IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na zapytanie nr 1163

w sprawie bilansu finansowych wpływów i wydatków związanych z procesem integracji Polski z Unią Europejską

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając z upoważnienia prezesa Rady Ministrów na zapytanie posła Adama Szejnfelda w sprawie bilansu wpływów i wydatków związanych z procesem integracji Polski z Unią Europejską (pismo nr SPS-0203-1163/02), uprzejmie informuję, że w okresie poprzedzającym przystąpienie Polski do Unii Europejskiej jednym z podstawowych źródeł finansowania przygotowań Polski do członkostwa oraz wyrównywania szans gospodarczych są fundusze przedakcesyjne. Są to środki bezzwrotnej pomocy finansowej udzielanej Polsce przez Unię Europejską. W Polsce funkcjonują trzy fundusze przedakcesyjne: PHARE, SAPARD oraz ISPA. Poniżej prezentuję bilans przepływu środków w odniesieniu do każdego z wymienionych programów.

   Największy z funduszy przedakcesyjnych jest przewidziany w ramach programu PHARE (Polish Hungary Assistance for Restructuring their Economies). W latach 1990-1997 był realizowany według zasad tzw. starej orientacji PHARE: większość programów miała charakter nieinwestycyjny, a strona unijna nie wymagała współfinansowania z budżetu Polski. Od 1998 r., wraz z wejściem w życie zasad określonych w dokumencie Nowa Orientacja PHARE, zmieniony został system wdrażania programu, zgodnie z którym projekty wspierane ze środków unijnych wymagają 25% współfinansowania ze środków polskich.

   W zamieszczonej poniżej Tabeli 1 dla współfinansowania krajowego zostały podane dane szacunkowe uwzględniające wymóg zapewnienia minimalnego poziomu współfinansowania. W przypadku PHARE '98-'99 znaczna część planowanego współfinansowania została wykorzystana, jednak należy pamiętać o tym, że nadal kontynuowana jest realizacja 2 projektów edycji PHARE '98. oraz 27 z edycji PHARE '99. Programy PHARE 2000-2002 znajdują się we wstępnej fazie realizacji. W 2002 r. zakończy się proces przetargowy dla PHARE 2000. Faza wydatkowania środków będzie przypadała na lata 2003 i 2004. Natomiast zarówno PHARE 2001, jak i 2002 są dopiero na etapie uruchamiania (przygotowywane są specyfikacje techniczne i dokumentacje przetargowe). Ponadto, w związku z tym, że PHARE 2003 jest jeszcze w fazie programowania, dane przedstawione w Tabeli 1 dotyczące tego programu mają wyłącznie charakter prognozy finansowej.

Tabela 1. Bilans wpływów i wydatków w ramach PHARE (alokacje na lata 1990-2003)

Program	Kwota alokowana	Kwota zakontraktowana w mln euro	Kwota zakontraktowana w %	Kwota wydatkowana w mln euro	Kwota wydatkowana w %	Zobowiązania dotyczące współfinansowania krajowego w mln euro
PL 1990	169,705	168,749	99	165,631	98	-
PL 1991	200,326	196,186	98	191,951	96	-
PL 1992	219,481	216,880	99	214,995	98	-
PL 1993	227,359	225,011	99	222,474	98	-
PL 1994	201,356	197,891	98	195,339	97	-
PL 1995	157,123	152,914	97	152,130	97	-
PL 1996	229,638	225,072	98	224,008	98	-
PL 1997	148,184	140,806	95	137,834	93	-
PL 1998	195,191	191,968	98	172,651	88	65,064
PL 1999	302,977	277,017	91	204,996	68	100,992
PL 2000	484,361	335,242	69	125,404	26	161,454
PL 2001	468,447	93,409	20	49,479	11	156,149
PL 2002	451,000	-	0	-	0	150,333
PL 2003	454,000	-	0	-	0	151,333
	3909,148	2421,145	62	2056,892	53	785,325

*) Kwota zakontraktowana oznacza łączną wartość wszystkich umów w ramach poszczególnych alokacji PHARE zawartych do końca okresu określonego postanowieniami odpowiedniego memorandum finansowego.

   Program SAPARD (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development) został uruchomiony w celu wspomagania rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. Ze środków SAPARD są ponadto finansowane inwestycje w rolnictwie i przemyśle spożywczym.

Tabela 2. Alokacje w ramach programu SAPARD na lata 2000-2001

Roczna Umowa Finansowa	Kwota alokowana w euro	Zobowiązania dotyczące współfinansowania - środki publiczne w euro	Zobowiązania dotyczące współfinansowania - środki prywatne w euro
2000	171 602 514	57 200 838	117 859 178
2001	175 057 271	58 352 424	150 970 122

   W latach 2002-2003 alokacja środków SAPARD będzie wynosić ok. 180 mln euro.

