IV kadencja

Odpowiedź ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 4851

w sprawie ustalania opłat za przyłączenie podmiotów do sieci elektroenergetycznej w taryfach zatwierdzanych przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

   Odpowiadając na interpelację Pana Posła Stanisława Rydzonia, skierowaną pismem Pana Marszałka, znak: SPS-0202-4851/03, z dnia 18 września 2003 r. do Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, w sprawie ustalania opłat za przyłączenie podmiotów do sieci elektroenergetycznych w taryfach zatwierdzanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, uprzejmie informuję, co następuje:

   Zgodnie z postanowieniami art. 7 ust. 4 i ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity DzU z 2003 r. Nr 153, poz. 1504), za przyłączenie podmiotów do sieci przewidzianej w opracowanych przez gminy założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe pobiera się opłatę określoną na podstawie ustalonych w taryfie stawek opłat za przyłączenie do sieci. Stawki opłat za przyłączenie do sieci kalkuluje się na podstawie jednej czwartej średniorocznych nakładów inwestycyjnych na budowę odcinków służących do przyłączenia podmiotów ubiegających się o przyłączenie, określonych w planie rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe, energię elektryczną lub ciepło.

   Natomiast przepisy § 16 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie energią elektryczną (DzU z 2001 r. nr 1, poz. 7) stanowią ponadto, że stawki opłat za przyłączenie do sieci elektroenergetycznej kalkuluje się oddzielnie dla każdej grupy przyłączeniowej, w przeliczeniu na jednostkę mocy lub jednostkę długości sieci od miejsca przyłączenia do miejsca rozgraniczenia własności instalacji, urządzeń lub sieci, określonych w umowie o przyłączenie. Stawki opłat za przyłączenie do sieci różnicuje się również w zależności od rodzaju elementów stosowanych do budowy odcinków sieci służących do przyłączania podmiotów oraz standardów jakościowych dostaw energii elektrycznej. Zgodnie z postanowieniami § 2 pkt 5 ww. rozporządzenia podmioty przyłączane do sieci rozdzielczej klasyfikowane są do sześciu grup przyłączeniowych.

   Należy wspomnieć, że ustawa z dnia 26 maja 2002 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne (Dz.U. nr 48, post. 555) oraz przepisy ww. rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 14 grudnia 2000 r. ustanowiły odmienne zasady kalkulacji stawek opłat za przyłączenie, w stosunku do uregulowań wcześniej obowiązujących, w których opłata za przyłączenie powiązana była z rzeczywistymi kosztami przyłączenia, ponoszonymi przez przedsiębiorstwa energetyczne, wynikającymi z warunków przyłączenia. W zatwierdzonych przez Prezesa URE korektach taryf dla energii elektrycznej w lutym 2000 r. większość spółek dystrybucyjnych ustaliła stawki opłat za przyłączenie do sieci dla III grupy przyłączeniowej, w przeliczeniu na kW mocy przyłączeniowej, niektóre spółki ustaliły również takie stawki dla II grupy przyłączeniowej (część spółek nie przewidywała przyłączenia odbiorców II grupy, a więc brakowało podstawy do obliczena tych stawek) - zatem stawki dla II i III grupy przyłączeniowej zostały skalkulowane według takiej samej zasady jak dla IV i V.

   Doświadczenia z tego procesu zatwierdzania taryf i ich stosowania przez spółki dystrybucyjne wykazały negatywne strony ustalania stawek opłat za przyłączenie dla II i III grupy na podstawie średniorocznych nakładów określonych w planie rozwoju, w przeliczeniu na jednostkę mocy przyłączeniowej, a mianowicie:

   - stawki opłat za przyłączenie dla II i III grupy charakteryzowały się dużym zróżnicowaniem pomiędzy poszczególnymi spółkami. W przypadku II grupy różnica była 3-krotna, dla III grupy stawka ta zawierała się w przedziale od 34 zł/kW do 146 zł/kW. Przyłączenie do sieci dużych odbiorców nie jest procesem standardowym. Nakłady inwestycyjne planowane na przyłączenie podmiotów zależą od lokalizacji inwestycji, uzbrojenia terenu, stanu wieci elektroenergetycznych oraz charakterystyki poboru energii przez przyszłego odbiorcę, odznaczają się one dużą zmiennością nakładu jednostkowego na kW mocy przyłączeniowej (w zależności od odbiorcy), czego skutkiem było zróżnicowanie stawek opłat za przyłączenie pomiędzy spółkami. Rozbieżność w wartościach tych stawek była przedmiotem licznych skarg odbiorców, którzy uznawali to zjawisko jako nierówne traktowanie odbiorców z poszczególnych obszarów kraju,

   - przyłączanie dużych odbiorców do sieci elektroenergetycznej nie jest zjawiskiem powszechnym, jak to mamy do czynienia z odbiorcami IV i V grupy przyłączeniowej. Mogą to być pojedyńcze przypadki w skali roku obowiązywania taryfy (w danej spółce dystrybucyjnej), stąd też planowane nakłady inwestycyjne na przyłączenie odbiorców z II i III grupy charakteryzują się zmiennym poziomem w poszczególnych latach, w zależności od ilości przyłączeń i ich charakterystyki,

