IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 2706

w sprawie decyzji kadrowych podjętych przez komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma z dnia 13 lutego 2004 r., o sygn. SPS-0203-2706/04, przekazującego zapytanie Posła na Sejm RP Pana Ludwika Dorna w sprawie decyzji kadrowych podjętych przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t. j.: Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1230 z późn. zm.), stosunek służbowy strażaka powstaje z dniem mianowania na stanowisko służbowe, a w przypadku stanowisk, dla których przepisy ustawy przewidują powołanie - z dniem powołania na stanowisko.

   Zadania i kompetencje Państwowej Straży Pożarnej na obszarze województwa wykonuje m.in. komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej (vide art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy).

   Komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej jest kierownikiem komendy powiatowej Państwowej Straży Pożarnej. Komendy powiatowe Państwowej Straży Pożarnej zaliczane są do powiatowych służb, inspekcji i straży działających pod zwierzchnictwem starosty, choć w sferze zadań administracji rządowej. Zgodnie z art. 35 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tj. j.: Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.), kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży powołuje i odwołuje starosta, w uzgodnieniu z wojewodą, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

   Do przepisów szczególnych zalicza się przepisy ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. W świetle postanowień art. 13 ust. 1 cyt. ustawy komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej powołuje spośród oficerów Państwowej Straży Pożarnej komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w porozumieniu ze starostą. Art. 13 ust. 2 stanowi, że komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej odwołuje komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej po zasięgnięciu opinii starosty. Zgodnie z art. 13 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 12 ust. 3 omawianej ustawy, w przypadku braku opinii komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej odwołuje komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej po upływie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o odwołanie. Zastępców komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej powołuje i odwołuje, spośród oficerów lub aspirantów Państwowej Straży Pożarnej, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, na wniosek komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej.

   Brzmienie art. 13 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 12 ust. 3 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej wskazuje, iż decyzja w przedmiocie odwołania komendanta powiatowego (miejskiego) PSP pozostawiona została uznaniu właściwego organu, tj. komendanta wojewódzkiego PSP. Organ ten ma prawo odwołać komendanta w każdym czasie. Powołany przepis nie zawiera bowiem żadnych kryteriów, jak również nie wskazuje przyczyn warunkujących możliwość odwołania określonej osoby z zajmowanego stanowiska. Organ odwołujący jest jednak obowiązany - zgodnie z zasadą określoną w art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego - załatwić sprawę, tj. w danym przypadku wydać decyzję administracyjną w sposób zgodny ze słusznym interesem obywatela, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie interes społeczny ani nie przekracza to możliwości organu administracji wynikających z przyznanych mu uprawnień i środków.

   Odnosząc się do kwestii poruszonych w zapytaniu Pana Posła, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

   Naczelny Sąd Administracyjny - wyrokiem z dnia 13 maja 2003 r. (sygn. akt II SA 3081/02) - uchylił decyzję z dnia 26 lipca 2002 r. Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej Nr 691/2002 oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia 19 czerwca 2002 r. Podkarpackiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie w przedmiocie odwołania ze stanowiska Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Sanoku - Pana Jana Marcinkowskiego. Naczelny Sąd Administracyjny, uchylając powyższą decyzję, stwierdził naruszenie przez organy obydwu instancji art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego, tj. zasady prawdy obiektywnej. Zasada prawdy obiektywnej jest naczelną zasadą postępowania administracyjnego, zobowiązującą organ administracji publicznej do wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych sprawy. Realizacja przedmiotowej zasady ma ścisły związek z realizacją zasady praworządności; prawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy jest niezbędnym elementem prawidłowego zastosowania normy prawa materialnego. Organ administracji publicznej, w szczególności powinien dokonać wszechstronnej oceny okoliczności konkretnego przypadku na podstawie całego materiału dowodowego, a stanowisko wyrażone w decyzji uzasadnić w sposób wymagany przez przepisy postępowania administracyjnego (vide wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 maja 1981 r., sygn. akt S.A. 810/81, ONSA 1981 r. Nr 1, poz. 45).

   Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzuty stawiane Panu J. Marcinkowskiemu nie znajdują oparcia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Zarówno w aktach administracyjnych, jak i w aktach osobowych Pana J. Marcinkowskiego brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających ustalenia poczynione w sprawie, wskazujących, iż istnieją zastrzeżenia odnośnie jego pracy. Nie stwierdzono także dowodów, że Pan J. Marcinkowski utracił zaufanie przełożonych, co uzasadniałoby odwołanie go ze stanowiska.

