IV kadencja

Odpowiedź ministra edukacji narodowej i sportu

na zapytanie nr 2618

w sprawie zasad udzielania dotacji przez jednostki samorządu terytorialnego dla szkół publicznych prowadzonych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na zapytanie Pana Posła Jarosława Zielińskiego z dnia 7 stycznia br. nr SPS-0203-2618/04 w sprawie zasad udzielania dotacji przez jednostki samorządu terytorialnego dla szkół publicznych prowadzonych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego, uprzejmie Pana Marszałka informuję.

   Przepis art. 80 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.) określający, że dotacja przysługuje na każdego ucznia, należy rozumieć w sposób liberalny. Dotacja przysługuje na każdego ucznia faktycznie uczęszczającego do szkoły uprawnionej do pozyskania dotacji. Ponieważ określenie trybu udzielenia i rozliczenia dotacji zostało przepisem art. 80 ust. 4 ustawy o systemie oświaty pozostawione w gestii organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, to sposób weryfikacji faktycznej liczby uczniów może być różny w różnych jednostkach. Jeżeli następuje on poprzez sporządzenie miesięcznego sprawozdania organu prowadzącego szkołę, to dotacja przysługuje na każdego ucznia wykazanego w miesięcznym sprawozdaniu szkoły, które powinno odzwierciedlać stan faktyczny. Rzetelność składanych sprawozdań i ich zgodność ze stanem faktycznym powinna być weryfikowana w toku rozliczania dotacji.

   Jeśli zaś chodzi o podstawę ustalenia wysokości dotacji, to przepisy art. 80 ust. 2, 3 i 3a ustawy o systemie oświaty stanowią, że dotacja przysługuje w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego. Skoro zatem ustawodawca posłużył się pojęciem ˝wydatków przewidzianych na jednego ucznia˝, nie powinno budzić wątpliwości, że podstawą obliczenia dotacji jest suma wydatków zaplanowanych podzielona przez liczbę uczniów uczęszczających do tego samego typu i rodzaju szkół, dla których organem prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego. Zresztą tak zaplanowane wydatki nie mogą być korygowane przez sprawozdania, o których mowa w zapytaniu, gdyż podstawę ich obliczenia stanowią wydatki przewidziane dla szkół tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, zaś obowiązek sporządzania sprawozdań służących rozliczeniu dotacji obciąża organ prowadzący szkołę niebędący jednostką samorządu terytorialnego. Zatem sprawozdanie to z natury rzeczy nie może mieć wpływu na ustalenie wysokości wydatków bieżących na jednego ucznia w szkole prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego.

   Wysokość dotacji na jednego ucznia szkoły publicznej uprawnionej do uzyskania dotacji na podstawie art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty jest ustalana jako równowartość przewidzianych - a zatem w związku z tym, co napisano wyżej - zaplanowanych wydatków na jednego ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego. Zatem wysokość dotacji ustalona na podstawie planu finansowego musi każdorazowo ulegać zmianie, przy zmianie planu finansowego dokonanego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (DzU z 2003 r. Nr 15, poz. 148 z późn. zm.). Zdaniem resortu edukacji narodowej i sportu wpływu na wysokość dotacji przysługującej na każdego ucznia nie może mieć poziom rzeczywiście zrealizowanych wydatków bieżących w szkołach prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego. Tak więc niezrealizowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zaplanowanych wydatków będących podstawą obliczenia wysokości dotacji nie może spowodować obniżenia dotacji przysługujących szkołom i placówkom, o których mowa w art. 80 ust. 1 ustawy o systemie oświaty.

   Odpowiadając na ostatnie pytanie, należy stwierdzić, że ustawa o systemie oświaty pozostawiła do kompetencji organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego określenie trybu udzielania i rozliczania dotacji, co umożliwia uwzględnienie uwarunkowań lokalnych i specyfiki szkół uprawnionych do otrzymania dotacji działających na terenie konkretnej jednostki samorządu terytorialnego, która ma obowiązek jej udzielenia. Przepis art. 80 ust. 4 ustawy o systemie oświaty określa minimalny zakres regulacji, wprost nakazując określenie w uchwale organu stanowiącego JST podstawy obliczania dotacji i właśnie zakresu danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji. Natomiast co do minimalnego zakresu regulacji tych postanowień uchwały, które dotyczą danych zamieszczanych we wniosku, można wskazać na dwa elementy niezbędne, tj. liczbę uczniów uczęszczających do szkoły, która występuje o udzielenie jej dotacji, oraz te dane, które pozwolą na zidentyfikowanie danej szkoły lub placówki jako podmiotu uprawnionego do otrzymania dotacji. Poza tymi elementami ustawodawca pozostawił organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego całkowitą swobodę w określeniu trybu udzielania i rozliczania dotacji, z tym że uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego nie mogą zawierać żadnych dodatkowych, wykraczających poza przepisy ustawowe warunków, od których uzależnione byłoby przyznane dotacji. Nie ma również podstaw prawnych uprawniających organ stanowiący JST do określenia sposobu rozliczania udzielonych dotacji, które obejmowałyby materię szerszą niż prawidłowość ustalenia wysokości przyznanej dotacji - rozumianej, jak wskazano wyżej. Pogląd ten został także wyrażony w uchwale Nr Ki 00571/100/02 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej z dnia 20 lutego 2002 r. publikowanej w OSS 2002/3/80, w którym stwierdzono, że rozliczenie dotacji może dotyczyć wyłącznie faktycznej liczby uczniów lub wychowanków. Orzeczenie to dotyczyło wprawdzie dotacji udzielanych szkołom niepublicznym na podstawie art. 90 ustawy o systemie oświaty, lecz uwzględniając fakt, że mają one również charakter dotacji podmiotowych, a sposób określania ich wysokości został ustalony w sposób zbliżony jak w przypadku dotacji przysługujących szkołom publicznym prowadzonym przez osoby fizyczne i osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego, należy uznać, że zaprezentowany pogląd jest również aktualny przy dokonywaniu wykładni art. 80 ustawy o systemie oświaty.

   Dodać też należy, że organem powołanym do oceny zgodności z prawem uchwał podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego również w tym zakresie jest, w ramach sprawowanego nadzoru, Regionalna Izba Obrachunkowa.

   Z poważaniem

   Minister

   Krystyna Łybacka

   Warszawa, dnia 13 lutego 2004 r.