IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi

na interpelację nr 7895

w sprawie niskich cen skupu czarnej porzeczki

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację posła Zbigniewa Dziewulskiego załączonej przy piśmie z dnia 28 lipca br. nr SPS-0202-7895/04 pragnę poinformować, że tegoroczna trudna sytuacja producentów owoców miękkich związana z niskimi cenami skupu jest jednym z najistotniejszych problemów, jakimi w chwili obecnej zajmuje się Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

   Trudna sytuacja na rynku czarnej porzeczki w bieżącym roku wynika z wysokich zbiorów w poprzednich latach, co spowodowało nagromadzenie zapasów, z uwagi na brak możliwości ich zbytu. W latach 1998-2001 produkcja towarowa porzeczek czarnych w Polsce kształtowała się na poziomie 75-80 tys. ton, a ceny skupu były wyjątkowo korzystne. Spowodowało to znaczny wzrost nasadzeń czarnej porzeczki w latach następnych. Powierzchnia uprawy tych owoców zwiększyła z 25 tys. ha w roku 2001 do 32 tys. ha w roku 2002. W konsekwencji produkcja towarowa zaczęła wzrastać, a w roku 2003, czyli w drugim roku po nowych nasadzeniach (optimum wydajności produkcyjnej) osiągnęła 100 tys. ton, natomiast ceny skupu spadły o połowę.

   Mimo spadku areału w ostatnich latach produkcja towarowa jest bardzo wysoka, gdyż obserwuje się tendencję zmniejszania powierzchni uprawy przy jednoczesnym zwiększaniu liczby krzewów. W 2003 r. produkcja porzeczki czarnej wyniosła 125 tys. ton, a w roku 2004 szacuje się, że plony będą wysokie, przez co produkcja może kształtować się na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznego. Wysokie zapasy mrożonej czarnej porzeczki w zakładach przetwórczych powodują, że oferują one producentom wyjątkowo niskie ceny skupu.

   Polska jest największym producentem czarnej porzeczki i głównym jej dostawcą na rynek UE i nie ma praktycznie istotnej konkurencji w tym zakresie ze strony innych państw. Niemniej jednak w ocenie ekspertów skala produkcji czarnej porzeczki w Polsce jest wyższa od dotychczasowych możliwości jej zagospodarowania na wspólnym unijnym rynku.

   Z uwagi na bardzo duży udział polskiej czarnej porzeczki w produkcji Unii Europejskiej ma ona istotny wpływ na równowagę na całym unijnym rynku tych owoców. Duża podaż czarnej porzeczki na polskim rynku spowodowała nasycenie rynku UE i nagromadzenie zapasów. Sposób zagospodarowania czarnej porzeczki w Polsce (eksport w postaci mrożonej na rynek UE) sprawia, że tak wysoka podaż czarnej porzeczki przy stosunkowo niewielkim popycie ze strony odbiorców z rynku wspólnotowego uniemożliwia przetwórcom oferowanie korzystnych dla producentów cen skupu.

   Z powyższych informacji można wywnioskować, że polscy producenci powinni kontrolować wielkość produkcji i dostosowywać ją do skali popytu ze strony odbiorców w UE. Byłoby to możliwe przy lepszej niż obecna organizacji rynku producentów owoców i warzyw.

   Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach swoich kompetencji organizowało i organizuje liczne szkolenia dla producentów owoców i warzyw w celu zapoznania ich ze stanem prawnym wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. Spotkania takie mają na celu zachęcanie producentów do łączenia się w grupy i organizacje prowadzące wspólną sprzedaż wytworzonych przez ich członków owoców i warzyw. Grupy i organizacje producentów są podstawowym elementem wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw w UE, a wszelkie wsparcie dla sektora ogrodniczego kierowane jest do nich lub za ich pośrednictwem. Koncentracja produkcji w grupach i organizacjach oraz ich rozwój umożliwia dysponowanie dużymi, jednolitymi partiami produktów, co znacząco umocni pozycję producentów w negocjacjach z odbiorcami. Jednocześnie głównym celem funkcjonowania grup i organizacji producentów jest prowadzenie produkcji i sprzedaży poprzedzone planowaniem.

   Pragnę też przypomnieć, że w wyniku wstąpienia do Unii Europejskiej Polska przyjęła na siebie obowiązek przestrzegania norm prawnych ustanowionych we Wspólnocie. Polskie rolnictwo zostało objęte Wspólną Polityką Rolną, a w ramach tego wspólną organizacją rynków owoców i warzyw. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach obowiązujących przepisów nie dysponuje instrumentami, które w krótkim okresie wpłynęłyby na stabilizację na rynku owoców miękkich. Handel oraz związana z nim wysokość cen proponowanych przez kontrahentów za zakupiony towar oparte są na zasadach rynkowych.

   W lipcu br. w gmachu Ministerstwa odbyło się szereg spotkań zarówno z przedstawicielami producentów, jak i przetwórców. Wyniki tych spotkań były zadowalające dla wszystkich zainteresowanych stron.

   Efektem tych spotkań było także skierowanie przez Ministerstwo Rolnictwa do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dwóch wniosków o zbadanie działalności zakładów przetwórczych pod kątem stosowania przez nie porozumienia ograniczającego konkurencję, polegającego na ustalaniu zaniżonych cen skupu malin oraz czarnej porzeczki. W oparciu o przekazane przez Ministerstwo Rolnictwa informacje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoczął już stosowne działania.

   O trudnej sytuacji na rynku owoców miękkich w Polsce Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało Komisję Europejską w dniu 23 lipca br. podczas posiedzenia Komitetu Zarządzającego ds. owoców i warzyw świeżych i przetworzonych.

   Członkostwo Polski w Unii Europejskiej umożliwia ubieganie się o rozwiązania systemowe, w szerszym stopniu ujmujące potrzeby polskich producentów owoców miękkich. Dobrą okazją do podniesienia tych kwestii będzie zaplanowana na wrzesień br. Dyskusja, m.in. na temat wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw, podjęta przez Prezydencję holenderską na forum Rady Ministrów Unii Europejskiej.

   Mam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia będą pomocne i w sposób wyczerpujący odpowiedzą na zadane pytania.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Józef Jerzy Pilarczyk

   Warszawa, dnia 13 sierpnia 2004 r.