IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 790

w sprawie działalności urzędów skarbowych

   W związku z przekazaną przy piśmie z dnia 6 marca 2002 r. nr SPS-0202-790/02 interpelacją złożoną przez pana posła w sprawie dokonywania przez urzędy skarbowe sprzedaży papierosów zajętych w trakcie postępowania karnego skarbowego uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

   1) Przywoływane w interpelacji ogłoszenie naczelnika Urzędu Skarbowego w Augustowie dotyczyło papierosów, które stały się własnością skarbu państwa na mocy orzeczeń Sądu Rejonowego w Augustowie z 20 marca 2000 r. sygn. akt IIKs 3/00, 27 marca 2000 r. sygn. akt IIKs 6/00, 18 maja 2000 r. sygn. akt IIKs 11/00, 23 maja 2000 r. sygn. akt IIKs 17/00, 29 maja 2000 r. sygn. akt IIKs 16/00, KS 21/00, 14 czerwca 2000 r. sygn. akt IIKs 22/00, 15 czerwca 2000 r. sygn. akt IIKs 26/00, 26 czerwca 2000 r. sygn. akt IIKs 30/00, 3 lipca 2000 r. sygn. akt IIK 248/00, 5 lipca 2000 r. sygn. akt IIKs 39/00, 24 sierpnia 2000 r. sygn. akt IIKs 42/00, 7 września 2000 r. sygn. akt IIKs 48/00, sygn. akt IIKs 50/00, 29 września 2000 r. sygn. akt IIKs 69/00, 24 października 2000 r. sygn. akt IIKs 82/00, 15 grudnia 2000 r. sygn. akt IIKs 288/00, 9 stycznia 2001 r. sygn. akt IIKs 104/00, 17 stycznia 2001 r. sygn. akt IIKs 95/00, 12 lutego 2001 r. sygn. akt IIKs 92/00, IIKs 107/00, 28 marca 2001 r. sygn. akt IIKs 16/01 oraz Sądu Rejonowego w Suwałkach z 7 lutego 2001 r. sygn. akt IIKs 128/00.

   Objęte ww. rozstrzygnięciami papierosy przekazane zostały Urzędowi Skarbowemu w Augustowie, właściwemu zgodnie z przepisem § 1 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 1999 r. w sprawie zbywania niektórych ruchomości stanowiących własność skarbu państwa lub podlegających sprzedaży przez organy administracji rządowej na podstawie przepisów szczególnych (DzU nr 28, poz. 258) do przeprowadzenia czynności likwidacyjnych w trybie przepisów działu II rozdziału 6 ustawy z 17 czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. DzU z 1991 r. nr 36, poz. 161 z późn. zm.). Czynności likwidacyjne, w tym wypadku, polegają na sprzedaży ruchomości. Do sprzedaży zgromadzono większą ilość papierosów w celu minimalizacji związanych ze sprzedażą kosztów.

   Zgodnie z przepisem art. 27 oraz art. 188 § 1 i 3 Kodeksu karnego wykonawczego egzekucję środka karnego przepadku przedmiotów prowadzi urząd skarbowy. Wykonując środek karny przepadku przedmiotów, urząd skarbowy przejmuje w posiadanie składniki mienia wymienione w wyroku. Przejęte rzeczy ruchome urząd skarbowy spienięża według przepisów o egzekucji świadczeń pieniężnych w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

   Szczegółowy tryb postępowania w tych sprawach regulują przepisy powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 1999 r. w sprawie zbywania niektórych ruchomości stanowiących własność skarbu państwa lub podlegających sprzedaży przez organy administracji rządowej na podstawie przepisów szczególnych. Zgodnie z tymi przepisami urząd skarbowy sprzedaje papierosy w trybie przewidzianym dla sprzedaży ruchomości, tj. w drodze licytacji publicznej lub przetargu ofert, a także podmiotom prowadzącym działalność handlową lub oddaje w komis prowadzącym sprzedaż tego rodzaju. Sprzedaż następuje po cenie oszacowania lub w przypadku sprzedaży licytacyjnej - po cenie nie niższej od ceny wywołania wynoszącej w drugim terminie licytacyjnym 50% wartości szacunkowej ruchomości, a w przypadku sprzedaży w drodze przetargu ofert - po cenie nie niższej niż 3/4 wartości szacunkowej ruchomości.

