IV kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 7962

w sprawie interpretacji przepisów zawartych w ustawach o finansach publicznych, samorządzie gminnym, bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z pismem Pana Marszałka z dnia 4 sierpnia br. nr SPS-0202-7962/04, przy którym przekazana została interpelacja Pana Posła Józefa Kubicy w sprawie interpretacji przepisów ustawy o finansach publicznych, ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta uprzejmie wyjaśniam:

   Przepis art. 52 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że projekt budżetu przygotowuje wójt. Również art. 119 ustawy o finansach publicznych stwierdza, że przygotowanie projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami, a także inicjatywa w sprawie zmian tej uchwały, należą do wyłącznej kompetencji zarządu jednostki samorządu terytorialnego.

   Zgodnie z art. 52 ust. 1a ustawy o samorządzie gminnym bez zgody wójta rada gminy nie może wprowadzić w projekcie budżetu gminy zmian powodujących zwiększenie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach lub zwiększenie planowanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia źródeł tych dochodów. Powyższą zasadę potwierdza norma zawarta w art. 123 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którą organ stanowiący nie może - bez zgody zarządu jednostki samorządu terytorialnego - wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego zmian powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

   Z przytoczonych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przygotowanie projektu uchwały budżetowej oraz inicjatywa w sprawie zmian tej uchwały należy do wyłącznej kompetencji wójta gminy, który stosownie do art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym odpowiada za prawidłową gospodarkę finansową gminy.

   Natomiast uchwalenie budżetu gminy - stosownie do postanowień art. 18 ust. 2 pkt 4 tej ustawy - należy do wyłącznej kompetencji rady gminy. Przepis ten uprawnia wyłącznie radę gminy do stanowienia o przeznaczeniu środków budżetu gminy, oznacza to, że rada gminy zarówno uchwala budżet, jak też dokonuje jego zmiany w toku wykonywania budżetu.

   Wyjątkami od tej zasady są upoważnienia ustawowe dla zarządu, określone w art. 128 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, na mocy których zarząd może dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków polegających na:

   - zmianach planu dochodów i wydatków związanych z wprowadzanymi w trakcie roku budżetowego zmianami kwot dotacji celowych przekazywanych z budżetu państwa oraz innych jednostek samorządu terytorialnego,

   - przenoszeniu wydatków z rezerw budżetowych zgodnie z planowanym przeznaczeniem wydatków,

   - zmianach w planie dochodów jednostki samorządu terytorialnego, wynikających ze zmian kwot subwencji w wyniku podziału rezerw,

   oraz upoważnienia, które rada gminy może przekazać zarządowi na mocy ust. 2 tego artykułu.

   Pragnę podkreślić, że z punktu widzenia finansów publicznych w zakresie wydatkowania środków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego powinny przestrzegać zasady dokonywania wydatków w granicach kwot określonych w planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych przeniesień i zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny, o czym stanowi przepis art. 92 pkt 3 ustawy o finansach publicznych.

   Oprócz wyżej wymienionych normatywnych zasad budżetowych, w toku opracowywania projektu, uchwalania i wykonywania budżetu, obowiązuje również procedura uchwalania budżetu określona przez organ stanowiący, o której mowa w art. 53 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

   Pragnę zauważyć, że czynności związane z przygotowaniem projektów uchwał, sposób ich przedłożenia radzie, postępowanie na sesji z projektem uchwały, w tym dyskusja nad projektem, czy zgłaszanie poprawek, nie są uregulowane w ustawach w sposób szczegółowy. Tego typu regulacje powinny być zatem zawarte w statucie gminy oraz w uchwale, o której mowa w art. 53 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie bowiem z postanowieniami ustawy o samorządzie gminnym ustrój gminy oraz organizację wewnętrzną i tryb pracy organów gminy określa statut. Podkreślić należy, że postanowienia statutu oraz uchwały proceduralnej nie mogą być sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa.

   Odnosząc się do kwestii odpowiedzialności za skutki podejmowanych decyzji budżetowych, należy mieć na uwadze cytowany wyżej art. 60 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, który jednoznacznie stanowi, że za prawidłową gospodarkę finansową gminy odpowiada wójt. Przepisy ustawy ˝ustrojowej˝ nie wymieniają innych organów odpowiedzialnych czy współodpowiedzialnych za prowadzenie gospodarki finansowej gminy.

   Przedstawiając powyższe, pragnę jednocześnie zauważyć, że w myśl postanowień art. 171 Konstytucji RP działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.

   Regionalne izby obrachunkowe zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych oraz kontrolę gospodarki finansowej, obejmującą między innymi uchwały w sprawach budżetu i jego zmian.

   Nadzór nad działalnością regionalnych izb obrachunkowych sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej na podstawie zgodności z prawem.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Elżbieta Suchocka-Roguska

   Warszawa, dnia 26 sierpnia 2004 r.