IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 1527

w sprawie strategii właścicielskiej skarbu państwa dla sektora energetycznego i innych gałęzi gospodarki

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z otrzymaniem interpelacji poselskiej pana posła Janusza Dobrosza w sprawie strategii właścicielskiej skarbu państwa dla sektora energetycznego i innych gałęzi gospodarki w odpowiedzi przesyłam następujące informacje:

   Po ukonstytuowaniu się nowy rząd przystąpił do opracowywania strategii gospodarczej mającej na celu przeciwdziałanie stagnacji gospodarczej i jej skutkom, takim jak np. narastanie bezrobocia, załamanie inwestycji, nierównowaga finansów publicznych. Przyjęcie określonych w programie ˝Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca˝ zasad polityki gospodarczej wiąże się również ze zmianą dotychczasowej polityki prywatyzacyjnej. Jej założenia zostały sformułowane w dokumencie pt. ˝Program prywatyzacji majątku skarbu państwa na lata 2002 - 2006. Kontynuacja i nowe wyzwania˝.

   Podstawowym celem polityki prywatyzacyjnej w wymienionych latach będzie stwarzanie sprzyjających warunków dla rozwoju gospodarczego, zwłaszcza poprzez kreowanie nakładów inwestycyjnych oraz restrukturyzację i modernizację gospodarki, a także skorelowanie prywatyzacji z realizacją celów polityki przemysłowej.

   Prywatyzacja ma stać się instrumentem restrukturyzacji i wspomagania rozwoju określonych dziedzin gospodarki. Środki z prywatyzacji będą wykorzystane do sfinansowania ożywienia gospodarczego oraz stać się powinny źródłem kapitału założycielskiego instytucji finansowych wspierających przedsiębiorczość.

   Program gospodarczy rządu w części dotyczącej prywatyzacji zakłada, że do 2005 r. zakończone zostaną zasadnicze procesy prywatyzacyjne, co oznacza, że udział własności publicznej w polskiej gospodarce zmniejszy się do poziomu 10%, a więc odpowiadać będzie strukturze własnościowej w krajach Unii Europejskiej. Podkreślić przy tym należy, że strategię gospodarczą rządu cechuje otwartość na dalsze inwestycje zagraniczne w Polsce służące modernizacji polskiej gospodarki, tworzeniu nowych miejsc pracy i poprawie jej konkurencyjności w perspektywie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

   Zasadniczym wyzwaniem w transformacji energetyki jest dostosowanie jej do wymagań gospodarki rynkowej i sprostanie międzynarodowej konkurencji. Rozpoczęty dwa lata temu, zgodnie z przyjętym przez rząd ˝Zintegrowanym harmonogramem prywatyzacji sektora elektroenergetycznego i wprowadzania rynku energii elektrycznej˝, proces prywatyzacji energetyki był prowadzony bez wyraźnej koncepcji i wizji. W takiej sytuacji nie istniała możliwość kontynuowania poprzedniego programu i rozpoczęto prace nad opracowaniem nowej koncepcji prywatyzacji, gdzie ważnym elementem polityki właścicielskiej i restrukturyzacji sektora byłyby procesy konsolidacji.

   2 kwietnia 2002 r. Rada Ministrów zaakceptowała ocenę realizacji i korektę ˝Założeń polityki energetycznej Polski do 2020 r.˝. Główne założenie dotyczące energetyki to zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa. Służyć temu będzie m.in. oddzielenie działalności przesyłowej od sprzedaży. Polityka właścicielska - wg ˝Założeń,,˝ - powinna doprowadzić do restrukturyzacji państwowego sektora energetycznego, wzrostu efektywności jego funkcjonowania oraz znaczącej poprawy jakości obsługi obywateli w dostawach energii i gazu. Zgodnie z dokumentem przewiduje się:

   - Połączenie kopalń węgla brunatnego z zaopatrywanymi przez nie w węgiel elektrowniami,

   - Zgrupowanie Elektrowni Bełchatów SA, Elektrowni Turów SA oraz Elektrowni Opole SA jako strategicznego zasobu energetycznego skarbu państwa, będącego gwarantem bezpieczeństwa energetycznego kraju,

   - Stopniową prywatyzację pozostałych elektrowni,

   - Utworzenie, na bazie istniejących zakładów energetycznych, spółek infrastrukturalnych, które zajmować się będą dystrybucją energii elektrycznej oraz rozbudową i eksploatacją infrastruktury do przesyłu energii elektrycznej,

   - Wydzielenie (w formie spółek zależnych) z zakładów energetycznych działalności w zakresie obrotu energią elektryczną,

   - Prywatyzację spółek zajmujących się obrotem energią elektryczną i docelową prywatyzację spółek infrastrukturalnych,

   - Wyłączenie z Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA obrotu energią elektryczną (jedynie zachowanie funkcji bilansowania systemu energetycznego kraju),

   - Ustalenie podstawowych funkcji Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA jako operatora systemu przesyłowego i połączeń międzysystemowych oraz wyłączenie z jego struktur podmiotów zależnych (tzw. grupa PSE), których profil działania odbiega od podstawowych funkcji PSE SA.

   Szczegółowy program działań w zakresie przekształceń państwowego sektora elektroenergetycznego zostanie opracowany po sporządzeniu przez ministra skarbu państwa, w porozumieniu z ministrem gospodarki i przy udziale prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, analiz prawnej i ekonomiczno-finansowej. Polityka właścicielska skarbu państwa będzie zmierzać do tego, aby istotne decyzje, w tym inwestycyjne, były podejmowane w taki sposób, aby w konsekwencji znalazły swoje odzwierciedlenie w poprawie funkcjonowania i wyników tych podmiotów. W pierwszym etapie planuje się procesy prywatyzacyjne w podsektorze wytwarzania, następnie w podsektorze dystrybucji.

