IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 2584

w sprawie działań LG Petro Bank SA w Łodzi Oddział Operacyjny w Bydgoszczy i komornika Rewiru I w Bydgoszczy wobec Przedsiębiorstwa Handlowego Dorota Wieczorek

   W związku z zapytaniem Pana Posła Grzegorza Gruszki w sprawie działań LG Petro Bank S.A. w Łodzi Oddział Operacyjny w Bydgoszczy i Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy przeciwko Państwu Dorocie i Andrzejowi Wieczorkom uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

   Podstawą egzekucji przeciwko dłużnikom w sprawie I Km 881/02 był bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony zgodnie z art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jednolity: Dz.U.02.72.665).

   Na podstawie art. 97 ust. 1 prawa bankowego bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia.

   Klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika (art. 781 § 2 k.p.c.). Jego kognicja ogranicza się do zbadania formalnej poprawności tytułu. Wyłączona jest ocena merytorycznej zasadności roszczenia.

   Postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności sąd doręcza tylko wierzycielowi, bowiem dla dłużnika termin do wniesienia zażalenia biegnie od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji (art. 795 § 2 k.p.c.).

   Zatem tryb rozpoznania wniosku banku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu w sprawie I Co 2011/02 Sądu Rejonowego w Bydgoszczy był prawidłowy. Postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2002 r. Sąd uwzględnił wniosek. Zostało ono wydane na posiedzeniu niejawnym zgodnie z art. 766 k.p.c., wobec czego sentencja stanowiła jeden dokument wraz z uzasadnieniem (art. 357 § 2 zd. drugie k.p.c.).

   Uchybienie Sądu polegało na tym, że w orzeczeniu tym podpis sędziego figuruje jedynie pod uzasadnieniem, nie ma go zaś pod sentencją. W myśl uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2002 r. III CZP 12/02 (OSNC 2003/2/17) i postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r. III CZP 84/02 (OSNC 2003/10/140) postanowienie takie, wydane na posiedzeniu niejawnym i skonstruowane w ten sposób, że jego sentencja wraz z uzasadnieniem stanowi jeden dokument, nie istnieje w znaczeniu prawnoprocesowym w sytuacji, w której skład sądu podpisał tylko uzasadnienie, natomiast nie podpisał sentencji.

   Dlatego też Sąd Okręgowy w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 29 października 2003 r. odrzucił zażalenie dłużnika jako wniesione na orzeczenie nieistniejące.

   Egzekucja w sprawie I Km 881/02 została wszczęta na podstawie wniosku banku z dnia 15 kwietnia 2002 r. Do wniosku został dołączony bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności z dnia 11 kwietnia 2002 r. Komornik, prowadząc egzekucję na podstawie tego tytułu, nie popełnił uchybienia.

   Zasadą postępowania egzekucyjnego jest, że komornik nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym (art. 804 k.p.c.). Ocenia jedynie tytuł wykonawczy pod względem formalnym. Wierzyciel posługiwał się bankowym tytułem egzekucyjnym, do którego dołączono odpis postanowienia klauzulowego, opatrzony pieczęcią, z której wynikało, że orzeczenie podlega wykonaniu. Zatem komornik nie miał podstaw do kwestionowania tytułu wykonawczego.

   W toku egzekucji komornik ściągnął częściowo należność wierzyciela. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone - wobec Pani Doroty Wieczorek postanowieniem z dnia 15 maja 2002 r. z uwagi na ogłoszenie upadłości dłużnika, zaś wobec Pana Andrzeja Wieczorka postanowieniem z dnia 28 czerwca 2002 r. z powodu bezskuteczności egzekucji. Ponieważ w aktach nie ma dowodów doręczenia tych rozstrzygnięć dłużnikom, nie można ocenić, czy postanowienia są prawomocne.

