IV kadencja

Odpowiedź ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 5832

w sprawie działania spółek skarbu państwa na niekorzyść podmiotów prywatnych na przykładzie likwidacji Kopalni Węgla Kamiennego Bobrek-Miechowice sp. z o.o. przez Bytomską Spółkę Restrukturyzacji Kopalń sp. z o.o.

   W związku ze złożoną interpelacją Pana Posła Jana Rokity SPS-0202-5832/03 z dnia 30 grudnia 2003r. ˝w sprawie działania spółek Skarbu Państwa na niekorzyść podmiotów prywatnych na przykładzie likwidacji KWK Bobrek - Miechowice sp. z o. o. przez Bytomską Spółkę Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o.˝ uprzejmie przedstawiam następujące wyjaśnienia.

   Kopalnia Węgla Kamiennego ˝Bobrek - Miechowice˝ Spółka z o.o. w likwidacji nigdy nie została postawiona w stan upadłości, albowiem w rzeczywistości została ona połączona wraz z innymi spółkami, tworząc Bytomską Spółkę Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o.

   W chwili tworzenia Bytomskiej Spółki Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o. przeprowadzone symulacje finansowe wskazywały, że suma posiadanych aktywów, przy uwzględnieniu kierowanej dotacji budżetowej i przeprowadzeniu restrukturyzacji finansowej na podstawie ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych ( Dz. U. Nr 162, poz. 1112, z późn. zm.) umożliwi zaspokojenie wierzycieli oraz zakończenie likwidacji kopalń wchodzących w skład tej spółki.

   Skalę problemu BSRK Sp. z o.o. związanego z sukcesją generalną po przejętych od Bytomskiej Spółki Węglowej S.A. samodzielnych, likwidowanych kopalniach obrazują następujące dane techniczno-ekonomiczne, zidentyfikowane w momencie zawiązania spółki:

   1. Wartość majątku wynosiła 1.272.149,00 tys. zł, w tym rzeczowy majątek trwały 1.179.946,00 tys. zł. przy stanie zobowiązań krótkoterminowych 1.706.967,00 tys. zł w tym 943.949,00 tys. zł publiczno-prawnych, 177.726,00 tys. zł cywilno-prawnych oraz 585.292,00 tys. zł pozostałych.

   2. Spółka z początkowym stanem zatrudnienia 904 osoby przejęła obsługę:

   - ok. 50 tys. emerytów górniczych,

   - ok. 2,5 tys. pracowników przebywających na urlopach górniczych,

   - ok. 1 tys. byłych pracowników uprawnionych do otrzymywania rent wyrównawczych.

   3. Odpowiedzialność za szkody górnicze spowodowane eksploatacją 10 byłych kopalń szacowano na ok. 100 mln zł.

   4. W zakresie kontynuacji procesu fizycznej likwidacji spółka zobowiązana była do zlikwidowania:

   - 6.481 mb szybów i szybików,

   - 102.292 mb wyrobisk dołowych,

   - 214 obiektów powierzchniowych,

   a także do zrekultywowania 185,8 ha terenów pogórniczych.

   Należy zaznaczyć, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami tylko część zadań mogła być finansowana z dotacji budżetowej. Pozostałe elementy, w tym spłata zadłużenia, musiały być realizowane tylko z wykorzystaniem środków własnych, uzyskanych ze sprzedaży majątku.

   Taka sytuacja zadecydowała o przyjęciu określonej kolejności rozwiązywania zaszłych problemów, przy jednoczesnym bieżącym realizowaniu celów statutowych. Bezwzględnym priorytetem była restrukturyzacja długu publiczno-prawnego przy stałym dążeniu do obniżenia kosztów funkcjonowania spółki (systematyczne obniżanie stanu zatrudnienia z 904 do 130 pracowników na dzień 15.01.2004r., likwidacja oddziałów spółki).

   Zarząd Bytomskiej Spółki Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o., mając na celu oddłużenie spółki, podjął działania, dzięki którym możliwe stało się umorzenie zobowiązań publiczno-prawnych zgodnie ze znowelizowaną ustawą z 26.11.1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego... . Następnie podjęto decyzję o przystąpieniu do realizacji procesu restrukturyzacji długu cywilnoprawnego poprzez wszczęcie postępowania układowego.

   Zarząd Bytomskiej Spółki Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o., zarządzając mieniem stanowiącym w szerokim pojęciu własność Skarbu Państwa, uznał, że otwarcie postępowania układowego spółki stanowi przejaw należytej staranności w zakresie gospodarowania mieniem państwowym. Sąd Rejonowy w Katowicach Wydział X Gospodarczy, odnosząc się do wniosku Bytomskiej Spółki Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o., z dniem 3.06.2002 r. wydał postanowienie o otwarciu postępowania układowego.

   Postępowanie układowe objęło ogółem 1029 różnych kontrahentów na kwotę 196,2 mln zł (należność główna 165,4 mln zł, odsetki 30,8 mln zł.). Wierzytelności objęte postępowaniem układowym dotyczą dostaw robót i usług, szkód górniczych oraz opłat za wieczyste użytkowanie gruntów.

