IV kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 491

w sprawie zasiłku pielęgnacyjnego dla dzieci niepełnosprawnych oraz zasiłku opiekuńczego

   W związku z przekazaną przez pana marszałka przy piśmie znak SPS-0202-491/02 interpelacją pani poseł Bogusławy Towalewskiej w sprawie zasiłku pielęgnacyjnego dla dzieci niepełnosprawnych oraz zasiłku opiekuńczego pozwolę sobie przedstawić, co następuje.

   1. Dotychczas zasiłki pielęgnacyjne przyznawane były dzieciom na podstawie zwykłego zaświadczenia, wydawanego przez lekarza publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Kryteria zdrowotne warunkujące uzyskanie zasiłku powodowały, że nie zawsze zasiłki pielęgnacyjne były przyznawane w uzasadnionych przypadkach. Na podstawie zaświadczeń lekarskich zasiłki pielęgnacyjne przyznawane były zarówno dziecku z porażeniem mózgowym, cukrzycą czy hemofilią, jak również dziecku z alergią czy katarem siennym. Ponieważ wydawanie zaświadczeń w przypadkach nie do końca uzasadnionych zdarzało się coraz częściej, to oczywiście rosły wydatki na świadczenia dla osób, które trudno nazwać uprawnionymi. Oznaczało to, że system wspierania dzieci niepełnosprawnych może ulec destabilizacji, co wielokrotnie podkreślali rodzice dzieci faktycznie niepełnosprawnych.

   To dlatego Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej było autorem kompleksowej nowelizacji, której efektem jest wprowadzenie trzech istotnych i spójnych zasad. Po pierwsze, zdefiniowania niepełnosprawności dziecka do lat 16 wraz z określeniem kryteriów oceny niepełnosprawności. Kwestia ta dotychczas była niedookreślona, a tym samym pozostawiała pole do dużej uznaniowości. Po drugie, określenia, iż uprawnienie do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności, wydanego przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, w skład którego wchodzą także pediatrzy. Po trzecie, podstawą do wypłaty zasiłku stałego z tytułu opieki nad dzieckiem specjalnej troski z pomocy społecznej jest nie tylko samo orzeczenie o niepełnosprawności dziecka, ale również zawarte w nim wskazania o konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji lub konieczności stałego, codziennego współudziału opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji dziecka.

   Ponieważ nowe przepisy zostały uchwalone 17 grudnia 2001 r. i weszły w życie z dniem 1 stycznia 2002 r., niezbędne było sformułowanie przepisów przejściowych, które umożliwiłyby dotychczasowym świadczeniobiorcom wypłacanie zasiłku na zasadach dotychczasowych do czasu utraty ważności zaświadczenia, na podstawie którego zasiłek pielęgnacyjny był przyznany i wypłacany. Nowe zasady nabywania zasiłku są stosowane do zasiłków, do których prawo powstało po 1 stycznia 2002 r. Aby zespoły nie przerwały pracy do czasu wydania aktów wykonawczych, do wszystkich zespołów orzekających trafiły wytyczne dotyczące trybu postępowania z nowymi wnioskami, przypominające, że zgodnie z art. 10 ustawy do czasu wydania rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe.

   Nie mogę zgodzić się ze stwierdzeniem, że pozbawienie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego mogło pozbawić znaczną grupę osób na pewien okres jedynego źródła dochodu. Kwota 135,96 zł, a tyle wynosi zasiłek pielęgnacyjny, w żadnym wypadku nie może stanowić jedynego źródła dochodu rodziny - funkcją tego zasiłku jest bowiem jedynie uzupełnienie dochodu. Tak niski dochód w rodzinie stanowi jedną z przesłanek do ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej.

   2. Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem wynikającym z obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, określonym przepisami ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zasiłek ten przysługuje pracownikom zwolnionym od obowiązku świadczenia pracy z powodu choroby dziecka do lat 14 lub innego chorego członka rodziny. Podstawą do wypłaty zasiłku opiekuńczego jest orzeczenie lekarskie wystawione na druku ZUS-ZLA przez lekarza upoważnionego do wystawiania takich zaświadczeń. Nie było i nie jest wymagane orzeczenie zespołu orzekającego o stopniu niepełnosprawności. Wysokość zasiłku opiekuńczego wynosi 80% podstawy wymiaru. W zasadach przyznawania i wypłaty zasiłków opiekuńczych nie zaszły w ostatnim czasie żadne zmiany.

   Minister

   Jerzy Hausner

   Warszawa, dnia 7 lutego 2002 r.