IV kadencja
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 4278
w sprawie importu śrut poekstrakcyjnych
Odpowiadając na pismo Pana Marszałka z dnia 23 lipca 2003 roku, przekazujące interpelację Pana Posła Czesława Pogody, dotyczącą importu śruty poekstrakcyjnej, uprzejmie wyjaśniam, co następuje:
Kwalifikacja śruty poekstrakcyjnej jako odpadu w rozumieniu przepisu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628, z późń. zmian.) nie jest błędna, a właściwym kodem odpadu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) powinien być kod 02 03 03, oznaczający odpady poekstrakcyjne (inne niż niebezpieczne).
Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 cytowanej ustawy o odpadach ˝odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia się jest obowiązany˝.
Nie mogę się zgodzić z argumentami przedstawionym przez Pana Posła, iż w tym przypadku produkt uboczny w postaci śruty poekstrakcyjnej nie jest odpadem, ze względu na właściwości użytecznej paszy białkowej. Przytaczając przepis art. 3 ust. 3 pkt 9 ustawy o odpadach, który definiuje pojęcie odzysku jako: ˝wszelkie działania, niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania˝ pragnę podkreślić, iż żadne przepisy nie stoją w sprzeczności z faktem, iż odpady mogą być wprowadzone do obrotu i stosowane jako np. pełnowartościowe, cenne materiały paszowe. Przykładem mogą być m.in. odpady w postaci wysłodzin browarnianych, będące produktem ubocznym przy produkcji piwa, a wykorzystywane do skarmiania krów.
Nie mogę się również zgodzić ze stwierdzeniem Pana Posła, iż poekstrakcyjna śruta słonecznikowa nie odpowiada żadnej z kategorii odpadów wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy o odpadach. Odpady roślinne tego typu, stanowiące produkt uboczny w procesie technologicznym ekstrakcji nasion oleistych, odpowiadają kategorii odpadów Q1 (pozostałości z produkcji lub konsumpcji, niewymienione w pozostałych kategoriach).
Aby substancje lub przedmioty zaliczone do jednej z kategorii odpadów stały się odpadami zgodnie z definicją odpadu, posiadacz musi się ich pozbyć, wyrazić zamiar pozbycia się lub być zobowiązanym do ich pozbycia się. W przypadku przedmiotowej śruty poekstrakcyjnej bezsprzecznie ma miejsce rzeczywiste pozbycie się materiałów roślinnych. Dotychczasowy posiadacz śruty (np. olejarnia), nie znajdując dalszego zastosowania dla niej, pozbywa się tego materiału roślinnego. Należy zaznaczyć, iż pozbycie się może następować również wskutek sprzedaży. Wskazuje na to zastosowanie w ustawie o odpadach (a także w innych aktach prawnych np. w Konwencji Bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, sporządzonej w Bazylei dnia 22 marca 1989 r. /Dz. U. z 1995 r. Nr 19, poz. 88/) pojęcia obrotu odpadami.
Nie jest również prawdą, iż w żadnym z krajów Unii Europejskiej śruty poekstrakcyjne nie są traktowane jako odpad. Polska definicja odpadów oraz polski katalog odpadów są w pełni zgodne z prawem Unii Europejskiej. Definicja zawarta w ustawie o odpadach jest tożsama z definicją zawartą w Dyrektywie Rady Nr 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów, zaś w Decyzji Komisji Nr 94/3/WE z dnia 20 grudnia 1993 roku ustanawiającej listę odpadów zgodnie z art. 1 pkt (a) dyrektywy Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów - Europejski Katalog Odpadów (EWC) pod kodem 02 03 03 umieszczono ˝waste from solvent extraction˝ - odpady poekstrakcyjne.
Według klasyfikacji OECD niniejsze odpady zostały ujęte na zielonej liście odpadów pod kodem GM 080: ˝odpady roślinne suszone i wyjałowione, resztki i produkty uboczne, w formie granulatu lub nie, z rodzajów używanych na pasze zwierzęce, niewyszczególnione gdzie indziej˝ i ich import, eksport lub tranzyt w obrębie krajów Unii Europejskiej jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia od organów kompetentnych w sprawach ochrony środowiska.
Odpowiadając na pytanie Pana Posła, czy to olej jest produktem ubocznym przy produkcji śrut, wyjaśniam, iż śruta poekstrakcyjna powstaje podczas wytłaczania rozdrobnionych, podgrzanych i nawilżonych nasion roślin oleistych, ekstrahowanych następnie rozpuszczalnikiem (głównie benzyną) w celu wytworzenia tzw. misceli, z której rozpuszczalnik został oddestylowany, a olej odsączony lub odwirowany, a następnie poddany rafinacji. Celem ekstrakcji nasion roślin oleistych jest uzyskanie oleju, a nie śruty. Potwierdzeniem faktu, iż to olej jest produktem docelowym procesu technologicznego zachodzącego w olejarni, zaś śruta jest produktem ubocznym, są m.in. definicje śruty zawarte np. w encyklopediach i leksykonach.
Odpowiadając na pytanie trzecie zadane przez Pana Posła, pragnę wyjaśnić, iż przepis art. 65 ust. 6 ustawy o odpadach stanowi o obowiązku uzyskiwania zezwoleń (wydanych w drodze decyzji) Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na przywóz z zagranicy odpadów innych niż niebezpieczne. Bez decyzji Głównego Inspektora Ochrony Środowiska dopuszcza się przywóz z zagranicy odpadów zamieszczonych w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 marca 2002 r. w sprawie listy odpadów innych niż niebezpieczne, których przywóz z zagranicy nie wymaga zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 56, poz. 512). Odpady wpostaci pozostałości poekstrakcyjnych roślin oleistych nie zostały na niniejszej liście uwzględnione, w związku z czym śruta poekstrakcyjna podlega przepisom ustawy o odpadach i dlatego konieczne jest uzyskanie zezwolenia na jej przywóz do Polski z zagranicy.
Odpowiadając na ostatnie zapytanie Pana Posła, uprzejmie informuję, że zdaniem resortu środowiska nie ma przesłanek pozwalających na stwierdzenie, że obowiązek uzyskania zezwolenia GIOŚ spowoduje perturbacje rynkowe lub niekorzystnie wpłynie na stan polskiego rolnictwa.
Przedstawiając powyższą interpretację przepisów w zakresie międzynarodowego obrotu odpadami, podtrzymuję stanowisko, iż nie jest możliwe potraktowanie importu odpadu w postaci śruty poekstrakcyjnej w sposób inny, niż zgodny z przepisami ochrony środowiska.
Sekretarz stanu
Krzysztof Szamałek
Warszawa, dnia 7 sierpnia 2003 r.