   W dniu 5.09.2003 r. Sędzia Komisarz z uwagi na brak quorum wyznaczył drugi termin Zgromadzenia Wierzycieli na dzień 16.01.2004 r. Sąd przychylił się do argumentacji Zarządu BSRK Sp. z o.o., iż skorzystanie z zapisów mającej wejść w życie ustawy o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003 - 2006 umożliwi umorzenie części długu publicznoprawnego i pozwoli Bytomskiej Spółce Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o. na zaproponowanie znacznie korzystniejszych warunków układowych. Tak też się stało. Znalazło to potwierdzenie w oficjalnych wystąpieniach kierowanych do wszystkich wierzycieli, gdzie BSRK Sp. z o.o. przedłożyła nowe propozycje układowe, tj:

   a) uprzywilejowała wierzycieli, których kwota wierzytelności nie przekracza kwoty 10.000,00 zł w formie spłaty w całości w terminie do końca kwartału następującego po kwartale, w którym uprawomocni się postanowienie o zatwierdzeniu postępowania układowego,

   b) w odniesieniu do pozostałych wierzycieli dokonano redukcji zadłużenia o 80% wg stanu na dzień otwarcia postępowania układowego (a nie jak poprzednio 90%),

   c) rozłożono zredukowaną kwotę wierzytelności na 20 równych rat kwartalnych płatnych w następujących terminach:

   - płatność 1. raty nastąpi do końca kwartału następującego po upływie terminu ustalonego dla spłaty wierzycieli uprzywilejowanych,

   - płatność pozostałych rat w terminach do końca każdego następnego kwartału,

   - nie naliczać odsetek od dnia otwarcia postępowania układowego.

   Biorąc pod uwagę powyższe, trudno zgodzić się ze stwierdzeniem o porozumieniu się zarządu państwowej osoby prawnej z organami nadzorującymi sądowe postępowanie układowe, czy wręcz zarzutem o fabrykowaniu dokumentów ze szkodą dla wierzycieli. Trudno też znaleźć podstawę do komentowania stwierdzenia dotyczącego zarówno prawidłowości pracy biegłego sądowego, jak i samego sądu. Trudno również odnieść się do zarzutu dotyczącego takiego dysponowania środkami finansowymi przez BSRK Sp. z o.o., które rzekomo uniemożliwia ewentualną egzekucję wierzytelności, skoro egzekucja taka jest wykluczona z mocy prawa w toku otwartego postępowania układowego. Z całą pewnością nie dotyczy to zobowiązań publicznoprawnych i wyłączonych z postępowania zgodnie z prawem, które spółka zmuszona jest do regulowania niezależnie od toczącego się postępowania układowego z wierzycielami cywilnoprawnymi.

   W celu pozyskania środków finansowych na bieżącą spłatę zobowiązań nieobjętych postępowaniem układowym i niedotowanych z budżetu państwa spółka zbywała pod ścisłą kontrolą nadzorcy sądowego majątek likwidowanych kopalń węgla kamiennego, ograniczając równocześnie koszty jego utrzymania, a także koszty egzekucyjne, jakie powstałyby w związku z windykacją wierzytelności, wyłączonych z układu w postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych przeciwko spółce. W świetle powyższego nieuzasadniony jest zarzut, że Bytomska Spółka Restrukturyzacji Kopalń Spółka z o.o. zaspokaja wierzytelności wybranych wierzycieli, skoro o tym, które wierzytelności mogą zostać objęte układem, a które podlegają wyłączeniu z postępowania układowego, rozstrzygają powszechnie obowiązujące przepisy prawa o postępowaniu układowym, nie zaś subiektywna wola zarządu spółki. Jednocześnie należy stwierdzić, że składniki majątku przeznaczone do likwidacji zagrożeń wodnych dla likwidowanych i czynnych kopalń węgla kamiennego zostały przeniesione przez Bytomską Spółkę Restrukturyzacji Kopalń Spółkę z o.o. na rzecz Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. z siedzibą w Katowicach w ramach realizacji programu reformy górnictwa węgla kamiennego w Polsce, dla zapewnienia koncentracji działalności dotowanej z budżetu państwa, w ramach działalności jednego przedsiębiorcy. Przekazany majątek nie może być przedmiotem zbycia na rzecz innych podmiotów, ponieważ przeznaczony jest wyłącznie do zabezpieczenia czynnych kopalń przed zagrożeniem wodnym i po ustaniu zagrożenia podlegał będzie procesowi likwidacji ze środków budżetowych.

   Należy dodać, że działania Zarządu Bytomskiej Spółki Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o. poddane były wielokrotnie wnikliwej kontroli sądowej podejmowanej od momentu otwarcia postępowania układowego, w wyniku której nie stwierdzono naruszeń obowiązującego prawa. Również postępowanie karne, o którym mowa w interpelacji, zostało prawomocnie umorzone z powodu braku ustawowych znamion czynu zabronionego.

   Zrozumiałe jest, że prawem każdego z wierzycieli (także przedsiębiorców prywatnych) jest współdecydowanie o powodzeniu postępowania układowego bądź jego odrzuceniu w głosowaniu na zgromadzeniu wierzycieli w wyznaczonym przez sąd terminie. Należy jednakże podkreślić, że w interesie przedsiębiorców prywatnych jest zatwierdzenie tegoż układu, bowiem pozwoli to na 100-procentowe uregulowanie zobowiązań wobec ok.600 wierzycieli drobnych (co nie jest bez znaczenia dla lokalnego rynku pracy), a także pozwoli na częściowe uregulowanie długu pozostałych wierzycieli, co przy tak dużych zobowiązaniach spółki wobec wierzycieli publicznoprawnych (ZUS, US, gminy) i byłych pracowników może okazać się nie do zrealizowania w innym trybie.

   Minister

   Jerzy Hausner

   Warszawa, dnia 22 stycznia 2004 r.