IV kadencja

Zapytanie nr 4063

do ministra sprawiedliwości

w sprawie postępowania Prokuratury Rejonowej we Wrocławiu na skutek doniesienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożonego przez Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład Budownictwa Mostowego

   Szanowny Panie Ministrze! Zwracam się do Pana z zapytaniem poselskim w sprawie działań Prokuratury Rejonowej we Wrocławiu dotyczących podejrzenia popełnienia przestępstwa na podstawie doniesienia Zakładów Budownictwa Mostowego.

   W zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, złożonym przez Przedsiębiorstwo Państwowe Zakłady Budownictwa Mostowego z siedzibą w Warszawie (obecnie w upadłości), przekazanym w dniu 14 września 2004 r. Delegaturze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego we Wrocławiu, następnie skierowanym do Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia Krzyki-Wschód celem nadania biegu sprawie, Zarządca Przedsiębiorstwa szczegółowo opisał fakty, które jego zdaniem czyniły uzasadnionym przekonanie, iż prezes jednoosobowego zarządu jednej ze spółek zależnych od tego Przedsiębiorstwa (o nazwie Zakład Budownictwa Mostowego 3 Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu) działał na szkodę tej spółki, gdyż:

   - poświadczył nieprawdę we wniosku o ogłoszenie upadłości oraz w załączonych do tego wniosku dokumentach, w szczególności w sprawozdaniu finansowym, w wyniku czego ogłoszona została upadłość tej Spółki;

   - złożył wniosek o upadłość spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 Sp. z o.o. nie z uwagi na brak możliwości spłacenia zobowiązań, lecz w celu umożliwienia przejęcia tej spółki przez konkurencyjną firmę (Porr Technobud Polska Sp. z o.o., będącą częścią austriackiego koncernu Porr), z którą współdziałał on w toku postępowania w sprawie ogłoszenia upadłości ze szkodą dla wymienionego wyżej Przedsiębiorstwa Państwowego Zakłady Budownictwa Mostowego z siedzibą w Warszawie - właściciela kontrolnego pakietu udziałów (96,08%) w kapitale zakładowym tej spółki - i które w tym samym czasie prowadziło z firmą Porr negocjacje zmierzające do sprzedaży całego posiadanego pakietu udziałów.

   Dodatkowo opisane w zawiadomieniu fakty uzasadniały podejrzenie, iż wskazany w zawiadomieniu prezes jednoosobowego Zarządu spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 Sp. z o.o. czyny te popełnił dla osiągnięcia korzyści majątkowej. W dniu ogłoszenia upadłości on i grupa wybranych przez niego pracowników rozpoczęli pracę w wymienionej wyżej firmie Porr Technobud Polska Sp. z o.o., która stała się w ostatecznym rezultacie wyłącznym beneficjantem tych zdarzeń, tj. upadłości spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 Sp. z o.o.

   Ostatecznie bowiem, po ogłoszeniu upadłości, spółka Porr przejęła przedsiębiorstwo spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 za kwotę niewspółmiernie niską w porównaniu do wydatków, które musiałaby ponieść, kupując udziały od Zakładów Budownictwa Mostowego PP. Nie poniosła także jakichkolwiek kosztów związanych z redukcją zatrudnienia.

   W wyniku opisanych działań szkodę ponieśli zarówno pracownicy, którzy stracili swoje miejsca pracy, jak również wierzyciele, którzy w wyniku upadłości utracą zapewne swoje należności, oraz udziałowcy, w tym Przedsiębiorstwo Państwowe Zakłady Budownictwa Mostowego.

   W konkluzji Zarządca Przedsiębiorstwa składający zawiadomienie stwierdził, iż jego zdaniem wymienione wyżej czyny prezesa jednoosobowego zarządu spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 Sp. z o.o. wyczerpują znamiona przestępstw określonych w następujących przepisach Kodeksu karnego:

   - art. 296 § 1 i 2 (wyrządzenie szkody majątkowej w celu osiągnięcia korzyści majątkowej);

   - art. 296a (przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za zachowanie mogące wyrządzić szkodę majątkową albo za czyn nieuczciwej konkurencji);

   - art. 271 (poświadczenie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne we wniosku o ogłoszenie upadłości oraz bilansie i innych dokumentach załączonych do tego wniosku) plus art. 522 Prawa upadłościowego i naprawczego (podanie we wniosku o ogłoszeniu upadłości nieprawdziwych danych).