   Na polskim rynku są obecne wielkie i wiarygodne koncerny energetyczne zainteresowane uczestnictwem w prywatyzacji sektora. W trakcie prywatyzacji będzie zwracana szczególna uwaga na zachowanie właściwej zrównoważonej struktury ich obecności. Ma to istotne znaczenie dla realizacji jednej z zasad bezpieczeństwa energetycznego Polski. Realizacja tej zasady oznacza równoważenie napływu kapitału zagranicznego wg kraju inwestorów, typu ich własności, ich doświadczeń wolnorynkowych oraz wiarygodności finansowej.

   Natomiast w odniesieniu do wspomnianego przez pana posła sektora bankowego sytuacja przedstawia się następująco. W grudniu 2001 r. minister skarbu państwa zaprosił przedstawicieli Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Związku Banków Polskich, Powszechnej Kasy Oszczędności BP SA, Banku Gospodarki Żywnościowej SA i Banku Gospodarstwa Krajowego do udziału w opracowaniu studium sektora bankowego w Polsce. 4 czerwca 2002 r. Rada Ministrów przyjęła ˝Zarys strategii wobec banków z bezpośrednim i pośrednim udziałem skarbu państwa na tle sektora bankowego w Polsce˝.

   Skarb państwa sprawuje obecnie bezpośrednią kontrolę nad czterema bankami: Bankiem Gospodarstwa Krajowego, PKO BP SA, Bankiem Gospodarki Żywnościowej SA oraz Bankiem Pocztowym SA. Ponadto pośrednio jest posiadaczem znaczących pakietów akcji BISE SA (poprzez Agencję Rozwoju Przemysłu) oraz BOŚ SA (poprzez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).

   Intencją skarbu państwa jest zachowanie tej kontroli poprzez utrzymanie większościowego pakietu akcji bądź wprowadzenie odpowiednich zapisów w statutach banków. Przewiduje się, że w perspektywie co najmniej 5 lat SP nie wycofa się ze znaczących pozycji w instytucjach finansowych, możliwa natomiast będzie sprzedaż pakietów mniejszościowych.

   Planuje się, że Bank Gospodarstwa Krajowego pozostanie bankiem państwowym realizującym obsługę rządowych programów rozwojowych i strukturalnych. Zwiększenie efektywności funkcjonowania banku będzie jednak wymagać znacznego dokapitalizowania, skoncentrowania się na najważniejszych obszarach jego działalności, a także określenia ram organizacyjno-prawnych, w jakich będzie działał.

   W odniesieniu do PKO BP SA rząd zamierza doprowadzić do zachowania w rękach państwa puli akcji zapewniających większościowe prawo głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy banku. Zakłada się także upublicznienie akcji banku. PKO BP SA pozostanie bankiem uniwersalnym wyspecjalizowanym w obsłudze ludności, pełniącym wiodącą rolę m.in. w obsłudze małych i średnich przedsiębiorstw oraz kredytów mieszkaniowych.

   Bank Gospodarki Żywnościowej SA pozostanie bankiem dla wsi i rolnictwa, uczestnicząc we wspieraniu wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Bank powinien stać się uniwersalnym bankiem komercyjnym, obsługującym zdefiniowany segment rynku, z jednoczesnym dokonaniem procesu prywatyzacji banku poprzez wprowadzenie akcji banku do obrotu publicznego. Warunkiem ewentualnego obniżenia udziału skarbu państwa w kapitale zakładowym BGŻ SA jest wprowadzenie odpowiednich zapisów statutowych zapewniających kontrolę skarbu państwa. Z banku planuje się wyłączyć banki spółdzielcze. W konsekwencji przyjętej strategii może okazać się konieczna nowelizacja ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających.

   W odniesieniu do Banku Pocztowego SA przyjęto koncepcję integracji banku z Pocztą Polską SA oraz strategicznego partnerstwa tego banku z PKO BP SA.

   Wielokrotnie stawiana przez pana posła teza mówiąca, że statut rynkowy przedsiębiorstw państwowych w Polsce jest kwestionowany nie wydaje się prawdziwa. Wszystkie podmioty gospodarcze nadzorowane przez MSP są traktowane na jednakowych zasadach. W dojrzałych gospodarkach rynkowych zazwyczaj 70-90% przedsiębiorstw to przedsiębiorstwa prywatne. Natomiast w przedsiębiorstwach będących własnością publiczną zatrudnienie znajduje do kilkunastu procent krajowego potencjału pracy, podobny jest też ich udział w tworzeniu PKB. Przedsiębiorstwa państwowe w Polsce nie są w żaden sposób dyskryminowane. Przekształcenia własnościowe służą zaś nie tylko samej zmianie formy własności, lecz przede wszystkim poprawie efektywności wykorzystania majątku produkcyjnego.

   Ponadto uprzejmie informuję pana posła, że dysponentem środków budżetowych na realizację projektów badawczych w RP jest Komitet Badań Naukowych.

   Urzędy centralne nie posiadają - zgodnie z obowiązującymi przepisami - prawa występowania z wnioskiem do komitetu o ustanowienie i finansowanie zamawianych projektów badawczych. Z wnioskami takimi mogą występować Polska Akademia Nauk i inne ośrodki badawcze.

   O podjęciu finansowania ww. projektów decydują specjalistyczne komisje KBN. Realizatorzy projektów finansowanych przez tę instytucję wyłaniani są w drodze konkursu.

   Ministerstwo Skarbu Państwa nie może zatem wystąpić z wnioskiem do KBN i nie posiada również własnych środków, które mogłyby być przeznaczone na sfinansowanie wskazanego przez pana posła projektu badawczego.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Barbara Misterska

   Warszawa, dnia 8 lipca 2002 r.