   Fundusz ISPA (Instrument for Structural Policies for Pre-Accession) został stworzony na wzór Funduszu Spójności. W ramach programu wspierane są inwestycje w zakresie ochrony środowiska oraz transportu. W latach 2002-2003 alokacja środków ISPA na każdy z sektorów będzie wynosić średnio ok. 174 mln euro (zgodnie z indykatywną alokacją przedstawioną przez Komisję Europejską). Dokładna wysokość alokacji na poszczególne lata będzie znana dopiero po zatwierdzeniu przez Komitet Zarządzający ISPA oraz Komisję Europejską projektów proponowanych przez stronę polską do współfinansowania z ISPA.

   Łączne koszty kwalifikowane w projektach zatwierdzonych przez Komitet Zarządzający ISPA w roku 2000 wynoszą ok. 868 mln euro (867 627 119 euro). Z tej kwoty całkowity udział dofinansowania z grantu ISPA wynosi ok. 591 mln euro (591 339 248 euro). Natomiast alokacja środków ISPA przyznanych przez Komisję Europejską na rok 2000 wyniosła ok. 348 mln euro (348 200 956 euro), z czego ok. 41 mln euro (41 243 301 euro) to kwota przyznana dla dwóch projektów, dla których memoranda finansowe zostały podpisane przez Komisję Europejską dopiero w 2001 r.

   W ramach ISPA 2000 realizowanych jest 7 projektów w sektorze transportu (w tym jeden dotyczący pomocy doradczej) oraz 11 projektów w sektorze środowiska (w tym jeden dotyczący pomocy doradczej). W ramach ISPA 2000 realizowany jest także jeden horyzontalny projekt pomocy doradczej.

   W roku 2001 Komitet Zarządzający ISPA zatwierdził projekty o łącznych kosztach kwalifikowanych ok. 1,2 mld euro (1 244 568 560 euro). Z tej kwoty całkowity udział współfinansowania z grantu ISPA wynosi ok. 840 mln euro (840 508 430 euro). Natomiast alokacja ISPA na rok 2001 wynosi ok. 365 mln euro (365 323 545 euro). W ramach ISPA 2001 realizowanych jest 6 nowych projektów transportowych (w tym 1 dot. pomocy doradczej) oraz 11 nowych projektów środowiskowych.

   W roku 2002 Komitet Zarządzający ISPA zatwierdził 12 nowych projektów środowiskowych i 7 projektów transportowych. Całkowita wartość kosztów kwalifikowanych dla tych projektów nie została jeszcze określona, gdyż nie podpisano wszystkich memorandów finansowych. W związku z powyższym w poniższej tabeli uwzględniono jedynie te projekty z ISPA 2002, dla których podpisano memoranda finansowe (7 projektów z sektora środowiska i 5 projektów z sektora transportu).

Sektor	Wydatki całkowite kwalifikowane (euro)	Całkowita kwota dofinansowania ISPA (euro)	Przelewy środków z KE na rachunek Narodowego Funduszu *)
Środowisko	1 172 067 014	708 375 929	58 189 255
Transport	1 428 627 665	1 066 405 749	110 749 558
Projekt horyzontalny	1 630 000	1 630 000	0
Razem	2 602 324 679	1 776 411 678	168 938 813

*) stan na dzień 6.12.2002 r.

   Różnica pomiędzy kolumną ˝Wydatki całkowite kwalifikowane˝ a kolumną ˝Całkowita kwota dofinansowania ISPA˝, stanowi szacunkową wartość współfinansowania, którą strona polska jest zobowiązana zapewnić na mocy podpisanych memorandów finansowych.

   W latach 2002-2003 alokacja środków ISPA na każdy z sektorów będzie wynosić średniorocznie ok. 174 mln euro (zgodnie z indykatywną alokacją przedstawioną przez Komisję Europejską). Dokładna wysokość alokacji na poszczególne lata będzie znana dopiero po zatwierdzeniu przez Komitet Zarządzający ISPA oraz Komisję Europejską projektów proponowanych przez stronę polską do współfinansowania z ISPA.

   Udzielenie odpowiedzi na pytanie drugie, w sprawie bilansu w pierwszych dziesięciu latach członkostwa w Unii Europejskiej, jest niemożliwe na tym etapie negocjacji. Dopiero zamknięcie rokowań dotyczących pakietu finansowego pozwoli na określenie rzeczywistych transferów z Unii Europejskiej do Polski, a także wpłat Polski do budżetu Unii Europejskiej. Pragnę przy tym zaznaczyć, że taka analiza pozycji Polski wobec budżetu UE wymagać będzie oddzielnego uwzględnienia dwóch okresów: 2004-2006 oraz 2007-2013. Pozycja budżetowa Polski w latach 2007-2013 będzie zależała nie tylko od wynegocjowanych obecnie warunków, ale także od kształtu nowej perspektywy finansowej, w której wypracowywaniu Polska będzie uczestniczyć jako państwo członkowskie.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Danuta Hübner

   Warszawa, dnia 11 grudnia 2002 r.