionu prewencji podejmują działania profilaktyczne wobec przemocy w rodzinie, współuczestnicząc w tworzeniu lokalnych systemów wsparcia dla ofiar przemocy.

   Na początku 2001 r. Centrum Szkolenia Policji w Legionowie rozpoczęło współpracę ze specjalistami z Fundacji ˝Dzieci Niczyje˝. Pracownicy fundacji opracowali dla policjantów zajmujących się problematyką nieletnich trzydziestogodzinny program szkoleniowy ˝Przemoc wobec dziecka˝. Jego celem było m.in. rozszerzenie umiejętności i wiedzy policjantów w zakresie diagnozowania i skutecznej interwencji w przypadku krzywdzenia dzieci oraz pracy z dziećmi - ofiarami przemocy, rozwijanie umiejętności współpracy z instytucjami uczestniczącymi w procesie pomocy dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom. W 2001 r. powyższym szkoleniem objęto łącznie 242 policjantów w ramach czterech edycji szkoleń specjalistycznych i sześciu edycji szkoleń doskonalących. Tylko w 2001 r. Policja zrealizowała 101 programów profilaktycznych dotyczących przeciwdziałania patologiom społecznym.

   Należy również podkreślić, że Policja, działając bez aktywnego wsparcia i zaangażowania ze strony instytucji i organizacji rządowych i samorządowych, nie jest w stanie zlikwidować zjawisk związanych z przemocą w rodzinie.

   Każde tego typu zdarzenie powinno być zgłaszane na Policję niezależnie od tego, kto je popełnił i z jakiej grupy zawodowej wywodzi się sprawca. Policja ze swojej strony gwarantuje pomoc i wsparcie wszystkim ofiarom przestępstw i ich rodzinom.

   Jednocześnie informuję, że w Komendzie Głównej Policji utworzono Biuro Spraw Wewnętrznych, którego zadaniem jest weryfikowanie informacji o niewłaściwym zachowaniu policjantów. Wykrycie przypadków naruszenia prawa skutkuje natychmiastowym wszczęciem postępowania karnego i dyscyplinarnego. Poważne naruszenie dyscypliny karane jest wydaleniem funkcjonariusza ze służby.

   Z wyrazami szacunku

   Minister

   Krzysztof Janik

   Warszawa, dnia 16 maja 2003 r.