   - nakłady inwestycyjne na rozwój sieci, które wynikają z potrzeby przyłączania nowych podmiotów, ponoszone są w trakcie realizacji inwestycji, a inwestycje te projektowane są również z myślą o potrzebach przyszłych odbiorców. Ustalanie stawek opłat za przyłączenie na podstawie średniorocznych nakładów inwestycyjnych przewidzianych w planie rozwoju oznaczałoby, że niektóre podmioty przyłączane pononosiłyby koszty rozbudowy sieci na rzecz przyszłych odbiorców,

   - przedsiębiorstwa energetyczne opracowują plany rozwoju na okres nie krótszy niż trzy lata (art. 16 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne). Z uwagi na horyzont czasowy wielkość nakładów inwestycyjnych planowanych na poszczególne lata podlega uściśleniu w rocznych planach inwestycyjnych. Szczególnie w zakresie przyłączania dużych odbiorców nakłady na przyłączenie oraz harmonogram realizacji inwestycji mogą być precyzyjnie określone w planach krótkookresowych, po wydaniu warunków przyłączenia.

   Przeprowadzone w URE analizy wykazały, że kalkulowanie stawek za przyłączenie dla II i III grupy przyłączeniowej na podstawie średniorocznych nakładów określonych w planie rozwoju prowadzi do braku korelacji pomiędzy poniesionymi przez przedsiębiorstwo nakładami na przyłączenie i opłatami ponoszonymi przez odbiorców. Precyzyjne powiązanie wielkości opłat za przyłączenie z poniesionymi nakładami inwestycyjnymi jest istotne w aspekcie przepisu art. 7 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne, ponieważ koszty wynikające z nakładów na przyłączenie w zakresie, w jakim nie zostały pokryte opłatami za przyłączenie, przenoszone są w taryfie poprzez stawki opłat za usługi przesyłowe, a więc ponoszone przez pozostałych odbiorców. Ustalenie opłaty za przyłączenie dla odbiorców II i III grupy na podstawie 1/4 rzeczywiście poniesionych nakładów ogranicza ryzyko przenoszenia nieuzasadnionych kosztów na innych odbiorców.

   Uwzględniając wszystkie wyżej wymienione aspekty, w tym skalę zróżnicowania procesów przyłączenia dużych odbiorców, zasadę równoprawnego traktowania podmiotów II i III grupy przyłączeniowej na obszarze kraju, a także ograniczenie możliwości przenoszenia - na pozostałych odbiorców - kosztów wynikających z nakładów poniesionych na przyłączenie podmiotów II i III grupy przyłączeniowej, przyjęto w taryfach spółek dystrybucyjnych zasadę, że opłaty za przyłączenie tych podmiotów pobierane są na podstawie 1/4 nakładów rzeczywistych poniesionych na realizację przyłączenia.

   Odnośnie stawek opłat za przyłączenie dla IV i V grupy przyłączeniowej, uprzejmie informują, że w procesie zatwierdzania korekt taryf w lutym 2001 r. przez Prezesa URE, zostały one ustalone na poziomie społecznie akceptowalnym, a w kolejnych taryfach zmieniały się jedynie poprzez indeksację wynikającą z inflacji. Opłaty za przyłączenie w tych grupach, ustalane na podstawie taryfy, uległy zdecydowanemu obniżeniu w porównaniu do okresu przed wprowadzeniem w życie nowelizacji ustawy Prawo energetyczne z 2000 r. i w wielu spółkach kształtują się poniżej 1/4 nakładów inwestycyjnych ponoszonych na przyłączenie odbiorców w tych grupach.

   Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, uważam za nieuzasadniony zarzut, jakoby odbiorcy przyłączeni w IV i V grupie przyłączeniowej ponosili koszty relatywnie wyższe niż w II i III grupie. Natomiast, odpowiadając na pytanie Pana Posła, czy jest społecznie uzasadnione różnicowanie zasad ustalania w taryfach przedsiębiorstw energetycznych opłat za przyłączenie do sieci elektroenergetycznych, należy stwierdzić, że zróżnicowanie zasad naliczania opłat za przyłączenie odrębnie dla II i III oraz IV i V grupy przyłączeniowej stanowi w praktyce lepsze wypełnienie zapisu art. 7 ustawy Prawo energetyczne, niż ˝mechaniczne˝ ujednolicenie zapisów adresowanych do grup odbiorców charakteryzujących się diametralnie różnymi uwarunkowaniami.

   Odnośnie zaś do pytania drugiego - zasada równoprawnego traktowania przyłączanych podmiotów jest realizowana właśnie poprzez stosowanie jednakowych reguł ustalania opłat za przyłączenie dla odbiorców należących do tych samych grup, z zachowaniem zasady, że odbiorcy wszystkich grup taryfowych ponoszą opłaty stanowiące około 1/4 rzeczywistych nakładów poniesionych na realizację przyłączenia.

   Mam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia zostaną przyjęte jako wyczerpująca odpowiedź na postawione przez Pana Posła pytania.

   Minister

   Jerzy Hausner

   Warszawa, dnia 13 października 2003 r.