   Zeznania świadków przesłuchanych w toku postępowania generalnie potwierdziły zarzuty przedstawione w zawiadomieniu o przestępstwie, w szczególności fakt, iż honoraria prawników przygotowujących wniosek o upadłość spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 i inne czynności w toku postępowania w sprawie ogłoszenia upadłości zostały sfinansowane przez spółkę Porr - wyłącznego beneficjenta tej upadłości. O przebiegu tego postępowania prezes zarządu spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 informował wyłącznie pracowników spółki Porr, przy całkowitym zachowaniu w tajemnicy tego faktu przed własną Radą Nadzorczą i wspólnikami. Zeznania świadków potwierdziły także prawdziwość kolejnego zarzutu - poświadczenia nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne we wniosku o ogłoszenie upadłości, tj. przedstawienie nieprawdziwego sprawozdania finansowego.

   Pomimo tych faktów Prokurator Rejonowy umorzył śledztwo w tej sprawie (postanowienie Prokuratora Rejonowego dla Wrocławia Krzyki-Wschód z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie Ds. 1380/04), nie znajdując w czynach osób wskazanych w zawiadomieniu cech przestępstwa. Postanowienie to utrzymane zostało przez Prokuratora Okręgowego.

   W związku z przedstawionymi wyżej faktami uprzejmie proszę Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania:

   1. Co jeszcze powinien był zrobić wskazany w zawiadomieniu prezes zarządu spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3, aby prokurator mógł uznać, że działał on na jej szkodę, jeżeli nie są wystarczające fakty, iż przedstawił on Sądowi upadłościowemu nieprawdziwe sprawozdanie finansowe i ewidentnie współdziałał z konkurentem w celu doprowadzenia do upadłości własnej spółki, umożliwiając jej przejęcie?

   2. Jakie czynniki powodują, iż w jednych sprawach prokuratura angażuje znaczny potencjał organów ścigania (np. sprawa próby wrogiego przejęcia firmy kurierskiej Messenger Services Stolica SA; sprawa zatrzymania produkcji czekoladek Michałki w kilku przedsiębiorstwach przemysłu cukierniczego w szczytowym okresie popytu na nie przed świętami wielkanocnymi), w innych zaś, zwłaszcza w takich, w których, jak w opisanym wyżej przypadku, pokrzywdzonym jest przedsiębiorstwo państwowe lub inny podmiot o zbliżonym statusie, postępowanie nie jest prowadzone pomimo ewidentnych dowodów złamania prawa. Czy zdaniem Pana Ministra opinia publiczna nie ma podstaw, aby poprzez takie przypadki utwierdzać się w przekonaniu, iż Prokuratura jest wykorzystywana już nie tylko do rozgrywek politycznych, lecz staje się także narzędziem korporacji gospodarczych realizujących brudnymi metodami swoje cele?

   3. Czy Pan Minister może wskazać mechanizmy prawne umożliwiające ochronę wspólników i podmiotów gospodarczych przed takimi, jak wyżej opisane, działaniami zarządów? Należy uwzględnić przy tym fakt, iż ani wspólnicy, ani powołany przez nich nowy zarząd w przypadku powzięcia informacji o takim zdarzeniu nie są osobami uprawnionymi do złożenia zażalenia do sądu drugiej instancji na postanowienie sądu rejonowego w przedmiocie ogłoszenia upadłości.

   Przedstawiony przypadek dowodzi jednak, iż możliwe jest ogłoszenie upadłości każdej spółki, jeśli tylko jej zarząd przedstawi we wniosku o ogłoszenie upadłości nieprawdziwe dane, a chcący ją przejąć konkurent wynajmie do przeprowadzenia postępowania renomowaną kancelarię prawną. Jeżeli takie mechanizmy nie istnieją, to czy Pan Minister dostrzega potrzebę ich wprowadzenia?

