IV kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 7799

w sprawie przypadków odmowy przez lekarzy leczenia osób zarażonych wirusem żółtaczki zakaźnej lub wirusem HIV

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację Pani Poseł Marii Zbyrowskiej (znak: SPS-0202-7799/04) w sprawie przypadków odmowy przez lekarzy leczenia osób zarażonych wirusem żółtaczki zakaźnej lub wirusem HIV, uprzejmie wyjaśniam:

   Problem tolerancji w stosunku do osób zakażonych wirusem HIV w Polsce datuje się od początku podjęcia działań na rzecz zwalczania AIDS w Polsce, to jest 1985 roku.

   Lekarz nie ma prawa odmówić przyjęcia pacjenta zarażonego wirusem HIV lub żółtaczką zakaźną. Odmowa taka jest obciążona odpowiedzialnością:

   a) zawodową - przed organami ochrony prawnej i organami samorządu lekarskiego, za złamanie ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (DzU z 2002 r. Nr 21, poz. 204), w szczególności art. 30 i 31, art. 36, art. 38 ust. 4, art. 39 oraz zasad Kodeksu Etyki Lekarskiej;

   b) karną - za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu - na podstawie przepisów Kodeksu karnego, w szczególności art. 156, dotyczącego odpowiedzialności za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, art. 165 § 1 ust. 3 i § 3. dotyczącego odpowiedzialności za spowodowanie zagrożenia epidemiologicznego (co związane jest z możliwością indukowania, poprzez odmowę udzielenia pomocy, niepożądanych zachowań pacjenta zakażonego, który np. wiedząc, że jeśli ujawni fakt zakażenia, może nie uzyskać pomocy, będzie ukrywać ten fakt w innych jednostkach służby zdrowia, powodując tym samym zagrożenie epidemiologiczne) oraz art. 46 i 47 Kodeksu, dotyczących obowiązku naprawienia szkody i nawiązki za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu;

   c) służbową i pracowniczą - dotyczy niewykonania zapisów kontraktu z NFZ (kontrakty zawierane przez świadczeniodawców z oddziałami wojewódzkimi NFZ z reguły zawierają zapisy dotyczące obowiązku świadczenia pomocy medycznej);

   d) cywilną - z powództwa cywilnego za poniesiony szkody (np. niemożność wykonywania dotychczasowej pracy) wynikające z zaistniałego uszczerbku na zdrowiu (art. 415, art. 444-447 Kodeksu cywilnego).

   Zażalenie na odmowną decyzję lekarza i jej konsekwencje można odpowiednio składać do kierownika zakładu opieki zdrowotnej, w którym pracuje lekarz, do właściwej terytorialnie Okręgowej Izby Lekarskiej, do prokuratury w przypadku postaw do sprawy karnej i do sądu powszechnego z powództwa cywilnego.

   Minister Zdrowia od wielu lat stara się, poprzez działania edukacyjne, między innymi za pośrednictwem swoich agend, takich jak Krajowe Centrum ds. AIDS, czy Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, prowadzić działalność edukacyjną w mediach, służącą zwiększaniu społecznej tolerancji dla osób zakażonych wirusem HIV, zaś poprzez działania szkoleniowe i kontrolne Państwowej Inspekcji Sanitarnej stara się wpływać na zmniejszenie zagrożenia skażeniami szpitalnymi, wśród których istotną rolę odgrywają zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu B (sytuacja epidemiologiczna w Polsce względem wzw typu B jest dobra, z uwagi na istnienie i wieloletnie stosowanie w różnych grupach ryzyka szczepionki przeciwko tej chorobie) oraz wzw typu C, które stanowi istotny problem epidemiologiczny, ze względu na możliwość stosowania w zwalczaniu choroby jedynie profilaktyki nieswoistej (brak szczepionki).

   Natomiast, z uwagi na formalnoprawne uwarunkowania systemu ochrony zdrowia w Polsce (określone między innymi w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej i w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia), możliwości działań kontrolno-restrykcyjnych Ministerstwa Zdrowia w stosunku do osób (w tym przypadku lekarzy) są ograniczone.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Rafał Niżankowski

   Warszawa, dnia 3 sierpnia 2004 r.