IV kadencja

Odpowiedź ministra środowiska

na interpelację nr 806

w sprawie przyspieszenia ratyfikacji Protokołu z Kioto dotyczącego globalnych zmian klimatycznych

   W związku z interpelacją pana posła Piotra Smolany w sprawie przyspieszenia ratyfikacji Protokołu z Kioto, niniejszym przekazuję odpowiedź na postawione przez pana posła pytanie dot. ww. zagadnienia.

   Zagadnienie zapobiegania globalnym zmianom klimatu od kilkunastu lat jest w kręgu zainteresowania zarówno naukowców jak i polityków. Postępujący rozwój gospodarczy i wzrost liczby ludności świata pozwala przypuszczać, że koncentracja gazów cieplarnianych będzie rosnąć nadal. Tylko wysiłek wszystkich krajów działających wspólnie może przynieść wymierne korzyści w postaci stabilizacji i następnie zmniejszenia antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych do atmosfery.

   Polska podpisała Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 5 czerwca 1992 r. (ratyfikowała 28 lipca 1994 r.), a tzw. Protokoł z Kioto, który jest pierwszym protokołem tej konwencji, Polska podpisała 15 lipca 1998 r. Protokoł ten jest wyrazem determinacji społeczności międzynarodowej do podjęcia zdecydowanych działań w kierunku ograniczenia emisji gazów szklarniowych i jest reakcją na stosunkowo niską efektywność rozwiązań przyjętych w Konwencji Ramowej opierających się o dobrowolne zobowiązania stron do stabilizacji emisji gazów szklarniowych na poziomie roku 1990 (Polska na poziomie roku 1988) oraz reakcją na przewidywany znaczny wzrost emisji gazów szklarniowych w przyszłości w przypadku braku skoordynowanych działań przeciwdziałających takiemu scenariuszowi.

   Z całą pewnością można obecnie powiedzieć, że Polska wywiązała się z zasadniczego zalecenia konwencji klimatycznej, które dotyczyło stabilizacji emisji dwutlenku węgla, metanu i podtlenku azotu do końca 2000 r. w stosunku do roku bazowego - 1988. Z przeprowadzonych badań wynika, że limit emisji uzgodniony w Kioto, tzn. 94% emisji z roku bazowego w okresie rozliczeniowym 2008-2012, zostanie osiągnięty nawet bez wprowadzenia działań interwencyjnych w postaci instrumentów polityki klimatycznej. Większa aktywność w obszarze polityki klimatycznej jest jednak pożądana w aspekcie Protokołu z Kioto, dopuszczającej nieskrępowany (w znacznej mierze) handel redukcjami emisji gazów cieplarnianych. Proces realizacji zobowiązań to także proces polegający m.in. na wzmocnieniu lub stworzeniu odpowiednich struktur organizacyjnych czy korzystnym dla kraju transferze technologii przyjaznych dla środowiska, sprzyjających zmniejszaniu emisji gazów cieplarnianych.

   Istotne znaczenie dla realizacji zaleceń konwencji klimatycznej, a w przyszłości Protokołu z Kioto (po jego wejściu w życie), mają zatem działania podejmowane w celu redukcji emisji związanej ze spalaniem paliw. Zasadniczą rolę odgrywają dwie ustawy, które mają zasadniczy wpływ na gospodarowanie energią, od czego zależy wielkość emisji dwutlenku węgla: ustawa Prawo energetyczne, która reguluje zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, jak też ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. (z późn. zm.) o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, która reguluje: zmniejszenie zużycia energii do budynków mieszkalnych i budynków służących do wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań publicznych na potrzeby ogrzewania oraz podgrzewania wody użytkowej; zmniejszenie strat energii w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz całkowitą lub częściową zamianę konwencjonalnych źródeł energii na źródła niekonwencjonalne, w tym źródła odnawialne.

   Chciałbym nadmienić również o przedsięwzięciach w kraju jakim było m.in. przeprowadzenie prac studialnych na temat możliwości redukcji emisji gazów cieplarnianych jak też przygotowanie trzeciego raportu rządowego dla Konferencji Stron Konwencji, dokumentującego wywiązywanie się Polski z podjętych zobowiązań. Obecnie w Polsce opracowywany jest projekt państwowej polityki klimatycznej i wariantowej strategii jej realizacji w horyzoncie czasowym do roku 2020 (zakończenie prac w połowie roku 2002).

   Polska podejmuje też działania stymulujące rozwój sektora energetyki odnawialnej w naszym kraju. Najważniejszym wyznacznikiem zmian w systemie prawno-ekonomicznym Polski jest obecnie proces integracji europejskiej. Wiodącą zasadą polityki ekologicznej naszego państwa jest, przyjęta w Konstytucji RP, zasada zrównoważonego rozwoju, której nadrzędnym kryterium jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, niedoznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia. Z tego względu wszelkie działania gospodarcze muszą uwzględniać potencjalne skutki dla środowiska. Oznacza to nie tylko instalowanie urządzeń ochronnych, lecz przede wszystkim takie kształtowanie rozwoju, aby zminimalizować negatywne oddziaływanie przemysłu paliwowo-energetycznego na środowisko. Racjonalne wykorzystanie energii ze źródeł niekonwencjonalnych traktowane jest jako istotny komponent zrównoważonego rozwoju państwa i zapisane zostało jako jeden z priorytetów II Polityki Ekologicznej Państwa.

   Resort Ministerstwa Środowiska poprzez fundusze ekologiczne, głównie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Bank Ochrony Środowiska, wspiera przedsięwzięcia dotyczące wykorzystania odnawialnych źródeł energii za pomocą kredytów preferencyjnych. Wykorzystanie alternatywnych, a przyjaznych środowisku źródeł energii - jest priorytetem na liście przedsięwzięć (programów) finansowanych przez priorytetowych NFOŚiGW.

   Wdrożona po 1989 r. polityka ekologiczna państwa pozwoliła na powstrzymanie degradacji środowiska przyrodniczego i zapoczątkowanie procesu poprawy. Nastąpił radykalny wzrost nakładów inwestycyjnych na ochronę środowiska, który wyróżnia Polskę w grupie gospodarek centralnie planowanych i zbliża do standardów wysoko rozwiniętych krajów OECD. A zatem można powiedzieć, że jedynie kompleksowe podejście do problemu redukcji emisji z jednoczesną rzeczywistą oceną kosztów proponowanych działań może stworzyć realne przesłanki wyboru optymalnej strategii zrównoważonego rozwoju kraju.

   W związku z deklaracjami wielu stron konwencji do podjęcia niezbędnych działań krajowych mających na celu ratyfikację i wejście w życie Protokoło z Kioto przed szczytem Rio + 10 w sierpniu 2002 r. rozpoczęto przygotowania do ratyfikacji protokołu przez Polskę. Decyzja o rozpoczęciu procesu ratyfikacji została podjęta przez ministra środowiska w styczniu br. Obecnie trwają intensywne prace w resorcie w kierunku ratyfikacji Protokołu z Kioto. Przewiduje się zakończenie procesu ratyfikacji protokołu do końca 2002 r. Z uwagi na skutki finansowe dla budżetu państwa ratyfikacja przewidywana jest na drodze zgody wyrażonej przez Sejm RP w odpowiedniej ustawie.

   Dziękuję za list i wyrażenie w nim zainteresowania problematyką zmian klimatu.

   Minister

   Stanisław Żelichowski

   Warszawa, dnia 25 marca 2002 r.