IV kadencja

Interpelacja nr 1267

do prezesa Rady Ministrów

w sprawie rynku tytoniu, a w szczególności stawek celnych na tytoń nieprzetworzony i odpady tytoniowe

   Panie Premierze! Sytuacja na rynku tytoniowym budzi ogromny niepokój. Obecnie uprawa polskiego tytoniu kształtuje się na poziomie kilkakrotnie niższym niż w latach ubiegłych. Załamanie nastąpiło pod koniec lat 90. Na Lubelszczyźnie spadek produkcji tytoniu wynosi ok. 60%. Spowodowało to utratę setek miejsc pracy w sektorze rolniczym, handlowo-usługowym oraz produkcyjnym. Rolnicy tracą rynek zbytu, a często jedyne źródło utrzymania.

   Tymczasem zakłady tytoniowe z każdym rokiem zmniejszają ilość kontraktowanego surowca. W tym roku planowano skupić w ramach kontraktacji tylko 14 tys. ton tytoniu. Aby zakłady tytoniowe skupiły od polskich rolników więcej surowca, budżet państwa musi dopłacić 2,3 zł za kilogram (co łącznie daje ponad 50 mln zł). W wyniku wprowadzonych dopłat zakłady tytoniowe zgodziły się zakontraktować dodatkowo 12 tys. ton. Przypomnijmy, że po prywatyzacji przemysłu tytoniowego, przeprowadzonej w latach 1995-1997 przez obecnego ministra skarbu państwa Wiesława Kaczmarka, w 6 z 7 istniejących w Polsce zakładów większościowe udziały posiadają zachodnie koncerny (ponad 90% udziałów w polskim rynku tytoniowym należy do 5 międzynarodowych koncernów).

   W odpowiedzi na interpelację posła Arkadiusza Bratkowskiego (w sprawie stawek celnych na tytoń nieprzetworzony oraz nielegalnego importu papierosów), przekazaną w imieniu pana premiera przez sekretarza stanu Wiesława Ciesielskiego (w dniu 18 stycznia 2002 r.), poinformowano, że w ubiegłych latach pracował międzyresortowy zespół do spraw rozwiązywania problemów występujących na rynku tytoniu, który wśród rozwiązań długoterminowych zalecił m.in. zmiany poziomu stawek celnych w taryfie celnej. Obecnie w resorcie gospodarki trwają prace analityczne nad wnioskiem resortu rolnictwa dotyczącym podniesienia w taryfie celnej stawki autonomicznej z obowiązujących obecnie 30% lub minimum 1,13 euro/kg do poziomu stawki konwencyjnej wynoszącej 105% lub minimum 2,17 euro/kg.

   Panie Premierze! W związku z tym, że stawka autonomiczna jest niższa niż konwencyjna, to ona właśnie jest stosowana dla tego towaru bez względu na to, z jakiego kraju lub regionu pochodzi (stawka konwencyjna, choć wprowadzona w 1996 r., nigdy nie funkcjonowała). Zastosowanie tak niskiej stawki celnej powoduje olbrzymi napływ do Polski taniego tytoniu z Azji, Afryki i Ameryki Płd. Jak wynika z przywołanej wyżej odpowiedzi ministra W. Ciesielskiego, szacunkowa ilość sprowadzonego w 2001 r. tytoniu nieprzetworzonego osiągnęła ok. 35 tys. ton. Koncerny z każdym rokiem mogą ograniczać ilość skupowanego surowca, bowiem zastępują go tańszym, sprowadzanym z zagranicy. Pomaga im w tym stosowana polityka celna. Dlatego odpowiedź pana ministra Ciesielskiego, że ewentualne podwyższenie stawek celnych na tytoń nieprzetworzony może być przyczyną wzrostu przemytu wyrobów tytoniowych, jest co najmniej dziwna. Zabezpeczenie granicy państwa w tym zakresie należy do obowiązków państwa. Ten nie jest należycie realizowany (likwidacja Generalnej Inspekcji Celnej w tym nie pomoże). Ponadto poziom przestępczości nie może mieć wpływu na politykę państwa w tym zakresie.

   Wydaje się, że najwyższy czas podjąć działania zmierzające do poprawy sytuacji na rynku tytoniu, z wykorzystaniem wyników prac ww. zespołu międzyresortowego. Już dość długo analizowanych przez obecny rząd. Nadal tytoń uprawia w Polsce ok. 40 tys. gospodarstw rolnych, w woj. lubelskim - ponad 10 tys. Skala problemu, jak widać, ma ogromne znaczenie gospodarcze i społeczne.

   Mając na uwadze powyższe fakty, zwracam się do pana premiera z pytaniem:

   - Jaki jest rzeczywisty powód utrzymywania stawki celnej autonomicznej na tytoń nieprzetworzony i odpady tytoniowe kod PCN 2401 na poziomie 30% lub minimum 1,13 euro/kg, skoro w 1996 r. wprowadzono stawkę konwencyjną na poziomie 145% (dziś wynosi ona 105%), a o podwyższenie stawki autonomicznej wnosił międzyresortowy zespół do spraw rynku tytoniu oraz ministerstwo rolnictwa?

   - Jakie inne rozwiązania długoterminowe zalecił ww. zespół dla poprawy sytuacji na rynku tytoniu?

   - Jakie działania zamierza podjąć rząd dla zabezpieczenia interesów polskich plantatorów?

   Poseł Elżbieta Kruk

   Warszawa, dnia 7 maja 2002 r.