IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 575

w sprawie postulatu likwidacji kas chorych w celu zwiększenia środków finansowych na służbę zdrowia, w tym Szpital Ogólny w Bielsku-Białej

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Piotra Smolany, przekazaną przy piśmie z dnia 15 lutego 2002 r., znak: SPS-0202-575/02, w sprawie postulatu likwidacji kas chorych w celu zwiększenia środków finansowych na służbę zdrowia, w tym Szpital Ogólny w Bielsku-Białej, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

   Przedstawiony postulat likwidacji kas chorych jest całkowicie zbieżny z przyjętymi założeniami dotyczącymi reorganizacji systemu ochrony zdrowia. Minister zdrowia stoi na stanowisku, że taka zmiana jest konieczna i zostało to niejednokrotnie wyrażone na forum publicznym. Dowodem tego jest dokument ˝Narodowa ochrona zdrowia - strategiczne kierunki działań Ministerstwa Zdrowia w latach 2002-2003˝. Dokument jest ogólnie dostępny na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia. Poniżej zostaną przedstawione podstawowe informacje wynikające z tego dokumentu.

   Likwidacja kas chorych jest jednym z priorytetów działań ministra zdrowia, gdyż usprawni, ujednolici oraz zapewni równy dostęp do świadczeń zdrowotnych, zmieniając zasady zawierania umów o udzielanie świadczeń i gospodarki środkami publicznymi pochodzącymi z ubezpieczenia zdrowotnego. Likwidacja ma nastąpić z dniem 1 stycznia 2003 r. System opieki zdrowotnej będzie finansowany od tej daty przez jeden Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia z 16 oddziałami wojewódzkimi. Projektowane zmiany mają urzeczywistnić konstytucyjną zasadę odpowiedzialności władz publicznych, w tym władzy wykonawczej, za opiekę zdrowotną nad wszystkimi obywatelami.

   W okresie przejściowym, tj. do dnia 1 stycznia 2003 r., zostaną podjęte odpowiednie działania sanacyjne i przygotowawcze do wdrożenia zmodyfikowanego systemu. M.in. minister zdrowia uzyska kompetencje do powoływania rad kas chorych, co umożliwi mu sprawowanie nadzoru nad ich działalnością (odpowiedni projekt ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym został już skierowany do rozpatrzenia na posiedzenie Rady Ministrów). W dalszej kolejności pozwoli to rozpocząć proces ujednolicania zasad udzielania świadczeń zdrowotnych we wszystkich kasach chorych oraz urzeczywistniania zasad wolnego dostępu obywateli do świadczeń zdrowotnych. Przewiduje się przyznanie ministrowi zdrowia kompetencji do określenia w drodze rozporządzenia struktury organizacyjnej kasy chorych, rodzaju stanowisk oraz zasad wynagradzania pracowników na poszczególnych stanowiskach. Takie rozwiązanie usprawni pracę kas chorych, pozwalając jednocześnie wprowadzić ograniczenia w wydatkowaniu środków na administrację, które powinny zostać przeznaczone na zwiększenie ilości zakontraktowanych świadczeń zdrowotnych na rok 2002.

   Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia powstanie w oparciu o bazę i pracowników obecnych kas chorych. Jednocześnie koszty administracyjne zostaną znacznie zmniejszone, ponieważ oddziały terenowe kas zostaną zlikwidowane. Nadzór nad funduszem będzie sprawować minister zdrowia. Jako instytucja posiadająca osobowość prawną Fundusz będzie realizował program ujednolicenia zawierania świadczeń zdrowotnych, w tym maksymalnych cen za poszczególne procedury, m.in. poprzez:

   - określenie przez ministra zdrowia wzorów umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych;

   - funkcjonowanie w skali całego kraju jednakowych zasad zawierania umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych.

   Zasygnalizowane wyżej informacje - wynikające z projektowanych zmian - znajdą swój wyraz w nowelizacjach ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (DzU nr 28, poz. 153, z późn. zm.) oraz w kompleksowym akcie prawnym rangi ustawowej o Narodowej Ochronie Zdrowia - przygotowywanych w Ministerstwie Zdrowia.

