III kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnika rządu ds. negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 5203

w sprawie negocjacji z Unią Europejską w dziedzinie unii celnej

   Szanowny Panie Pośle! W odpowiedzi na pańską interpelację z dnia 28 listopada 2000 r. składam poniższe wyjaśnienia. Na wstępie pragnę poinformować pana posła, że ani Węgry, ani Słowenia nie zakończyły negocjacji w obszarze: Unia celna. W interpelacji zadał pan dwa pytania, pierwsze dotyczące stanowiska rządu wobec negatywnej opinii Komisji Europejskiej w sprawie zamknięcia negocjacji w dziedzinie: Unia celna, drugie: jakie działania zamierza podjąć rząd polski w celu zrealizowania postulatów UE w tej dziedzinie.

   Ad 1. Rząd polski deklaruje, tak jak to robił od początku francuskiej prezydencji Unii Europejskiej, wolę zamknięcia negocjacji w obszarze negocjacyjnym: Unia celna. W tym miejscu chcę podkreślić fakt, że w obszarze negocjacyjnym: Unia celna nie występują żadne problemy negocjacyjne. Jednocześnie chciałbym poinformować pana posła, że rząd polski dostarczył wszelkie wymagane przez Unię Europejską dokumenty i wyjaśnienia.

   Brak zdecydowanej woli ze strony Unii Europejskiej do zakończenia negocjacji w tym obszarze bierze się prawdopodobnie z obaw wynikających z pokutujących jeszcze stereotypów dotyczących funkcjonowania polskiej administracji celnej. Wątpliwości krajów członkowskich UE co do odpowiedniej sprawności polskich organów ochrony granicy potęgowane są dodatkowo długością polskiej granicy wschodniej, która wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej stanie się zewnętrzną granicą Unii. Na obecnym etapie prowadzonych rozmów wydaje się jednak, że tymczasowe zakończenie negocjacji w tym obszarze będzie możliwe na początku prezydencji szwedzkiej.

   Ad 2. Odpowiadając na drugie zawarte w interpelacji pytanie, pragnę stwierdzić, że rząd polski będzie dążyć do zakończenia negocjacji w obszarze: Unia celna w czasie prezydencji szwedzkiej, a więc podczas pierwszej połowy 2001 r.

   Działania podejmowane przez rząd polski będą odbywały się dwutorowo. Po pierwsze, prowadzone będą działania lobbingowe w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Działania lobbingowe będą miały na celu przekonanie krajów członkowskich o możliwości zakończenia negocjacji w tym obszarze. Rząd polski w sposób szczególnie uprzywilejowany będzie traktował kontakty ze Szwecją sprawującą w pierwszej połowie 2001 r. funkcję prezydencji UE oraz z Komisją Europejską. Po drugie, realizowane będą założenia ˝Strategii działania polskiej administracji celnej do roku 2002˝.

   Walka z korupcją.

   W chwili obecnej polska administracja celna posiada funkcjonujące mechanizmy mające przeciwdziałać korupcji. Ustawa o Służbie Celnej wraz z przepisami wykonawczymi tworzy ramy prawne dla funkcjonowania profesjonalnej i stabilnej kadry Służby Celnej. Do chwili obecnej wprowadzono w życie wszystkie, to jest 23, rozporządzenia wykonawcze do ustawy o Służbie Celnej. Według stanu na dzień 31 lipca 2000 r. 13 097 funkcjonariuszy na ogólną liczbę 14 431 zatrudnionych w polskiej administracji celnej to mianowani funkcjonariusze celni; podlegają oni surowym kryteriom ustawy.

   Ustawa w Służbie Celnej zawiera regulacje mające istotne znaczenie dla ograniczenia potencjalnych możliwości korupcji. Ustawa zawiera rozwiązania obowiązujące już w momencie selekcji kandydatów. W służbie celnej może być zatrudniona jedynie osoba korzystająca w pełni z praw publicznych, która nie była karana za przestępstwa umyślne i cieszy się nieposzlakowaną opinią.

   Kandydat do pracy w służbie celnej, spełniający wyżej opisane kryteria, jest kierowany do odbycia trwającej 3 lata służby przygotowawczej. Służba przygotowawcza kończy się oceną kwalifikacyjną dokonywaną przez kierownika urzędu celnego. Podczas służby przygotowawczej kandydat podlega ocenie okresowej co sześć miesięcy. Jedynie zakończenie z pozytywnym wynikiem umożliwia mianowanie na członka służby celnej. Wyżej opisana procedura ma za zadanie zweryfikowanie w praktyce, czy dana osoba jest podatna na działanie niezgodne z przepisami. Ustawa zezwala na zwolnienie funkcjonariusza w przypadku zaistnienia jakichkolwiek okoliczności sprawiających, iż jego pozostawanie w służbie nie gwarantowałoby należytego wykonywania obowiązków. Funkcjonariusze celni podlegają okresowej ocenie, która ma miejsce raz na rok.

   Innym mechanizmem mającym zapobiec korupcji jest obowiązek składania przez funkcjonariuszy celnych oświadczeń o stanie majątkowym. Ustawa zabrania funkcjonariuszom celnym sprawowania funkcji w organach spółek prawa handlowego, spółdzielni oraz fundacji, zatrudnienia w spółkach prawa handlowego, posiadania więcej niż 2% udziałów w spółkach prawa handlowego oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Ustawa zakazuje również wykonywania zajęć pozostających w sprzeczności z obowiązkami lub mogących wywołać podejrzenie o stronniczość.

   Problematyka walki z korupcją jest szczegółowo opisana w ˝Strategii działania polskiej administracji celnej do roku 2002˝. Na podstawie zawartych w niej założeń został opracowany ˝Kodeks etyki celnej˝ zawierający zasady i standardy obowiązujące funkcjonariuszy celnych. W dalszym ciągu usprawniany jest system kontroli wewnętrznej.

   Komputeryzacja administracji celnej.

   W oparciu o opracowane przez DG TAXUD Komisji Europejskiej ˝Wytyczne dla sektora celnego˝ polska administracja celna opracowała ˝Strategię informatyzacji˝. Przyjęcie przez Radę Ministrów ˝Strategii działania polskiej administracji celnej do 2002 r.˝ gwarantuje zapewnienie środków na finansowanie jej realizacji w budżecie państwa. W tym miejscu należy dodać, że realizacja strategii będzie współfinansowana z programu PHARE.

   Z raportu okresowego Komisji Europejskiej wynika jedynie, że brak jeszcze wyników realizowanej od zaledwie pół roku ˝Strategii informatyzacji˝. W raporcie odnotowano również, że system zintegrowanej taryfy celnej, kompatybilny z unijnym systemem TARIC, jest na końcowym etapie wdrażania.

   Stosowanie procedur uproszczonych.

   Polskie przepisy dotyczące procedury uproszczonej są zbieżne z przepisami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Od 1998 r. zostało dokonanych szereg zmian ustawy Kodeks celny, jego przepisów wykonawczych. Nowelizacja Kodeksu celnego, która jest obecnie na końcowym etapie prac parlamentarnych, rozszerza formalne możliwości stosowania procedur uproszczonych, dalsze ułatwienia wynikają też ze zmian wykonawczych do Kodeksu celnego.

   Nowelizacja ustawy Kodeks celny przewiduje możliwość dalszego rozszerzenia stosowania procedury uproszczonej, tj. rozszerzenie grupy podmiotów uprawnionych do korzystania z tych procedur na osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz na agencje celne występujące w roli przedstawiciela pośredniego lub bezpośredniego.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Jan Kułakowski

   Warszawa, dnia 24 stycznia 2001 r.