   Bezsporne jest, że komornik dokonał wszystkich czynności przed wydaniem przez Sąd Okręgowy we Włocławku postanowienia z dnia 29 października 2003 r. Nie mógł więc wiedzieć, że orzeczenie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności zostało ocenione jako nieistniejące.

   Trzeba jednak wskazać, że nawet gdyby rozstrzygniecie Sądu Okręgowego zapadło wcześniej i strony złożyły jego odpis komornikowi, egzekucja zapewne toczyłaby się nadal. W myśl art. 825 pkt 2 k.p.c. organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek, jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności. Bezsporne jest, że takiego orzeczenia nie wydano, bowiem postanowienie z dnia 29 października 2003 r. stanowi o odrzuceniu zażalenia, a jedynie w uzasadnieniu wskazuje na konsekwencje braku podpisu sędziego pod sentencją.

   Wydaje się, że jest tu luka w prawie. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest okoliczność, że zaprezentowana wyżej linia orzecznictwa Sądu Najwyższego pojawiła się od niedawna (pierwsze orzeczenie, mówiące o skutkach braku podpisu sędziego pod sentencją postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym, pochodzi z 2002 r.). W latach minionych istniała utrwalona praktyka, zgodnie z którą postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym traktowano jako jedną całość wraz z uzasadnieniem i podpis złożony pod uzasadnieniem uznawano za wystarczający.

   Obecnie Sąd Rejonowy usunął uchybienie, wydając w dniu 16 stycznia 2004 r. nowe postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności. W dniu 19 stycznia 2004 r. jego odpis przesłano wierzycielowi.

   Wprawdzie orzeczenie klauzulowe będące, wraz z bankowym tytułem egzekucyjnym, podstawą egzekucji było wadliwe, nie można jednak mówić o szkodzie poniesionej przez dłużników. W świetle treści bankowego tytułu egzekucyjnego i dołączonych do niego dokumentów istniało zobowiązanie Państwa Doroty i Andrzeja Wieczorków, którego wykonania wierzyciel mógł dochodzić w drodze postępowania egzekucyjnego.

   Jeżeli w przekonaniu dłużników zobowiązanie to wygasło, przedawniło się, było niższe niż w tytule bądź nie powstało, mogą oni wytoczyć przeciwko wierzycielowi powództwo przeciwegzekucyjne na podstawie art. 840 k.p.c., a w przypadku uwzględnienia ich pozwu dochodzić zwrotu wyegzekwowanych należności.

   Dodatkowo pragnę wskazać, że zakres uprawnień Ministra Sprawiedliwości do podejmowania czynności w ramach nadzoru administracyjnego nie pozwala na dokonywanie oceny zasadności orzeczeń wydawanych przez niezawisłe sądy.

   Minister Sprawiedliwości wyposażony jest z mocy art. 9 i art. 39 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.01.98.1070) w instrumenty prawne związane z wykonywaniem zwierzchniego nadzoru nad działalnością administracyjną, a nie merytoryczną (orzeczniczą) sądów. W myśl przepisu art. 39 ustawy - prawo o ustroju sądów powszechnych czynności z zakresu nadzoru nad działalnością administracyjną sądów nie mogą wkraczać w dziedzinę, w której sędziowie są niezawiśli.

   Na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U.97.133.882) Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór zwierzchni nad działalnością komorników, ale nadzór ten nie może wkraczać w działania podlegające nadzorowi sądu.

   Odnosząc się do zarzutu niedotrzymania warunków umowy kredytowej przez bank, podkreślić trzeba, że Minister Sprawiedliwości nie wykonuje żadnych czynności nadzorczych wobec banków.

   Wyrażam nadzieję, że powyższe rozważania wyczerpują zagadnienia przedstawione w zapytaniu, związane z zasadami postępowania egzekucyjnego oraz uprawnieniami Ministra Sprawiedliwości w zakresie nadzoru nad prawidłowością jego przebiegu.

   Podsekretarz stanu

   Tadeusz Wołek

   Warszawa, dnia 26 stycznia 2004 r.