IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 886

w sprawie obowiązku instalowania kas rejestrujących przez osoby świadczące usługi z zakresu transportu drogowego

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z przesłaną przy piśmie, znak SPS-0202-886/02, z dnia 14 marca 2002 r. interpelacją poselską pana Krzysztofa Zaremby w sprawie kas rejestrujących uprzejmie wyjaśniam i informuję.

   Obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących został wprowadzony art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (DzU nr 11, poz. 50, ze zm.), a więc wynika on wprost z ustawy. Należy podkreślić, że obowiązek ten dotyczy podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz osób fizycznych prowadzących działalność w formie indywidualnych gospodarstw rolnych - niezależnie od tego, czy działalność ta jest opodatkowana czy też zwolniona od podatku.

   Minister finansów, działając w oparciu o delegację wynikającą z art. 29 ust. 3 ustawy, ma uprawnienia do wprowadzania jedynie na określony czas zwolnień z tego obowiązku. Wykorzystując delegację ustawową, minister finansów stosował czasowe zwolnienia z obowiązku określonego w art. 29 ww. ustawy również w odniesieniu do podatników wykonujących usługi przewozu osób taksówkami.

   Na decyzję o dalszym nieprzedłużaniu zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących w stosunku do tej grupy podatników złożyły się różne przyczyny. Pierwsza to fakt, iż niektóre samorządy zamierzały wprowadzić obowiązek wyposażenia taksówek w drukarki paragonów dla klientów, które to rozwiązania są stosowane w niektórych krajach Unii Europejskiej. Zamierzenia samorządów były związane z koncepcjami uregulowania niektórych problemów społecznych lub lokalnych szczególnie na rynku przewozu osób i ładunków taksówkami, zwłaszcza w dużych aglomeracjach, które dawałyby klientom możliwości skutecznego egzekwowania ich uprawnień konsumenckich (m.in. do otrzymania, bez zbędnej ingerencji, dokumentu rozliczającego te usługi). Brak takiego dowodu może być traktowany jako naruszenie podstawowego prawa konsumenta oraz powodować, że nabywca ma utrudnione dochodzenie roszczeń czy reklamacji lub je wręcz uniemożliwiać.

   Kasa rejestrująca jest w istocie urządzeniem (pod względem konstrukcyjnym) bardzo zbliżonym do drukarki paragonów i różni się od niej pewnymi rozwiązaniami spełniającymi funkcje fiskalne, z tym że kasa ewidencjonuje dodatkowo wartość obrotów i podatku należnego przy pomocy specjalnie zabezpieczonej pamięci fiskalnej i emituje tzw. dobowe i okresowe raporty fiskalne, które mogą umożliwiać bezpośrednie sporządzanie rozliczenia deklaracyjnego. Koszty produkcji tych kas dla taksówek nie powinny zbytnio odbiegać od kosztów wytworzenia zwykłych drukarek proponowanych od zastosowania przez samorządy. To właśnie było powodem, że kilka lat temu podjęto wstępne rozstrzygnięcia, że bardziej celowe i ekonomiczne będzie wprowadzenie obowiązku instalacji kas w taksówkach, a nie zwykłych drukarek. Proponowane rozwiązanie spotkało się z całkowitym poparciem władz Warszawy wyrażonym m.in. w piśmie wiceprezydenta Warszawy.

   Natomiast drugą przyczyną jest fakt, że aktualnie rozpoczyna się ostatni etap dostosowywania rozwiązań polskiego Prawa podatkowego do VI Dyrektywy Rady Unii Europejskiej z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej - ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC). W art. 13 tej dyrektywy wyznaczającym zakres dozwolonych zwolnień przedmiotowych w obrocie krajowym, nie wymieniono usług przewozów osób taksówkami. Oznacza to, iż w odniesieniu do tej kategorii usług będą miały zastosowanie analogiczne rozwiązania w opodatkowaniu VAT, jak przewidziano np. dla przewozu osób pozostałym transportem drogowym lub kolejowym. Usługi te zatem będą w przyszłości opodatkowane.

   Jak wiadomo, rozliczanie podatku VAT opiera się na składaniu miesięcznej deklaracji podatkowej, w której przedstawiane rozliczenia wynikają z prowadzonej ewidencji. Kasa rejestrująca jest natomiast urządzeniem, które w dużym stopniu ułatwia podatnikom prowadzenie ewidencji niezbędnej do comiesięcznych rozliczeń z budżetem. Natomiast z punktu widzenia interesów finansów państwowych daje o wiele większe, niż przy ewidencji ręcznej, gwarancje poprawnego wywiązywania się przez prowadzących działalność gospodarczą z obowiązków podatkowych. Prawidłowe dokumentowanie obrotów to również podstawa do prawidłowej oceny dochodów.

   Przechodząc do podniesionej sprawy pobierania za usługi taksówkowe świadczone poza obszarem gminy cen umownych, należy zwrócić uwagę na regulację art. 2 pkt 43 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (DzU nr 98, poz. 602, ze zm.) wprowadzającym bez żadnych ograniczeń obowiązek stosownia przez tych przewoźników taksometru do pomiaru należności za wykonywaną usługę. Z przepisu tego wynika, że taksówką jest pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu osób lub ładunków za ustaloną na podstawie taksometru opłatą. Oznacza to, że bez względu na rodzaj przyjętej przez przewoźnika ceny (urzędowa czy umowna) jej stosowanie może mieć miejsce pod warunkiem, że wyliczenie należności za usługę następuje poprzez wskazania rejestrów taksometru. W tym kontekście należy zaznaczyć, iż na rynku detalicznym, gdzie już powszechnie stosowane są kasy, dominuje sprzedaż realizowana wg cen umownych. Obowiązki stosowania kas nie stoją w sprzeczności z rozstrzygnięciami prawa dotyczącego cen, odnoszącego się do zasad funkcjonowania cen umownych. W rozwiązaniach konstrukcyjnych kas przewidywane są specjalne funkcje rabatowania, które umożliwiają również ewidencję na kasie operacji handlowych prowadzonych w systemie negocjowanych cen umownych. Przygotowywane przepisy dotyczące kryteriów technicznych, którym muszą odpowiadać kasy specjalne dla taksówek będą przewidywać również możliwość spełnienia niektórych innych funkcji, które zamierza się wprowadzić w związku z uwagami, które napłynęły w fazie uzgodnieniowej nowych przepisów.

   W związku z uwagami na temat uciążliwości ekonomicznej wdrażania kas przez podatników wykonujących omawiane usługi należy wskazać, że w rozporządzeniu proces wyposażania taksówek w kasy rozłożono na okres 10 miesięcy. Pozwala to przypuszczać, że poprzez wydłużenie czasu wdrażania tego obowiązku układ konkurencyjny oraz podażowy na rynku kas i taksometrów nie zezwoli producentom, importerom lub dystrybutorom na stosowanie praktyk prowadzących do nieuzasadnionego wzrostu cen tych urządzeń. Ponadto należy zwrócić uwagę, że przepisy dotyczące kas rejestrujących zawarte w ustawie posiadają rozwiązania pozwalające na odzyskanie przez nabywcę kasy 50% ceny zakupu, nie więcej niż 2 500 zł. Na zakończenie należy zaznaczyć, iż w indywidualnych przypadkach, zgodnie z art. 48 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU nr 137, poz. 926, ze zm.), istnieje zawsze możliwość ubiegania się we właściwym urzędzie skarbowym o odroczenie terminu obowiązku rozpoczęcia ewidencji przy zastosowaniu kas.

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Irena Ożóg

   Warszawa, dnia 29 marca 2002 r.