   Jeżeli wprowadzenie przez nabywcę do obrotu handlowego papierosów wiąże się z koniecznością poniesienia przez niego dodatkowych kosztów, cena oszacowania takich papierosów musi być z konieczności odpowiednio niższa.

   Uzyskane ze sprzedaży papierosów kwoty stanowią dochód budżetu państwa.

   W trybie przepisów rozporządzenia w sprawie zbywania niektórych ruchomości stanowiących własność skarbu państwa lub podlegających sprzedaży przez organy administracji rządowej na podstawie przepisów szczególnych, urzędy skarbowe dokonują zbycia nie tylko papierosów, ale także innych ruchomości, które zostały przejęte na własność skarbu państwa, tj. samochodów, odzieży, przedmiotów wartościowych itd. Niektóre przedmioty, nienadające się do obrotu handlowego, a przedstawiające wartość użytkową, mogą być przekazane nieodpłatnie jednostkom organizacyjnym ochrony zdrowia, pomocy społecznej, placówkom oświatowym, instytucjom kultury, organizacjom charytatywnym, organom administracji państwowej oraz jednostkom badawczym, jeżeli mogą być przez te podmioty wykorzystane przy realizacji ich zadań statutowych. Przekazanie ruchomości, które naruszałoby prawo autorskie lub prawo pokrewne, może dojść do skutku tylko w wypadku, gdy właściciel prawa wyrazi na to zgodę lub gdy jednostka przejmująca ruchomość zobowiąże się do usunięcia z niej znamion naruszonego prawa, o ile jest to możliwe. Ponadto powyższym podmiotom mogą być przekazane nieodpłatnie przedmioty, które zostały przejęte na własność skarbu państwa, w przypadku zdarzeń żywiołowych w rozumieniu przepisów o stanie wyjątkowym, jeżeli przekazanie tych ruchomości przyczyni się do złagodzenia bezpośrednich skutków takich zdarzeń. W ten sposób realizowane jest ważne zadanie państwowe w dziedzinie pomocy społecznej. Powyższe z konieczności nie może jednak dotyczyć likwidacji papierosów.

   W związku z powyższym należy podkreślić, że wprowadzenie do obrotu przedmiotowych papierosów jest działaniem legalnym, opartym na wyżej powołanych przepisach, i nastąpiło w wyniku realizacji obowiązków wynikających z prawomocnych orzeczeń sądowych. Ponadto należy zaznaczyć, że sprzedaż towarów objętych przepadkiem (w tym wypadku papierosów) jest najkorzystniejszym dla skarbu państwa sposobem rozporządzenia tymi towarami. Uzyskane z tej sprzedaży kwoty w całości stanowią dochód skarbu państwa, zwiększając wpływy budżetowe. Skarb państwa nie musi ponosić dodatkowych kosztów związanych z przechowywaniem oraz niszczeniem towarów objętych przepadkiem.

   Podzielając pogląd pana posła, iż wprowadzenie do obrotu handlowego produktów pochodzenia zagranicznego zmniejsza możliwości zbytu rodzimych producentów, należy jednak zauważyć, iż dotyczy to również zbytu towarów importowanych. Zdaniem ministra finansów nadmiernie daleko idąca ochrona polskich producentów nie powinna być przesłanką do zmiany obowiązującego prawa, w tym Kodeksu karnego wykonawczego. Ponadto uwzględnienie postulatu pana posła dotyczącego niszczenia tych papierosów oznaczałoby nierównoprawne traktowanie innych polskich producentów, co powodowałoby wątpliwości w zakresie zgodności z Konstytucją RP.