   Naczelny Sąd Administracyjny w przedmiotowej sprawie zarzucił również organom obydwu instancji naruszenie art. 107 § 3 kpa Zgodnie z art. 107 § 1 w związku z § 3 kpa, jednym ze składników decyzji administracyjnej jest uzasadnienie faktyczne, które powinno zawierać m. in. wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

   Podkreślenia wymaga fakt, iż Naczelny Sąd Administracyjny, wyrokując w powyższej sprawie, nie dokonał merytorycznej oceny zasadności odwołania Pana J. Marcinkowskiego z zajmowanego stanowiska, a tym samym nie rozstrzygnął, czy organy - realizując prawo określone w art. 13 ust. 2 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej - nie przekroczyły granic uznania administracyjnego. Sąd uznał jedynie, iż zaskarżone decyzje podlegały uchyleniu na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 3 - obowiązującej w dniu ogłoszenia wyroku - ustawy z dnia z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (t.j.: Dz. U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm.). Zgodnie z powołanym przepisem, Naczelny Sąd Administracyjny uchyla decyzję w przypadku naruszenia przepisów postępowania, jeżeli naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. O istotnym wpływie można mówić w sytuacji wskazującej, że gdyby nie nastąpiło naruszenie przepisów, to prawdopodobne byłoby wydanie decyzji o odmiennej treści (vide wyrok NSA z dnia 8 listopada 2001 r., sygn. akt I S.A./Gd 2015/98).

   Naczelny Sąd Administracyjny - wyrokiem z dnia 28 października 2003 r. (sygn. akt II SA 2695/02) - uchylił decyzję z dnia 26 lipca 2002 r. Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej (Nr 690/2002) oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia 12 czerwca 2002 r. Podkarpackiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie (Nr 172/2002) w przedmiocie odwołania ze stanowiska Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie - Pana Andrzeja Bułatka. Sąd uchylając powyższe decyzje stwierdził naruszenie:

   - art. 107 § 3 kpa, polegające na braku odniesienia się w uzasadnieniu decyzji o odwołaniu do - wydanej na podstawie art. 134 ust. 2 zdanie drugie w związku z art. 12 ust. 3 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej - opinii starosty co do zamierzonego odwołania ze stanowiska komendanta,

   - art. 130 § 2 kpa, stanowiącego, iż wniesienie w ustawowo określonym terminie odwołania od decyzji wstrzymuje jej wykonanie.

   Naczelny Sąd Administracyjny uznał ponadto, iż w świetle zgromadzonego materiału dowodowego organy obydwu instancji orzekające w przedmiotowej sprawie nie wyjaśniły należycie statusu związkowego skarżącego, a tym samym dopuściły się naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j.: Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 854 z późn. zm.) w związku z art. 58 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, stanowiącym o prawie strażaków do zrzeszania się w związkach zawodowych.

   Wskazać należy, iż zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może:

   1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

   2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika, o którym mowa powyżej.

   Podkreślenia wymaga, iż również w tym przypadku Naczelny Sąd Administracyjny, mając na uwadze powyższe uchybienia, nie dokonał merytorycznej oceny zasadności dokonanego odwołania skarżącego ze stanowiska komendanta.

   Uprzejmie informuję, iż wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego wydane we wskazanych wyżej sprawach zostały wykonane w toku dalszego postępowania administracyjnego.

   Z dniem 13 maja 2003 r., tj. z dniem wydania wyroku przez NSA, Pan J. Marcinkowski objął ponownie stanowisko Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Sanoku. Z dniem 3 czerwca 2003 r. - decyzją Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 24 lipca 2003 r. i utrzymaną w mocy decyzją Podkarpackiego Komendanta Wojewódzkiego PSP z dnia 2 czerwca 2003 r. - Pan J. Marcinkowski został ponownie odwołany ze stanowiska Komendanta Powiatowego PSP w Sanoku. Przedmiotowa decyzja została zaskarżona do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Stosowne działania w przedmiotowej sprawie uwarunkowane są zatem treścią rozstrzygnięcia NSA.

   Uprzejmie wyjaśniam, iż wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie Pana A. Bułatka również został wykonany. Z dniem wydania wyroku NSA, tj. z dniem 28 października 2003 r., został on przywrócony na stanowisko Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Andrzej Brachmański

   Warszawa, dnia 12 marca 2004 r.