   Przedstawienie stanowiska Rady Miejskiej Bielska-Białej w kwestii likwidacji kas chorych jest dowodem potwierdzającym słuszność przyjętych założeń.

   Zrozumiała jest obawa Zarządu Rady Miejskiej i prezydenta miasta Bielska-Białej o ograniczenie ubezpieczonym z terenu tego miasta dostępu do usług medycznych w zakresie lecznictwa szpitalnego w kontekście trudnej sytuacji finansowej Szpitala Ogólnego w Bielsku-Białej - Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, mogącej skutkować likwidacją tego szpitala.

   Zgodnie z art. 53 ust. 2 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym kasa chorych przy zawieraniu umów jest obowiązana do przestrzegania:

   1) zasady zrównoważenia kosztów z przychodami,

   2) zasady, że suma kwot zobowiązań kasy chorych wobec świadczeniodawców ze wszystkich zawartych umów musi się mieścić w planie finansowym kasy chorych.

   Kasa chorych sporządza na każdy rok plan finansowy zrównoważony w zakresie przychodów i kosztów, który podlega zatwierdzeniu przez Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych (art. 131b ust. 1 i 6 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym). Przytoczone przepisy wprowadzają ogólne zasady, których kasa ma obowiązek przestrzegać przy zawieraniu umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych. Organem właściwym w przypadkach, gdy kasa chorych narusza przepisy prawne, jest Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych (art. 151a ust. 4 pkt 1 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym). De lege lata minister właściwy do spraw zdrowia nie posiada żadnych środków dyscyplinujących kasy chorych i nie może podjąć skutecznej interwencji w postaci stosowania instrumentów władczych. Do tego uprawniony jest jedynie Urząd Nadzoru. Sytuacja ulegnie zmianie po wskazanych wyżej propozycjach zmian, w momencie kiedy staną się obowiązującym prawem.

   W tym miejscu należy wskazać, że środki pochodzące ze składek na ubezpieczenie zdrowotne służące finansowaniu świadczeń zdrowotnych przez kasy chorych nie są jedynym źródłem przychodów zakładów opieki zdrowotnej. Zakłady posiadają inne możliwości ich pozyskiwania.

   Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (DzU nr 91, poz. 408, z późn. zm.) stwarza zakładom opieki zdrowotnej różne możliwości pozyskiwania środków finansowych, takie, jak: prowadzenie wydzielonej działalności gospodarczej, uzyskiwanie środków finansowych z darowizn, spadków oraz ofiarności publicznej, także pochodzenia zagranicznego, wydzierżawianie lub wynajęcie przekazanych w nieodpłatne użytkowanie nieruchomości i majątku skarbu państwa, odpłatne udzielanie świadczeń zdrowotnych na zlecenie instytucji ubezpieczeniowych, zakładów pracy, organizacji społecznych i innych instytucji, otrzymywanie dotacji budżetowych na inwestycje, w tym sprzętu medycznego, od organu, który utworzył zakład, zmiana zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych. Pozyskanie środków z wymienionych wielu źródeł może skutkować poprawą kondycji finansowej zakładów opieki zdrowotnej.

   Na koniec informuję, że dokument ˝Narodowa ochrona zdrowia - strategiczne kierunki działań Ministerstwa Zdrowia w latach 2002-2003˝ przewiduje utworzenie krajowej sieci szpitali publicznych, której założeniem jest zaspokojenie na odpowiednim poziomie potrzeb zdrowotnych społeczeństwa w zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpitale. Krajowa sieć szpitali nie podlega prywatyzacji i stanowi zabezpieczenie świadczeń zdrowotnych dla społeczeństwa w przypadku likwidacji szpitala z sieci regionalnej. Sieć obejmie dotychczasowe szpitale wojewódzkie. W przypadku dużych aglomeracji zostanie rozważone włączenie do niej innych szpitali publicznych w celu wzmocnienia sieci krajowej.

   Sekretarz stanu

   Ewa Kralkowska

   Warszawa, dnia 1 marca 2002 r.