   Podniesiony przez pana posła problem jest efektem dobrej pracy organów państwowych powołanych do ujawniania towarów z przemytu. W krótszym okresie rezultatem tej pracy może być zwiększenie przypadków ujawnienia tego procederu. Należy się jednak spodziewać, że w dłuższym czasie skuteczność polskich organów doprowadzi do ukształtowania się opinii o ˝szczelności˝ polskich granic i nieopłacalności przemytu. Problem sprzedaży papierosów pochodzących z przemytu będzie więc zanikający.

   W obecnym stanie prawnym nie ma możliwości niszczenia ruchomości bez nakazu sądowego. Możliwość tę przewiduje się w opracowanym na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 174 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU z 1991 r. nr 36, poz. 161 z późn. zm.) projekcie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykonania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Projekt ten zakłada jednak, że niszczenie może dotyczyć tylko ruchomości, których sprzedaż nie doszła do skutku. Propozycja ta wynika z wyżej omówionych przesłanek, jak również z konieczności zapewnienia budżetowi państwa dochodów z likwidacji ruchomości oraz z faktu, że niszczenie ruchomości zanieczyszcza środowisko naturalne. Powinno być zatem stosowane w wyjątkowych sytuacjach. Projekt powyższego rozporządzenia został skierowany do uzgodnień międzyresortowych.

   3) 11 lutego 2002 r. organ likwidacyjny opublikował w białostockim dodatku do ˝Gazety Wyborczej˝ ogłoszenie o przetargu na zakup ww. papierosów, wskazując, iż oferty należy składać do 25 lutego 2002 r. W dniu 26 lutego 2002 r. w siedzibie urzędu skarbowego odbyło się publiczne otwarcie pięciu zgłoszonych ofert, z których komisja w składzie trzech pracowników urzędu oraz dwóch osób z zewnątrz wybrała najkorzystniejszą cenowo ofertę.

   Zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 2 grudnia 1993 r. o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy (DzU nr 127, poz. 584 z późn. zm.) w przypadku sprzedaży i dopuszczenia do obrotu objętych przepadkiem papierosów niezbędne jest oznaczenie tych wyrobów znakami akcyzy. Stosownie natomiast do dyspozycji przepisu art. 4 ust. 2 powyższej ustawy obowiązek oznaczenia znakami akcyzy obciąża, w tym wypadku, nabywcę wyrobów.

   Przed dokonaniem sprzedaży nabywca zobowiązał się do uzyskania atestu jakościowego papierosów, zakupu banderol legalizacyjnych, umieszczenia na opakowaniach informacji o zawartości nikotyny i substancji smolistych, o szkodliwości palenia tytoniu, ceny detalicznej oraz znaków akcyzy - pod nadzorem inspektora kontroli skarbowej. Spełnienie przez nabywcę m.in. wymogu umieszczenia na opakowaniach jednostkowych ceny detalicznej oraz innych przewidzianych w przepisach oznakowań poddane jest szczególnemu nadzorowi podatkowemu, sprawowanemu przez urzędy kontroli skarbowej - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (DzU nr 100, poz. 442, z późn. zm.) oraz przepisami wykonawczymi do tej ustawy.

   Należy przy tym zaznaczyć, że ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (DzU z 1996 r. nr 10, poz. 55 z późn. zm.), jak również akty wykonawcze do tej ustawy, wprowadzając obowiązek umieszczania napisów ostrzegających przed szkodliwością palenia tytoniu - nie określają techniki umieszczania stosownych informacji oraz podmiotów zobowiązanych do tych czynności. Tym samym czynność ta nie musi być wykonana przez producenta, a techniką wykonania nie musi być druk. Jeżeli zatem nakazane przez cyt. ustawę informacje, zachowujące przewidzianą prawem treść i formę, znajdą się na trwałych elementach opakowania, to takie opakowanie jednostkowe jest zgodne z przepisami ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Stanowisko w przedmiocie umieszczania napisów ostrzegających przed szkodliwością palenia tytoniu zostało uzgodnione z Ministerstwem Zdrowia.