   4. Czy zdaniem Pana Ministra postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu przeprowadzone zostało bez uchybień? Czy, zdaniem Pana Ministra, nie powinien był wzbudzić podejrzeń sądu fakt, iż kilkanaście dni po Zgromadzeniu Wspólników Spółki - zatwierdzającym sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy zakończony zyskiem netto - jednoosobowy zarząd spółki składa wniosek o upadłość spółki (działalność spółki w ostatnich latach zamykała się znacznym zyskiem netto)?

   5. Jakie wykształcenie i jakie kwalifikacje miał nadzorca sądowy sporządzający na zlecenie sądu sprawozdanie w tym postępowaniu i czy zdaniem Pana Ministra były one wystarczające do wydania rzetelnej opinii o tej spółce i stanie jej finansów na potrzeby tego postępowania?

   Niezależnie od przedstawionych wyżej pytań uprzejmie proszę Pana Ministra o zbadanie sprawy i wyciągnięcie konsekwencji przewidzianych prawem w stosunku do osób odpowiedzialnych za zaistniały stan rzeczy.

   Uważam bowiem, że umorzenie śledztwa w sprawie Ds. 1380/04 nie znajduje uzasadnienie, gdyż dowody zgromadzone w śledztwie potwierdzają zarzuty ujęte w zawiadomieniu o przestępstwie i popełnienie przestępstwa. Śledztwu prowadzonemu przez Prokuratora Rejonowego dla Wrocławia Krzyki-Wschód zarzucam dodatkowo brak obiektywizmu, rażąco małą wnikliwość w analizowaniu zarzutów oraz niezrozumienie treści zarzutów sformułowanych w ww. zawiadomieniu złożonym przez Zarządcę Zakładów Budownictwa Mostowego PP.

   Z treści wydanego przez niego postanowienia wynika bowiem, iż Prokuratura Rejonowa dla Wrocławia Krzyki-Wschód prowadziła śledztwo w sprawie wyrządzenia znacznej szkody majątkowej spółce ZBM 3 Sp. z o.o. przez osoby zobowiązane do zajmowania się jej sprawami majątkowymi poprzez wyprowadzenie majątku ze spółki oraz złożenie nieuzasadnionego wniosku o jej upadłość. Tymczasem w zawiadomieniu o przestępstwie przedstawiony został zarzut z art. 296 § 1 i 2 (wyrządzenie szkody majątkowej w celu osiągnięcia korzyści majątkowej) oraz art. 296a (przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za zachowanie mogące wyrządzić szkodę majątkową albo za czyn nieuczciwej konkurencji). Żaden element zawiadomienia nie wskazywał natomiast na, jak to określa prokurator: ˝wyprowadzenie majątku ze spółki˝ przez jej zarząd. Wystarczyło bowiem, że tenże zarząd doprowadził do ogłoszenia upadłości, a wtedy żadne ˝wyprowadzenie majątku ze spółki˝ nie było konieczne, gdyż beneficjent upadłości - spółka Porr nabyła ten majątek w toku postępowania upadłościowego za ułamek jego wartości.

   Zarządca Zakładów Budownictwa Mostowego PP w zawiadomieniu o przestępstwie nie zarzucał także Zarządowi spółki złożenia, jak twierdzi to prokurator: ˝nieuzasadnionego wniosku o upadłość˝, gdyż takie przestępstwo nie istnieje, a o zasadności wniosków o upadłość rozstrzyga Sąd upadłościowy. Zarzut dotyczył natomiast nadużycia przez zarząd spółki Zakład Budownictwa Mostowego 3 Sp. z o.o. udzielonych mu uprawnień dla osiągnięcia korzyści materialnych i osobistych.

   Z poważaniem

   Poseł Artur Zawisza

   Warszawa, dnia 29 kwietnia 2005 r.