   W dniu 7 marca 2002 r. po wpłaceniu kaucji w kwocie 368 zł wydano nabywcy próbę papierosów w celu przeprowadzenia badań jakościowych. Wyniki badań przedstawione zostały organowi likwidacyjnemu 14 marca 2002 r. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Łodzi potwierdziła w nich zgodność zawartości substancji smolistych i nikotyny z normą ISO. Należy przy tym podkreślić, że uzyskanie przez nabywcę wyników badań papierosów potwierdzających zgodność ilości ciał smolistych i nikotyny z obowiązującymi normami jest warunkiem dojścia transakcji sprzedaży do skutku. Jeżeli wyroby tytoniowe nie spełniają norm jakościowych, urzędy skarbowe nie dokonują sprzedaży. W tym wypadku likwidacja towarów odbywa się w sposób wskazany przez sąd, najczęściej poprzez komisyjne zniszczenie.

   4) Dokonując sprzedaży przedmiotowych papierosów, organ likwidacyjny naliczył i pobrał podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, zgodnie z przepisami art. 35 ust. 1 pkt 3 i art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (DzU nr 11, poz. 50, z późn. zm.) oraz § 14 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia ministra finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego (DzU nr 148, poz. 1655).

   Stosownie do dyspozycji przepisu art. 18 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym podatek VAT został pobrany według stawki 22%. Natomiast podatek akcyzowy został pobrany według stawki 70%, zgodnie z przepisem art. 37 ust. 8 w związku z art. 37 ust. 1 pkt 3 powyższej ustawy - czyli stawki stosowanej w przypadku sprzedaży papierosów nieoznaczonych maksymalną ceną detaliczną. Podatek VAT oraz podatek akcyzowy są rozliczane w miesięcznych deklaracjach VAT-7 i AKC-2 (art. 10 cyt. ustawy) i odprowadzane na konto urzędu skarbowego w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

   Ze sprzedanych przedmiotowych papierosów przeprowadzonej w dniu 18 marca 2002 r. uzyskano kwotę 317 214,77 zł. W tym podatek akcyzowy wyniósł 107 063,81 zł, a podatek VAT wyniósł 57 202,66 zł. Wymienione podatki organ likwidacyjny odprowadzi w najbliższych dniach, ponieważ zgodnie z przepisem art. 26 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym termin ich odprowadzenia upływa 25 kwietnia 2002 r.

   W związku z tym, że wydanie, transport, odbiór oraz nałożenie banderol na wyroby tytoniowe odbywają się pod szczególnym nadzorem podatkowym, przy wydaniu przedmiotowych papierosów obecny był inspektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Białymstoku Ośrodek Zamiejscowy w Suwałkach. W celu zapewnienia dalszego nadzoru - o dokonanej sprzedaży poinformowany został Urząd Kontroli Skarbowej w Szczecinie, właściwy ze względu na siedzibę kupującego.

   Kontroli w zakresie wywiązywania się przez podatników z obowiązku naliczania i odprowadzania podatku akcyzowego oraz podatku VAT we właściwej wysokości dokonują urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej.

   W związku z powyższym należy podkreślić, że nabywcy papierosów zajętych w trakcie postępowania karnego skarbowego w żadnym razie nie są traktowani w sposób uprzywilejowany. W przypadku sprzedaży przedmiotowych papierosów podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy jest pobierany na ogólnych zasadach.

   Równocześnie uprzejmie informuję, że z uwagi na to, iż zagadnienia związane z prawami ochronnymi do znaków towarowych nie należą do kompetencji ministra finansów, odpowiedź na interpelację w części dotyczącej ochrony znaków towarowych zostanie udzielona niezwłocznie po uzyskaniu opinii z Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.

   Sekretarz stanu

   Wiesław Ciesielski

   Warszawa, dnia 25 marca 2002 r.